مشاور اقتصادی رییس‌جمهور، رشد اقتصادی 4.6درصدی را به‌معنای رونق اقتصادی ندانست و گفت: حجم اقتصاد ایران هنوز با زمستان سال 1390 فاصله زیادی دارد و رشد اقتصادی بهار تنها به منزله نشانه‌یی مبنی بر آغاز خروج از رکود بوده است.
مسعود نیلی در برنامه زنده تلویزیونی «پایش» شبکه اول سیما با اشاره به اینکه شیوه محاسبه نرخ رشد اقتصادی در ایران مطابق استانداردهای جهانی بوده و این روش در سایر کشورها نیز رایج است، گفت: بین نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری در بلندمدت رابطه وجود دارد ولی نه در دوره رکود. یعنی بنگاه‌های اقتصادی در شرایط رکود به‌دلیل وجود قانون کار نیروی کار خود را تعدیل نمی‌کنند و بنابراین بعد از به‌وجود آمدن رونق اقتصادی نیز تا مدتی شاهد کاهش نرخ بیکاری نخواهیم بود. در عوض نرخ مشارکت اقتصادی افزایش پیدا می‌کند که باعث می‌شود در همین حال نرخ بیکاری در کشور حتی با وجود رونق اقتصادی افزایش یابد.
وی افزود: در فصل تابستان تولید ناخالص ملی بیشتر است ولی اگر پاییز را با تابستان مقایسه کنیم ممکن است به‌نرخ رشد اقتصادی منفی دست پیدا کنیم. بین سرعت و دقت ارتباط مستقیمی وجود دارد اگر بگذاریم سال تمام شود دیگر فرصت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری نداریم و اعلام رشد اقتصادی برای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های صحیح به‌کار برده می‌شود.
نیلی گفت: بین نرخ رشد اقتصادی و میزان اشتغالزایی در بلندمدت رابطه برقرار است. در دوره خروج از رکود تولید کاهش پیدا می‌کند اما تعداد نیروهای کار کاهش پیدا نمی‌کنند به‌عنوان مثال کارخانه‌یی که میزان تولید آن کاهش پیدا کرده امکان تعدیل نیرو را ندارد. در نتیجه هنگامی که اقتصاد از رکود خارج می‌شود به‌میزان لازم اشتغالزایی نمی‌شود. برای تعریف ارتباط نرخ بیکاری با میزان اشتغالزایی مفهوم دیگری به نام مشارکت نیز سهیم است.
وی ادامه داد: برای بررسی دقیق‌تر این موضوع می‌توان گفت که چه تعداد کسانی بودند که در سال 92 وارد بازار کار نمی‌شدند و چه تعداد کسانی در سال جاری با وجود وضعیت خوب اقتصادی و در شرایط رو به رشد وارد کار شدند. روشن است که هنگامی که اقتصاد کشور با رکود مواجه است امید به اشتغال و مشارکت افراد بسیار کم است ولی هنگام رشد اقتصادی و خروج از رکود همه امید به اشتغال داشته و انگیزه افراد چند برابر می‌شود به همین علت است که وقتی نرخ مشارکت افزایش پیدا می‌کند نرخ بیکاری نیز بالا می‌رود.
مشاور ارشد اقتصادی رییس‌جمهور درباره اختلافات آماری به‌وجود آمده درباره نرخ رشد اقتصادی کشور گفت: عددی که به‌عنوان 2.5درصد از سوی موسسه پژوهشی اعلام شد، صرفا یک نرخ برآوردی بود نه قطعی. چهار و 6 دهم به‌عنوان نرخ رشد اقتصادی امسال از سوی بانک مرکزی اعلام شد. این بانک براساس مسوولیت خود با مرکز آمار که مراجع رسمی تولید آمار و اطلاعات هستند، نرخ رشد اقتصادی را اعلام کرد.
