گروه جهان
ژانت یلن، رییس بانک مرکزی امریکا (فدرال رزرو) اعلام کرد با توجه به بهبود بازار کار و سطح اشتغال، علائم مثبت برای افزایش نرخ بهره افزایش یافته است. از این رو ممکن است این افزایش در نزدیکترین موعد ممکن یعنی در ماه سپتامبر اعمال شود.
به گزارش فایننشال تایمز، خانم یلن در سخنرانی روز جمعه خود تاکید کرد که افزایش هزینههای مصرف-کننده و تداوم استخدام، رشد اقتصادی متعادلی ایجاد کرده است که میتواند بازگشت تورم به نرخ 2 درصدی که مورد انتظار بانک مرکزی در چند سال آینده است را محقق کند.
یلن در نشست سالانه بانک مرکزی در جکسون هول گفت: «من معتقدم با توجه به بهبود عملکرد بازارکار و چشمانداز ما برای تورم در زمینه فعالیتهای اقتصادی، شرایط برای بهبود افزایش نرخ بهره تقویت شده است. البته تصمیمگیری ما همواره وابسته به دادههای آماری است که چشمانداز کمیته تصمیمگیری را تقویت نماید.»
سخنرانی یلن در شرایطی بود که در وال استریت گمانهزنیهای زیادی درباره اینکه آیا بانک مرکزی امریکا آمادگی افزایش نرخ بهره در ماه سپتامبر همانند جلسه قبلی در دسامبر 2015 را دارد یا خیر. در آخرین دقایق جلسه ماه جولای سیاستگذاران بانک مرکزی درباره اینکه حرکت در این مسیر چگونه باشد تا از ریسکهای ناشناخته خارج از کشور و پیامدهای تورم کمتر از انتظار در امان باقی ماند دچار چند دستگی شدند. در حالی که برخی سیاستگذاران به حرکت سریع در این مسیر پافشاری میکردند عدهیی از مشاوران با احتیاط بیشتری نحوه تاثیر سرعت افزایش نرخ بهره را بر دستیابی به اهدف را زیر سوال بردند و در نتیجه از افزایش نرخ بهره خودداری کردند.
البته اعضای بانک مرکزی امریکا، پیش از برگزاری جلسه بعدی در ماه سپتامبر گزارشی از بازار کار امریکا دریافت خواهند کرد که نقش بسزایی در نحوه تصمیمگیری اعضای آن خواهد داشت.
به گفته یلن در حال حاضر اقتصاد امریکا به اهداف قانونی مد نظر بانک مرکزی امریکا یعنی حداکثر میزان اشتغال و ثبات قیمت نزدیک شده است. بانک مرکزی امریکا قریب به یک دهه است که در راستای سیاست تسهیل کمی، نرخهای بهره را پایین نگه داشته است.
جان هاتسیوز، اقتصاددان ارشد گلدمن ساکس گفت: «سخنرانی یلن شانس افزایش نرخ بهره در ماه سپتامبر را به طرز عجیبی بالا برد.» با این وجود او هشدار داد که هرگونه تصمیمی باید نتایج گزارش مشاغلی که ماه بعد ارائه میشود را در نظر بگیرد. بازارهای مالی واکنش چندانی به سخنرانی یلن نشان ندادند تا زمانی که استنلی فیشر، نایبرییس او در شبکه سیانبیسی و در یک برنامه زنده تاکید کرد که هرگونه حرکتی در بانک مرکزی تنها با مشاهده بهبود عملکرد در زمینه اقتصاد برداشته خواهد شد. او در پاسخ به این سوال که «اگر علائم مثبت باشد نرخ بهره افزایش پیدا خواهد کرد؟» صراحتا پاسخ داد: «بله!»
فرار از دست رکود
اعتماد به نفس کنونی خانم یلن برخاسته از نحوه عملکرد بازار در نیمه اول سال است. آمارهای رسمی روز جمعه نشان داد که رشد اقتصادی با نرخ سالانه 1.1درصد در نیمه دوم سال کمی کمتر از برآورد 1.2درصدی خواهد بود که قبل از این پیشبینی شده بود. با اینکه خانم یلن اذعان کرده که رشد سریع نخواهد بود، بر این نکته هم تاکید کرد که «این میزان رشد برای بهبود عملکرد بازار کار کافی و مناسب خواهد بود.» چرا که بر اساس همین سرعت متوسط چیزی حدود 190 هزار شغل در طول سه ماهه گذشته ایجاد شده است.
اکثر حاضران در سخنرانی یلن در جکسون هول، در وایومینگ این سوال را داشتند که آیا سیاستگذاران توانایی مبارزه با این رکود گسترده را دارند یا خیر. بخش عمدهیی از سخنرانی یلن به مسائل بلندمدت اختصاص یافته بود. او گفت که بانک مرکزی امریکا در طول این بحران از شیوههای مبارزه اورژانسی از جمله خرید امتیاز و هدایت رو به جلوی نرخ بهره استفاده خواهد کرد. اگر این مساله با ضربه ناگهانی مواجه شود بانک مرکزی میتواند نرخ بهره را تا نزدیک به صفر کاهش دهد و این نرخ را در حدی پایین نگه دارد تا شرایط بهبود پیدا کند.
با این وجود به نظر میرسد که افزایش نرخ بهره در امریکا نیازمند نظر مثبت همه سیاستگذاران بانک مرکزی است که بعید است به دست بیاید. صورت جلسه نشست ماه گذشته شورای سیاستگذاری نشان میدهد که مقامهای این بانک با وجود اذعان به لزوم اتخاذ سیاستهای پولی انقباضی در آینده نزدیک، هنوز بر سر افزایش نرخ بهره اتفاق نظر ندارند. این صورتجلسه که مربوط به نشست دو روزه مقامهای این بانک در 26 و 27ژوئیه است، نشان میدهد که گرچه نگاه آنها به چشماندازی اقتصادی و بازار کار امریکا مثبت است، اما فکر میکنند هنوز زمان مناسب برای افزایش نرخ بهره فرا نرسیده است. در متن این سند آمده است: «برخی از اعضا پیش بینی میکنند که شرایط اقتصادی به زودی زمینه برداشتن گام بعدی در حذف سیاستهای پولی تطبیقی را فراهم میکند. اما احتمال کاهش آهنگ رشد بازار کار موجب شده تا مقامهای بانک مرکزی امریکا، دست خود را در انتخاب سیاستهای پولی باز بگذارند.»
با وجود نرخ پایین بیکاری و بهبود بازار کار در ماههای گذشته، مقامهای فدرال رزرو همچنان برای افزایش نرخ بهره مردد هستند.
دلیل این مردد بودن آن است که اعضا فکر میکنند بانک مرکزی به سلاحهای بیشتری فراتر از قطع نرخهای مرسوم نیاز دارد. چراکه این نرخ به طرز در هم تنیدهیی با ثبات اقتصادی در ارتباط است و تلاش برای پایین نگه داشتن نرخ آن میتواند نرخ بهرهوری و پسانداز جهانی را تحت تاثیر قرار دهد.