گروه اقتصاد کلان
هشتمین مرحله سرشماری عمومی نفوس و مسکن درحالی از بامداد روز گذشته آغاز شد که این سرشماری تفاوتهای زیادی با مراحل قبلی دارد، بهگونهیی که شتاب یافتن استفاده مردم از اینترنت، مسوولان را بر آن داشته تا از شرایط موجود برای الکترونیکی کردن سرشماری حداکثر استفاده را ببرند. اهمیت موضوع بدان جهت است که اگر در این مرحله از سرشماری، 35درصد از مردم فرمهای سرشماری را بهصورت اینترنتی پر کنند، ایران به جمع باشگاه کشورهای توسعهیافتهیی میپیوندد که بهصورت اینترنتی سرشماری میکنند. در همین حال، مرکز آمار ایران با آزمودن سرشماری اینترنتی در سالجاری امیدوار است که بتواند سرشماری بعدی را کاملا اینترنتی هدایت کند. البته این هدفگذاری مرکز آمار ایران چندان هم دور از انتظار بهنظر نمیرسد، چراکه تنها در ساعات ابتدایی آغاز سرشماری اینترنتی نفوس و مسکن، 10هزار نفر در این سرشماری شرکت کردهاند. براساس اعلام مسوولان مرکز آمار ایران تا ساعت10 صبح روز شنبه، 10هزار نفر در سرشماری اینترنتی شرکت کردهاند و تا ساعت11.40 نیز 15هزار خانوار دیگر برخط (آنلاین) بودهاند.
گذر از شیوه سنتی به مدرن
مشارکت مردم در اجرای سرشماری بهصورت اینترنتی، صرفهجویی قابلتوجهی را نیز در هزینهها بههمراه خواهد داشت، بهگونهیی که براساس اعلام مسوولان، تعداد مجریان سرشماری در این مرحله به یکپنجم کاهش پیدا کرده است. با این حال، برای کسانی که امکان شرکت در سرشماری بهصورت اینترنتی وجود نداشته است، سرشماری حضوری 25مهر تا 25آبان پیشبینی شده است. در همین رابطه، امیدعلی پارسا رییس مرکز آمار ایران با بیان اینکه از روز شنبه سایت مربوط به سرشماری در سراسر کشور باز شد، اظهار کرد: برای سرشماری عمومی نفوس و مسکن به شیوه اینترنتی 21روز زمان تعیین شده تا مردم سراسر کشور بتوانند اطلاعات خود را ثبت کنند. اگر به هر دلیل افراد نتوانستند به شیوه اینترنتی اطلاعات را تکمیل کنند از 25مهر تا 25آبان ماموران سرشماری با مراجعه حضوری به در منازل اطلاعات مربوطه را تکمیل خواهند کرد.
رییس مرکز آمار ایران با بیان اینکه برای فاز دوم طرح سرشماری عمومی نفوس و مسکن 40هزار نفر پیشبینی شده است، تصریح کرد: از این تعداد 25هزار نفر آمارگیر هستند و به در منازل مراجعه خواهند کرد. وی با تاکید بر اینکه همه ارکان نظام خواهان ثبت اطلاعات بهصورت اینترنتی هستند، عنوان کرد: در بخش سرشماری در حال گذار از شیوه سنتی کاغذی به شیوه اینترنتی هستیم و امیدواریم بتوانیم سرشماری عمومی نفوس و مسکن بعدی را اینترنتی اجرا کنیم.
سهولت و سرعت سرشماری اینترنتی
پارسا بااشاره به سه دلیل عمده برای استفاده از شیوه اینترنتی یادآور شد: این شیوه سهولت بیشتری برای خانوار دارد و بهراحتی میتواند اطلاعات را در کمترین زمان ممکن تکمیل کند. همچنین کاهش هزینههای سرشماری و درنهایت آنالیز اطلاعات به شیوه اینترنتی از دیگر مزیتهای این شیوه است.
رییس مرکز آمار ایران با بیان اینکه باید سطح نظام آماری ایران به سمت شیوه مدرن پیش برود، پیشبینی کرد در صورتی که 35درصد مردم همت کرده و به این شیوه اطلاعات خود را تکمیل کنند همتراز کشورهای پیشرفته و مدرن ارتقا خواهیم پیدا کرد. وی با بیان اینکه مشارکت در ثبت و تکمیل اطلاعات نفوس و مسکن وظیفه قانونی و شرعی همگانی است، گفت: 28سوال در فرمهای مربوطه پیشبینی شده که بخش اعظم آن مربوط به اطلاعات هویتی، فرزندآوری، مهاجرت، سطح سواد، اشتغال، مسکن و جمعی است.
وی ادامه داد: در رابطه با این اطلاعات سوالات حساسیتبرانگیز نداریم و هیچگونه اطلاعاتی از درآمد و هزینه خانوار دریافت نخواهد شد. همچنین 100درصد اطلاعات مرکز آمار طبق قوانین محرمانه است و حتی دراختیار مقام قضایی نیز قرار نخواهد گرفت. پارسا با تاکید بر اینکه مرکز آمار با سازمان هدفمندی یارانهها هیچ ارتباط و تبادل اطلاعات نخواهد داشت، عنوان کرد: در بخش مسکن نوع ملک، متراژ، مصالح و زیربنا پرسیده خواهد شد. این مقام مسوول به مشوقهای استفاده از شیوه تکمیل اطلاعات اینترنتی پرداخت و گفت: برای هزار نفر جایزه یکمیلیون تومانی و جوایزی برای مدارسی که بیشترین مشارکت را در بحث ثبت اطلاعات داشته باشند، درنظر گرفته شده است.
