گروه جهان|
توفان پر سر و صدای ریو شب یک‌شنبه مُهر پایانی بر اختتامیه المپیک پرحاشیه ریو 2016 زد. پس از برگزاری 17روز مسابقات در سالن‌های خالی از تماشاچی و مشکلات امنیتی فراوان، ساده‌ترین اختتامیه تاریخ المپیک در نتیجه مشکلات اقتصادی در نخستین کشور میزبان المپیک در امریکای جنوبی برگزار شد.
به گزارش رویترز در میانه بی‌سابقه‌ترین بحران اقتصادی از سال 1930 در برزیل، تمام مراسم‌های افتتاحیه و اختتامیه المپیک بیشتر از آنکه بر تکنولوژی‌های پیشرفته و گران‌قیمت وابسته باشد بر زیبایی و استعداد‌های طبیعی این کشور تکیه داشته است. جشن پایانی برگزار شده در استادیوم ماکارانا نشان از بازگشت اعتماد به نفسی دوباره به کشور برزیل بود که چندی پیش به خاطر بحران‌های اقتصادی و سیاسی به حاشیه رانده شده بود. با این حال تحلیلگران معتقدند که این روحیه مثبت می‌تواند تا اواخر همین هفته به خاطر بازگشت دوباره بحران‌ها از میان برود.
با پایان آخرین جشن سیصد و ششمین جشن اهدای مدال به خاطر بازی‌های ماراتن، پرچم بازی‌های المپیک به شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن که لباس کاراکتر معروف ماریو (قارچ‌خور) را پوشیده بود، اهدا شد. توماس باخ، رییس کمیته المپیک در سخنرانی پایانی این جشن گفت که امیدوار است این جشن‌ها تاثیر بسزایی بر زندگی کلان‌شهر 12میلیون نفری ریو در برزیل گذاشته باشد. او گفت: «بازی‌های المپیک درحالی به پایان رسید که میراثی گرانبها از خودش برای نسل‌های آینده باقی گذاشته است. نسل‌های متمادی تا مدت‌ها درباره ریودوژانیرو متفاوت پس از برگزاری بازی‌ها صحبت خواهند کرد.»
پائولو سوترئو، مدیر مرکز مطالعات برزیل در اتاق فکر موسسه ویلسون در این باره گفت:«المپیک ریو می‌تواند پیام‌آور شور و امید در میانه بحران‌های اقتصادی و سیاسی باشد.» پایان بازی‌ها در برزیل با مشخص شدن وضعیت استیضاح دیلما روسیف، رییس‌جمهور برکنار شده برزیل همزمان شده است. این هفته می‌تواند سرنوشت پایان روسیف و دایمی شدن میشل تمر را رقم بزند.
دخل و خرج ناهمخوان
ریو زمانی خبر میزبانی المپیک در سال 2009 را دریافت کرد که در بهترین موقعیت اقتصادی بود و میلیون‌ها نفر از مردم این کشور درحال ورود به طبقه متوسط اقتصادی بودند. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های برزیلی‌ها پس از پایان المپیک این است که هزینه‌های این بازی‌ها چقدر برای کشورشان تمام شده و آیا درآمدهای حاصل از این بازی‌ها در حدی هست که بتواند زیرساخت‌های این کشور را بهبود ببخشد یا خیر. شوک شرایط بد اقتصادی برای برزیلی‌ها زمانی وارد شد که بسیاری از آنها به خاطر وضع بد اقتصادی نتوانستند بلیت بازی‌ها را بخرند و به عنوان ساکنان شهر بیرون از ورزشگاه‌ها تنها نظاره‌گر نتایج بازی‌ها بودند.
از زمانی که برزیل میزبانی المپیک را کسب کرد مجموعا 7.1میلیارد دلار در زیرساخت سرمایه‌گذاری کرده که با رقم هزینه شده در جام جهانی فیفا 2014 قابل مقایسه است. اگرچه گفته می‌شود، هزینه برزیل برای برگزاری این بازی‌ها کمتر از بازی‌های المپیک لندن 2012 و المپیک زمستانی سوچی 2014 بوده است اما برای کشوری که از دهه 1930 در رکود اقتصادی بوده، رقم بالایی محسوب می‌شود.
انتظار می‌رفت کسب و کار هتل‌ها و شرکت‌های هواپیمایی از گردشگرانی که برای تماشای بازی‌ها به برزیل رفته‌اند، رونق بگیرد اما این رونق کوتاه‌مدت بوده و همچنان تحت‌الشعاع بلیت‌های به فروش نرفته و نگرانی‌های محیط زیستی که بر بازی‌های ریو سایه افکنده‌اند، قرار گرفته است. آژانس اعتبارسنجی مودیز انتظار دارد، المپیک 2016 بهبود محدودی برای اقتصاد کشور میزبان به همراه داشته باشد. دلیل چنین انتظاری این است که مزایای برگزاری المپیک از نظر زیرساخت طولانی خواهد بود اما از نظر درآمد مالیاتی موقتی خواهد بود. در واقع زمانی که بازی‌ها به پایان برسد، این کشور به رکود اقتصادی بازخواهد گشت.
