محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه که به همراه حسن روحانی برای شرکت در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل همچنین حضور در کمیسیون ویژه برجام با حضور وزرای خارجه ایران و گروه 1+5 به نیویورک سفر کرده بود روز جمعه علاوه بر دیدار دو جانبه با وزرای خارجه بریتانیا، کرواسی، مجارستان، اردن، مصر، عمان و دبیرکل صلیب سرخ جهانی به عنوان میهمان ویژه در شورای روابط خارجی امریکا حضور یافت و طی سخنرانی خود در جمع برخی از نخبگان، اندیشمندان و اصحاب فکر و قلم امریکا به تبیین راهبرد اصولی سیاست خارجی ایران پرداخت.
در این جلسه وزیر خارجه ایران در پاسخ به سوال فرید ذکریا، عضو شورای روابط خارجی امریکا و تحلیلگر سیاسی مبنی بر اینکه یک سال پس از توافق برجام امریکا ادعا دارد که ایران طبق توافق عمل کرده است و دولت ایران ادعا دارد که امریکا طبق توافق رفتار نکرده است، واقعیت چیست؟ اظهار کرد: برجام توافقی بسیار روشن و واضح است. همه اعضای گروه 1+5 و آژانس بارها گفته‌اند که ایران به یکایک قسمت‌ها در توافق عمل کرده است. در سمت امریکا اگر بخواهیم عادلانه سخن بگویم امریکا اجرای سهم خود در توافق را تا آنجا که مربوط به امضای مدارک توسط رییس‌جمهور و وزیر خارجه می‌شود را انجام داده است ولی درباره سعی در اجرای این توافق کار زیادی صورت نگرفته است زیرا نیاز به تلاش‌های زیادی است تا جهان بتواند رفتار خود را تغییر داده و با ایران معاملات (تجاری) داشته باشد. هیچ یک از بانک‌های اصلی اروپایی پس از گذشت هشت ماه از توافق هنوز هم نمی‌خواهند معامله‌یی با ایران داشته باشند، ما بر این باوریم که این یک کاستی است.
ما به مردم خود گفتیم که با برجام موانع را برای معاملات تجاری با بقیه جهان هموار خواهیم کرد ولی نگفتیم که این توافق تحریم‌های اولیه‌یی که امریکا بر ما قرار داده است را منحل می‌کند. ما هرگز در انجام معاملات تجاری با شرکت‌های امریکایی مشکلی نداشتیم. این کنگره امریکاست که شرکت‌های امریکایی را از معامله با ایران منع کرده و ما می‌دانیم که این برای ما بسیار غیرممکن است که به کنگره برویم و بخواهیم قوانین خود را تغییر دهند. همین امر باعث شده است که مردم ما اطمینان خود را به امریکایی‌ها بیشتر از گذشته از دست داده‌اند.
آتش‌بس سوریه پایدار نخواهد ماند
ظریف درخصوص بحران سوریه و اینکه وضعیت آتش‌بس در این کشور پایدار خواهد ماند نیز گفت: دلایل مشخصی وجود دارد که این آتش‌بس پایدار نخواهد ماند. بیش از 70گروه رسما در سوریه می‌جنگند و هیچ یک از آنان دیدگاه واضحی درباره آینده سوریه ندارند. همه چیز بر یک موضوع معطوف شد همه در مورد این است که اسد بماند یا برود. مشکل در سوریه این است که بسیاری از بازیگران فکر می‌کنند، راه‌حل نظامی وجود دارد و بسیاری از بازیگران همچنان بر این باورند که می‌توانند با این گروه‌های متفاوت افراطی برای کسب منافع استراتژیک کنار بیایند. ظریف در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نظر شما راجع به نقش عربستان در بحران سوریه چیست؟ گفت: عربستان سعودی باید بخشی از راه‌حل باشد و من فکر می‌کنم منطقه ما نمی‌تواند راه‌حلی بر مبنای حذف کردن داشته باشد و این درست مخالف فلسفه عربستان است که می‌خواهد ایران را از مسائل در منطقه حذف کند. این مردم سوریه هستند که باید درباره سوریه گفت‌وگو و توافق کنند. ایران، عربستان سعودی و دیگران می‌توانند در واقع این چشم‌انداز را درباره آینده سوریه ایجاد کنند. وی افزود: مشکل ما امروز این است که آنان افراطی‌گری را تامین مالی
می‌کنند و این بدان دلیل است که امیدوارند بتوانند توجهات مردم را درباره ناتوانی‌شان در حل مشکلات کشور به دیگر نقاط منطقه معطوف کنند. ظریف در پاسخ به نقش روسیه در سوریه و افزایش خشونت‌ها گفت: موضوع بیشتر از موضوع تروریسم است و موضوع از کنترل خارج شده است. یک ناموزونی استراتژیک منطقه‌یی بر سوریه معطوف شده و برای کل منطقه فاجعه به بار آورده و این یک مشکل است که باید به این موارد توجه شود. ولی درباره ایران و روسیه بگویم که ما در داشتن نقش نظامی در سوریه رقابت نمی‌کنیم. هیچ‌کس نمی‌خواهد چنین کاری کند. فکر نمی‌کنم روس‌ها شوق و ذوقی در انجام این کار داشته باشند. این یک ضرورت در مبارزه است برای برخی از ما در منطقه این یک تهدید جدی و قریب‌الوقوع است.
