اعلام رضایت شرکت‌های نانو از حمایت وزارت نیرو
گروه انرژی| زهره اکرمی|
سال 1918 با وجود غول‌هایی چون نیلز بور، ارنست رادرفور و آلبرت اینشتین در دنیای فیزیک، این ماکس پلانک، پدر ذرات ریز دنیای کوانتوم بود که برنده جایزه نوبل فیزیک شد. بی‌شک او نیز تصور نمی‌کرد، دنیای ذرات ریز بدین سرعت بر جهان سیطره یابد و فناوری نانو به صدر علوم درجه یک دنیا صعود کند. ریچارد فاینمن، فیزیکدان امریکایی در سخنرانی معروف خود که آن را زمان رسمی تولید فناوری نانو می‌داند، گفت: «دنیای کوچک شگفت‌آورتری در پایین‌دست وجود دارد. در سال 2000، وقتی به روزگار ما نگاه کنند، با تعجب می‌پرسند چرا تا سال 1960 کسی به‌طور جدی به این سمت حرکت نکرده بود؟ چرا ما نمی‌توانیم 24 جلد «دایره‌المعارف بریتانیکا» را در سر یک سوزن بنویسیم؟»
تنها 45 سال از پیش‌بینی‌های او در باب گسترش فناوری‌های نانو می‌گذرد که چهارمین کنفرانس تخصصی فناوری نانو در صنعت برق و انرژی، در پژوهشگاه نیرو برگزار می‌شود. این کنفرانس که با حضور متخصصان، پژوهشگران و شرکت‌های صنعتی فناوری نانو روز گذشته آغاز شده و تا امروز ادامه خواهد داشت، علاوه بر ارائه دستاوردهای محققان و برگزاری کارگاه‌های آموزشی، نمایشگاهی از محصولات تولید شده در این حوزه نیز برپا کرده است.
روز گذشته در آیین افتتاح کنفرانس فناوری نانو در صنعت برق و انرژی، نسرین ریاحی دبیر علمی کنفرانس به ارائه گزارشی در باب عملکرد و دستاوردهای کنفرانس پیشین و این کنفرانس پرداخت.
در ادامه این برنامه، محسن مرجان‌مهر، قائم‌مقام پژوهشگاه نیرو پشت تریبون قرار گرفت و به تغییر رویکرد پژوهشگاه نیرو از یک مرکز تحقیقاتی صرف به مجموعه‌یی حامی محققان و مخترعان اشاره کرد. تغییر رویکردی که البته حاضران در نمایشگاه در حاشیه این کنفرانس در گفت‌وگو با «تعادل» آن را تایید کردند.
قائم‌مقام پژوهشگاه نیرو در ادامه اظهار کرد که آنها در راستای همین حمایت مراکز توسعه فناوری ایجاد کرده‌اند که جهت تحقق توسعه فناوری و تحقیقات، توسعه بازار و توسعه کسب و کار است. وی با تاکید بر دانش‌بنیان محور بودن پژوهشگاه از ایجاد صندوق توسعه پژوهش و نوآوری برای حمایت از موضوعات متقاضی محور خبر داد.
قائم‌مقام پژوهشگاه نیرو با اشاره به هدف جشنواره، به ارائه تسهیلات برای توسعه فناوری نانو در صنعت برق اشاره کرد. مرجان‌مهر بیان کرد که به دلیل پتانسیل بالای صنعت برق برای صادرات، باید به توسعه این ظرفیت از طریق حمایت از فناوری نانو پرداخت. وی در این راستا افزود: از آن جایی که 75درصد از صادرات فنی و مهندسی کشور متعلق به صنعت برق است، باید بر مباحث نو همچون نانو سرمایه‌گذاری کرد.
وی در ادامه سخنان خود به اهداف پژوهشگاه نیرو در راستای استفاده از فناوری نانو اشاره کرد که از جمله آن می‌توان به ایجاد فرآیند تبدیل ایده تا ورود به بازار داخلی و خارجی، جلب مشارکت بخش خصوصی، توسعه بازاریابی و فروش محصولات دانش‌بنیان منتج از تحقیقات نام برد.