نگاهی به المپیک 1992 بارسلون و المپیک آتن 2004 نشان می‌دهد، تاثیر اقتصادی بازی‌های المپیک بر شهر میزبان همواره یکی نبوده است. برگزاری بازی‌های المپیک در برزیل، شهر ریودوژانیرو که میزبانی این رقابت‌ها را بر عهده دارد به یک صحنه بین‌المللی تبدیل کرده است.
به گفته اندرو زیمبالیست، استاد دانشگاه و اقتصاددان ورزشی امریکایی اگر دولت برزیل برای بازی‌های ریو 20میلیارد دلار هزینه کند 4.5میلیارد دلار درآمد خواهد داشت و با 1۵میلیارد دلار کسری مواجه می‌شود. ریو برای المپیک آماده نبوده و فاقد شرایط لازم برای میزبانی بوده اما اگر المپیک ریو از نقطه نظر اقتصادی ایده بدی بوده، وضعیت مشابه برای المپیک زمستانی 2014 در سوچی روسیه و مکان‌های متعدد دیگر هم وجود داشته است.
در این میان شرایط بغرنج خرید بلیت برای بازی‌ها پارالمپیک امیدواری‌ها برای کسب سود از سوی برگزاری این بازی‌ها را نیز از میان برده است. فیلیپ کراون، رییس کمیته پارالمپیک در این باره گفت: «پس از دریافت خبر فروش 12درصد بلیت بازی‌ها فهمیدیم برخلاف المپیک‌های قبلی شاهد حضور انبوه تماشاگران نخواهد بود. این مساله در تاریخ 56 ساله بازی‌های پارالمپیک سابقه نداشته است.»
با توجه به آنکه بودجه برگزارکنندگان بازی‌های المپیک ریو به پایان رسیده است و یک قاضی برزیل هر گونه پرداخت از طرف دولت به این نهاد را ممنوع کرده است، برگزارکنندگان به دنبال آن هستند تا با کاهش هزینه‌ها این مسابقات را آبرومندانه برگزار کنند. این کاهش‌ها شامل کاهش تعداد کارکنان، کاهش حمل و نقل، کاهش تعداد داوطلبان و تعطیلی برخی مراکز رسانه‌یی ورزشگاه است.
مشکلات فرا می‌رسند
هنگامی که میشل تمر، رییس‌جمهور موقت برزیل ماندنش مسجل شود در نخستین مواجهه باید با فشار بی‌امان بازار و کسب و کار برای اجرای اصلاحات اقتصادی جهت برون‌رفت از بزرگ‌ترین رکود اقتصادی از سال 1930 رو در رو شود. به اعتقاد سوترئو کمترین کمک المپیک به تمر در این است که او می‌تواند از ظهور این روحیه مثبت استفاده کند تا شرایط بغرنج پس از دیلما روسیف را در کشور مدیریت کند.
در این میان نباید نتایج نظرسنجی‌ها را کنار گذاشت. تازه‌ترین نتیجه نظرسنجی در برزیل نشان می‌دهد که برزیلی‌ها معتقدند، هزینه برگزاری این المپیک از مزایا و سودی که قرار بود، وارد کشور کند بسیار بیشتر است. این مساله می‌تواند وقوع هر گونه پیش‌بینی خوش‌بینانه را ناممکن کند. در مقابل افراد دیگری وجود دارند که معتقدند ثمرات این مسابقات خنثی بوده و عده‌یی دیگر معتقدند که برگزاری المپیک فکر
بدی نبوده است.
خوآ آگوستو دکاسترو، تحلیلگر اورآسیا گروپ در این باره گفت:«حالا زمان بازی‌های واقعی برای برزیل فرا رسیده است. چالش واقعی برای دولت پس از پایان بازی‌ها و پس از برگزاری جلسه استیضاح ظهور خواهد کرد از این رو دولت وقت چندانی نخواهد داشت.»
براساس اخبار، آقای تمر زمانی که در مراکس افتتاحیه از سوی تماشاچی‌ها «هو» شد، تصمیم گرفت تا در مراسم اختتامیه شرکت نکند و این مراسم در غیبت رییس‌جمهور برزیل برگزار شد. در چنین شرایطی تنها ادواردو پائز، شهردار ریو و از هم حزبی‌های تمر به عنوان تنها سیاستمدار برزیلی در ورزشگاه حاضر شد که البته او هم از فریادهای اعتراضی تماشاگران در امان نماند و هو شد. با این همه هیچ‌کس نمی‌تواند تاثیر دو مدال طلای مهمی که برزیلی‌ها در روز آخر در والیبال و فوتبال دریافت کردند را بر روحیه و جامعه برزیل انکار کند.