استقبال مردم از سرشماری اینترنتی
معاون مرکز آمار ایران از شرکت 10هزار نفر در سرشماری اینترنتی در ساعات اولیه آغاز سرشماری خبر داده است که نشان از استقبال قابلقبول مردم از سرشماری اینترنتی دارد. علیرضا زاهدیان در این رابطه گفت: تا ساعت10 صبح روز شنبه 10هزار نفر در سرشماری اینترنتی شرکت کردهاند و تا ساعت11.40 نیز 15هزار خانوار دیگر برخط (آنلاین) بودند. خوشبختانه سامانه اینترنتی سرشماری که از بامداد شنبه در سراسر کشور فعال شده بدون هیچ مشکلی در حال دریافت اطلاعات خانوار است. استقبال مردم بسیار خوب است و انتظار میرود بهتدریج بر انبوه خانوارهایی که در سرشماری شرکت میکنند، افزوده شود.
زاهدیان یادآور شد: در صورتی که حجم بالایی از خانوارها در سرشماری اینترنتی شرکت کنند، ایران از لحاظ آماری در رده بالایی قرار میگیرد.
کاهش تعداد ماموران سرشماری
علاوه بر سهولت انجام سرشماری در روش اینترنتی، کاهش قابلتوجهی نیز در تعداد ماموران سرشماری و همچنین هزینههای این سرشماری حاصل خواهد شد. در همین رابطه، معاون اقتصادی و محاسبات مرکز آمار ایران از کاهش ماموران اجرایی و نیروهای پشتیبانیکننده طرح سرشماری نفوس و مسکن کشور به حدود یکپنجم دوره قبل خبر داد.
به گزارش ایسنا، محمدصادق علیپور اظهار کرد: باوجود افزایش جمعیت کشور در فاصله بین سالهای۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ بهدلیل برگزاری بخش مهمی از سرشماری امسال بهصورت اینترنتی، تعداد نیروی انسانی درگیر این طرح در کشور از بیش از ۱۱۰هزار نفر در سال۱۳۹۰ به کمتر از ۲۵ هزار نفر تقلیل یافته که این مهم به کاهش شدید هزینهها و جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی در کشور کمک شایانی میکند. بخش مهمی از این ۲۵ هزار نفر نیز نیروهای پشتیبانیکننده هستند وگرنه تعداد افراد درگیر با سرشماری امسال عدد بسیار کمتری است. معاون اقتصادی و محاسبات مرکز آمار ایران بااشاره به اهمیت برگزاری اینترنتی سرشماری در جهان امروز اظهار امیدواری کرد: جمهوری اسلامی ایران با برگزاری موفق سرشماری نفوس و مسکن۱۳۹۵ رسما به باشگاه کشورهای توسعهیافتهیی که این سرشماری را بهصورت اینترنتی برگزار میکنند، وارد شود.
وی، آمار را پایه اصلی برنامهریزی دانست و اضافه کرد: اهمیت آمار و اطلاعات و دادههای جمعیتی تا آنجاست که امروزه بسیاری از کشورهای توسعهیافته سرشماری نفوس و مسکن را بهصورت ماهانه و سالانه برگزار میکنند تا تغییرات ساختاری جمعیت را در بازههای زمانی کوتاهتر رصد کنند. وی بااشاره به رصد سالانه و گاه ماهانه تغییرات ساختاری جمعیت در کشورهای توسعهیافته افزود: رصد حرکت و جابهجایی جمعیت در هر منطقه که نقش مهمی در رشد و توسعه آن منطقه دارد از طریق همین سرشماریها انجام میشود. نقطه تمایز دیگر این سرشماری از سرشماریهای پیشین این است که وضعیت بیمهیی افراد نیز رصد خواهد شد. مهرداد محمدیسلیمانی مدیرکل آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کرمان درحالی این خبر را اعلام کرده است که به گفته وی، برای نخستینبار در سرشماری امسال کاغذ کاملا حذف شده و ماموران سرشماری نیز در مراجعه به در منازل، از تبلت استفاده میکنند و با استفاده از روشهای الکترونیکی دقت و صحت اطلاعات افزایش خواهد یافت.
وی افزود: برای خانوارهای غایب، مصاحبه تلفنی نیز پیشبینی شده و در اقلام سرشماری تمام ویژگیهای جمعیت درنظر گرفته شده و باتوجه به ضرورت، برای نخستینبار وضعیت بیمهیی مردم در این سرشماری لحاظ شده است. استقبال یا عدم استقبال مردم از سرشماری اینترنتی آزمون خوبی برای الکترونیکی کردن سایر امور خواهد بود هرچند همهگیر شدن استفاده مردم ایران از اینترنت و انواع وسایل ارتباطی به محلی برای انتقاد جامعهشناسان تبدیل شده است اما نتیجه میزان مشارکت مردم در سرشماری اینترنتی هم میتواند تحلیلهای خوبی ارائه دهد. حال باید دید جامعه در این دگردیسی از شکل سنتی به مدرن، با الکترونیکی شدن امور هم ارتباط برقرار خواهد کرد یا خیر.