طبق صحبت‌های مرجان‌مهر، برنامه‌های پژوهشگاه در این زمینه، در دو دسته بلندمدت و کوتاه‌مدت دسته‌بندی می‌شود. در برنامه‌های بلندمدت این پژوهشگاه به ایجاد شبکه‌های محققان و حمایت از مخترعان حوزه پرداخته می‌شود و در برنامه‌های کوتاه‌مدت برای رسیدن به یک فناوری برنامه‌ریزی می‌شود. وی در پایان سخنان خود ضمن تاکید بر همه‌گیر شدن فناوری دنیا در سراسر جهان از شرکت‌ها، تولید‌کنندگان، سرمایه‌داران و مخترعان دعوت کرد که در این صنعت سرمایه‌گذاری کنند.
در آیین افتتاح چهارمین کنفرانس تخصصی فناوری نانو در صنعت برق و انرژی، حسن غفوری‌فر، رییس انجمن مهندسین برق و الکترونیک ایران نیز حاضر بوده و به کاربردهای فناوری نانو در حوزه انرژی پرداخت. وی ابتدا با برشمردن کاربردهای فناوری نانو در حوزه‌های منابع انرژی، تبدیل انرژی، توزیع انرژی، ذخیره انرژی و مصرف انرژی به گستردگی نفود فناوری نانو در صنعت انرژی اشاره کرد.
غفوری‌فر درباره کاربرد فناوری نانو، نخست به کاربرد در منابع تجدیدپذیر انرژی اشاره کرد. فوتوولتاییک ایده‌یی است که در آن سلول‌های خورشیدی توسط فناوری نانو بهینه‌سازی می‌شود. در صنعت برق بادی نیز از نانو کامپوزیت‌ها در تولید پره‌های سبک‌تر و مقاوم‌تر استفاده می‌شود. همچنین از ژئوترمال‌ها از پوشش نانو و نانو کامپوزیت برای افزایش مقاومت تجهیزات حفاری مورد نیاز در مناطق گرمسیر استفاده می‌شود.
طبق صحبت‌های رییس انجمن مهندسین برق ایران، در حوزه برق آبی و انرژی جزر و مد نیز از پوشش نانو برای جلوگیری از خوردگی تجهیزات مربوطه استفاده می‌شود. در خصوص کاربرد فناوری نانو در سوخت فسیلی نیز می‌توان به استفاده از این صنعت در جلوگیری از خوردگی تجهیزات نفت و گاز اشاره کرد.
وی در مبحث بعدی خود به کاربرد فناوری نانو در تبدیل انرژی پرداخت. حفاظت از پره‌های توربین گازی در مقابل حرارت و خوردگی، استفاده از فناوری نانو برای تولید بهینه انرژی الکتریکی از حرارت و استفاده از نانو در تولید غشای الکترود‌های بهینه شده از جمله این کاربردهاست.
حسن غفوری‌فر که تصدی‌گری وزارت نیرو را در کارنامه خود دارد به کاربردهای فناوری نانو در توزیع انرژی نیز پرداخت. انتقال ولتاژ بالا با استفاده از نانو فیلتر‌ها، تولید ابر رسانا و کابل‌های ابر رسانا، انتقال قدرت بدون استفاده از سیم را در زمره کاربردهای نانو در انتقال انرژی دانست. وی همچنین استفاده از نانو سنسورها برای مدیریت هوشمند و انعطاف‌پذیر شبکه را راهی هوشمندانه برای بهره‌برداری از منابع تولید غیرمتمرکز دانست.
کلیپ‌های نانویی
در طول کنفرانس چندین بار کلیپ‌های مختلفی درباره شگفتی‌های این علم و موارد کاربردی آن پخش شد.
سید زمان حسینی، معاون هماهنگی انتقال توانیر و مدیرعامل سابق شرکت برق منطقه‌یی تهران پس از پخش این کلیپ‌ها به مقایسه پیشرفت صنعت برق کشور با دهه‌های قبل و پس از آن به موضوع استفاده از فناوری نانو در صنعت برق پرداخت. وی سبک کردن دکل‌های برقی، استفاده از روغن سیال نانو برای بالا بردن عایق ترانسفورماتورها و همچنین استفاده از هادی‌های پاک ظرفیت که قریب به 30درصد سبک از هادی‌های معمول هستند را از زمره کاربردهای نانو در صنعت برق خواند.
