مدیران صنعت خودرو ایران، این روزها به پشتوانه زیر ساختهای ایجاد شده در صنعت قطعهسازی با اعتماد به نفس بالا و جسارت لازم به سمت میز مذاکره با همتایان خارجی خود میروند تا بتوانند قراردادهایی را به امضا برسانند که بر اساس آن خودروهای با کیفیت و به روزی در ایران تولید شود.
شاید اگر توانمندیهای صنعت قطعهسازی ایران نبود، خودروسازان ایرانی قادر نبودند در این مذاکرات با دست پر حاضر شوند، تقاضای سرمایهگذاری مستقیم خودروسازان اروپایی و همکاری مشترک با آنها را ارائه دهند و به دنبال قراردادهای تولید با حداکثر توان ساخت داخل باشند.
به نظر میرسد هرچه صنعت قطعهسازی ایران رشد کند به دنبال آن صنایع خودروسازی کشور رشد کرده و توانمند خواهند شد و از قِبل آن خودروهایی با استاندارد بالا، ارز بری پایین و قیمت مناسب در داخل تولید شده و به دست مشتریان ایرانی برسد.
توانمندیهای قطعهسازان ایرانی سبب شده تا امروز شاهد قراردادهایی باشیم که طرف خارجی را مجاب میکند 30درصد از محصولاتی که در ایران به تولید میرساند را به بازارهای جهانی صادر کرده و از محل آن علاوه بر ارزآوری برای اقتصاد کشور، صنعت خودرو ایران را جهانی کند.
در چنین شرایطی به نظر میرسد که کمک به رشد صنعت قطعهسازی کشور سبب خواهد شد تا صنعت خودرو به عنوان یکی از پیشرانهای رشد اقتصادی به سمتی حرکت کند که در ایجاد رشد اقتصادی پایدار و اشتغال زای مورد نظر سیاستگذاران اقتصادی کشور موثر باشد. این مهم وقتی محقق خواهد شد که ریشه مشکلات موجود در صنعت قطعهسازی کشور مورد بررسی قرار گرفته و سناریویی برای رفع این مشکلات تهیه و تدوین شود.
مشکلات صنعت قطعهسازی ایران را میتوان به دو بخش تقسیم کرد. مشکل نخست مسائل جاری نقدینگی قطعهسازان کشور است که در راس همه مشکلات این صنعت قرار میگیرد. کمبود نقدینگی موضوعی است که عمده بنگاههای بزرگ و کوچک ما با آن دست و پنجه نرم میکنند و بهتر است از سوی سیاستگذاران اقتصادی کشور به رفع آن توجه شود. طبیعتا با توجه به اینکه صنایع قطعهسازی در رده صنایع کوچک و متوسط قرار میگیرد تامین مالی آن باید از سوی سیستم بانکی کشور انجام شود تا از این طریق مشکل کمبود نقدینگی قطعهسازان ما به حداقل ممکن برسد.
بخش دوم مشکلات این صنعت به انتظارات مردم و مسوولان از صنایع قطعهسازی بر میگردد که خواهان تولید با کیفیت بالا و قیمت مناسب در بازار داخلی هستند. این انتظار اگر چه به حق ولی مستلزم انجام اقداماتی از سوی دولت است تا بر اساس یک استراتژی مشخص صنایع قطعهسازی ما را رشد دهد.
دولت توقع دارد که صنعت قطعهسازی اشتغال زا، صادرات محور و دارای تکنولوژی بالا باشد. طبیعتا هیچ قطعهسازی بدش نمیآید چنین بنگاهی داشته باشد اما با توجه به واقعیتهای اقتصادی کشور دستیابی به چنین بنگاههایی بدون در نظر گرفتن حمایتهای نرم افزاری و سخت افزاری بعید به نظر میرسد.
واقعیت این است که صنعت قطعهسازی کشور به دنبال صنعت خودرو در حرکت است و هر مسیری را که این صنعت طی کند، قطعهسازان را نیز همراه خود خواهد کشید. اگر امروز دیده میشود که بخش بزرگی از قطعهسازان کشور به تولید قطعات پراید مشغول هستند به این خاطر است که سیاستگذاریها در صنعت خودرو به گونهیی بوده که محصولات قدیمی و مربوط به چند ده پیش در ایران به تولید برسد و قطعهسازان کشور نیز با توجه به تیراژ بالای این محصولات به سمت تولید قطعات خودروهایی بروند که در بازارهای جهانی از رده خارج محسوب میشوند.
اگر خودروسازان در چند سال گذشته مسیری را میپیمودند که به تولید محصولات به روز مشغول شوند طبیعتا سطح قطعهسازی ایران نیز ارتقا مییافت و آنها میتوانستند در طول سالهای گذشته خود را به تکنولوژی روز برای ساخت قطعات مورد نیاز این خودروها تبدیل کنند.
به نظر میرسد با توجه به قراردادهای جدیدی که در پسابرجام ازسوی خودروسازان به امضا رسیده و محصولاتی که قرار است بر اساس این قراردادها درایران به تولید برسد، قطعهسازان ایرانی درصدد آنند تا تجهیزات خود را به روز کرده و سطح تکنولوژی شان را بالا ببرند تا شاید از عهده تامین قطعات خودروهای جدید برآیند چرا که مسوولیت سنگینی بر عهده آنهاست و بر اساس سیاست وزارت صنعت باید بین 40 تا 80درصد قطعات مورد نیاز هر خودرویی که قرار است در ایران به تولید برسد را تامین کنند. طبیعتا به روزرسانی صنعت قطعهسازی و ارتقای تکنولوژی ساخت قطعه در ایران فرآیندی زمانبر است و نیاز به تامین منابع مالی دارد که منابع مورد نظر آن یا باید از سیستم بانکی کشور صورت گیرد یا ازسوی خود قطعهسازان انجام شود یا با جوینت شدن با بزرگان قطعهسازی دنیا این امکان برای آنها به وجوداید که خود را ارتقا دهند. در غیر این صورت با چنین سطحی از تکنولوژی آنها قادر نخواهند بود از پس تامین قطعات با کیفیت برای خودروهای جدید بر بیایند و خود به خود از چرخه تولید حذف خواهند شد. بنابراین شانس با قطعهسازانی است که بتوانند خود را از طریق مشارکت با شرکای خارجی ارتقا
دهند و محصولاتی را به تولید برسانند که در بازارهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گیرد.
در حال حاضر حدود 1200قطعهساز در ایران فعالیت میکنند که 170هزار نفر را به کار گرفتهاند و سهم بزرگی در اشتغالزایی کشور دارند. بدیهی است اگر استراتژی تولید قطعات خودرو در ایران تدوین شده و به سمتی حرکت کند که قطعهسازان کشور با حداکثرظرفیت خود مشغول به کار شوند آنگاه صنعت قطعهسازی ایران به مانند ریلی خواهد بود که قطار صنعت خودروسازی کشور را به ایستگاه بازارهای جهانی سوق خواهد داد.