مبدا پول و اسلحه تروریست‌ها
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین در پاسخ به این سوال فرید ذکریا که پرسید، شما می‌گویید دولت عربستان سعودی داعش را تامین مالی می‌کند، گفت: من می‌گویم پول زیادی از سوی عربستان سعودی به تاسیسات این نهاد واریز شده است. من نمی‌دانم آیا آنها امروز داعش را تامین مالی می‌کنند یا نه، ولی می‌دانم که پول، اسلحه به النصره داده می‌شود و می‌دانم النصره سربازگیری می‌کند. فکر نمی‌کنم فرشته‌ها این چیزها را پایین می‌آورند، اگرچه که آنها خیلی می‌خواهند این را قبول کنند. اینها از یک جایی می‌آیند. پول از جایی می‌آید؛ سلاح از جایی می‌آید؛ این زیاد هم دشوار نیست. آنها سلاح‌های مبارزات چریکی نیستند. آنها تانک دارند. موشک دارند. موشک‌های ضدهوایی دارند؛ موشک‌های ضدتانک دارند و من هیچ اتهامی نمی‌زنم ففط می‌گویم یک نفر برود شماره سریال‌های این سلاح‌ها را چک کند و بعد هم از دولت امریکا سوال کند که موجودی خود را چک کند.
دستگاه قضایی مستقل از قدرت اجرایی است
وی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به سوالی که ادعا می‌کرد شما و رییس‌جمهوری همواره ایرانیان خارج از کشور را تشویق به بازگشت می‌کنید اما نهادهای امنیتی برخی از افراد دو تابعیتی را بازداشت می‌کنند، اظهار کرد: میلیون‌ها ایرانی در خارج از ایران هستند. صدها هزار نفر از آنها دایما به ایران می‌آیند و ایران را ترک می‌کنند بدون اینکه مشکلی برایشان پیش آید. متاسفانه اتفاق‌هایی برای برخی از آنان رخ می‌دهد و من در این باره قضاوت نمی‌کنم. امیدوارم وضعیت آنها به‌طور دوستانه حل شود. همانطوری که من در آزاد شدن شماری از آنها در گذشته نقش داشتم و امیدوارم این امر باز هم در آینده ادامه یابد. برخی به دلائل سیاسی اصرار دارند بگویند این امر طی دوره سه ساله‌یی که آقای روحانی بوده است، رخ داده ولی آقای روحانی نقشی در آن ندارد. هیچ رییس‌جمهوری نقشی در این موارد ندارد. دستگاه قضایی مستقل از قدرت اجرایی است. بخش اجرایی ایران هیچ کنترلی بر دستگاه قضایی ندارد. فهم این امر باید برای امریکاییان آسان باشد و هست. آیا کری وزیر خارجه می‌تواند تصمیمات دستگاه قضایی را توجیه کند؟ این امر قابل قبول است در دموکراسی در جایی که تفکیک قدرت وجود دارد.