امضاهای نانویی نمادین
در ادامه مراسم 2 توافقنامه همکاری میان پژوهشگاه نیرو و دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه یزد در راستای توسعه فناوری سلول‌های خورشیدی نانو فناوری به صورت نمادین امضا شد. در ادامه این کنفرانس نیز دانشگاه‌های صنعتی‌شریف، کاشان و دانشگاه تهران نیز توافقنامه همکاری امضا کردند. این کنفرانس برای پوشش برنامه اقتصاد مقاومتی نیز برنامه تجاری‌سازی و توسعه کسب و کارهای فناورانه را تدارک دیده است.
نماینده‌ای از ریاست‌جمهوری
اما کنفرانس نانو از ریاست جمهموری نیز یک میهمان داشت. علی بیت‌اللهی عضو ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست‌جمهوری که در این کنفرانس حضور یافته بود، صحبت‌هایش را با اشاره به سرمایه‌گذاری عظیم دولت بر این نوع فناوری‌های جدید آغاز کرد. این استاد دانشگاه با برشمردن محورهای اصلی فعالیت‌های ستاد فناوری نانو به تشریح برنامه‌های دولت در این حوزه پرداخت. به گفته وی در حال حاضر 30هزار متخصص بالاتر از مقطع کارشناسی ارشد و 2800 استاد عضو هیات علمی اختصاصا در حوزه فناوری نانو فعالیت می‌کنند. وی افزود: 120 شرکت در ایران محصولات خود را در زمینه فناوری نانو در بازار عرضه می‌کنند و امسال به مرحله صادرات خط تولید الیاف نانو به کره‌جنوبی نیز رسیده‌اند. بیت‌اللهی معتقد بود که دولت با تجهیز آزمایشگاه‌های دانشجویی و دانش‌آموزی سرمایه‌گذاری هنگفتی در فناوری‌های نوظهور همچون نانو داشته است. وی افزود که طبق برنامه‌ریزی‌های ستاد توسعه فناوری نانو در سال 95 شاهد درآمد 3هزار میلیارد تومانی و همچنین اشتغال 25 هزار جوان خواهیم بود.
رضایت غرفه‌داران از حمایت وزارت نیرو
در پایان بخش ابتدایی مراسم، نمایشگاه تخصصی فناوری نانو افتتاح شد. شرکت‌های تخصصی به ارائه محصولات خود در حوزه فناوری نانو پرداختند. مهدی خوانی مسوول غرفه مرکز دانش‌های فناوری نانو در حوزه برق و انرژی، در گفت‌وگو با « تعادل» بر ضرورت سرمایه‌گذاری حوزه نانو در حوزه برق و انرژی تاکید کرد. وی با اشاره به وضعیت کشورهای پیشرفته افزود که تنها بالابردن راندمان تولید، در صنعت هدف نیست و باید روی پایداری توسعه نیز سرمایه‌گذاری کرد.
وی معتقد بود که فناوری نانو از آنجا که پتانسیل کاهش فرسودگی تجهیزات صنعتی را دارد، استفاده از فناوری نانو یکی از منطقی‌ترین روش‌ها برای بالابردن پایداری تجهیزات است. فرمندی مسوول شرکت بهران فیلتر که تامین کننده 80درصد از فیلتر‌های نانویی نیروگاه‌هاست نیز ضمن تاکید بر استقبال وزارت نیرو در ورود فناوری‌های نوین افزود: طی
3 سال گذشته 10درصد از برق شهری با استفاده از فیلتر‌های نانو تامین شده است که وی آن را شاهدی برای اثرگذاری نانو در صنعت می‌داند. شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه نوع واکنش وزارت نیرو در قبال مراجعات آنها را نسبت به دیگر وزارتخانه‌ها مثبت ارزیابی کرده و از حمایت‌های وزارت نیرو در این زمینه رضایت داشتند.