وی در واکنش به این سوال مجری که چرا نرخ رشد اعلامی در بخشنامه بودجه یک درصد بوده و اختلاف زیادی با نرخ بانک مرکزی دارد؟ گفت: این یک درصدی که شما می‌گویید را تاکنون ندیده‌ام و تردید دارم که واقعا یک درصد باشد ولی در نهایت نرخ اعلامی در بخشنامه بودجه تنها پیش‌بینی رشد هر سال است و وقتی که صادر شد بر اساس پیش‌بینی رشد اقتصادی سال 94 بودجه را اعلام کردند. مشاور اقتصادی رییس‌جمهور تصریح کرد: یکی از موسسات پژوهشی نیز برآورد نرخ رشد را با بررسی بخش‌های مختلف به‌عنوان مثال با نظارت بر 200شرکت بورسی بخش صنعت نرخ رشد این بخش را محاسبه کرد و در نهایت نرخ رشد کلی را دو درصد اعلام کرد. سخنگوی دولت نیز این نرخ رشد را نیم‌درصد اعلام کرده است که قطعا این اعلام زمانی صورت گرفته که هنوز هیچ کاری انجام نشده بود.
نیلی با بیان اینکه ما در دوره‌یی زندگی می‌کردیم که آمارهای اقتصادی بعضا با تاخیر دو ساله اعلام می‌شدند، اظهارکرد: علت عدم اعلام آمار از سوی مرکز آمار را نمی‌دانم. اما همه باید بدانند که در گذشته بعد از سه سال آمار اعلام می‌شد ولی اکنون وضعیت بسیار متفاوت و بهتر شده و دولت نرخ رشد اقتصادی بهار را در شهریور اعلام کرد. وی با اشاره به اینکه قبلا حساسیت راجع به نرخ رشد اقتصادی وجود نداشت، گفت: یکی از مسایل مهم اعتماد به دولت است. وقتی دولت اعلام می‌کند بعد از هشت فصل نرخ رشد اقتصادی کشور مثبت شده، اگر اعتماد وجود داشته باشد قطعا این نرخ اعلامی قابل قبول می‌شود. اگر دولت مقبولیت و اعتباری داشته باشد که اعلام کند می‌توانم رشد اقتصادی را به‌صورت مثبت همچنان استمرار دهم آن وقت سرمایه‌گذاران اقدام به‌سرمایه‌گذاری می‌کنند چون رشد را با افزایش تقاضا همراه می‌دانند.
مشاور اقتصادی رییس‌جمهور گفت: در دولت قبل بعضا آمارهایی ارایه می‌شد که ما آن آمارها را در اطلاعات بانک مرکزی و مرکز آمار ایران مشاهده نمی‌کردیم. وی با بیان اینکه در گزارشی که دولت منتشر کرد؛ چهار تنگنا مانند تحریم و سرمایه‌گذاری برای خروج از رکود اعلام شد؛ گفت: اگر از فصل اول سال 91 را بررسی کنیم متوجه می‌شویم که طی هشت فصل نرخ رشد اقتصادی در کشور منفی بوده است. چهار و 6 دهمی که از سوی دولت اعلام شد؛ با مقایسه بهار سال گذشته که بدترین فصل اقتصادی در دوره رکود بوده به‌دست آمده است. اگر کل عدد تولید ناخالص داخلی را به قیمت سال 83 بگیریم؛ معنی آن این است که از زمستان سال 90 روند نزولی را طی کردیم و در زمستان امسال به حداقل خودش می‌رسد.
نیلی افزود: بسیاری از تولید‌کنندگان در سال90 در رقم‌های بالا تولید می‌کردند ولی هنوز وضعیت بدی دارند. مثبت‌شدن رشد اقتصادی با تفکر در تحول اقتصاد کشور بحث جداگانه‌یی دارد. موضوع خروج از رکود و رونق اقتصادی نیز دو موضوع متفاوت از یکدیگر هستند.
مشاور اقتصادی رییس‌جمهور گفت: تشخیص ما برای خروج از رکود راه افتادن پیشران‌های اقتصادی است. نفت از زمستان سال90 رشد منفی داشته که این رشد منفی تا زمستان سال93 ادامه داشته است. بعد از آن صنعت و بعد خدمات نیز رشد اقتصادی منفی پیدا می‌کنند. زمستان و بهار سال‌های 90 و 91 دوره ورود اقتصاد به رکود و زمستان و بهار92 و 93 نیز دوره خروج اقتصاد از رکود است. سازوکار بخش نفت در اقتصاد ما به‌گونه‌یی است که وقتی نفت کاهش پیدا می‌کند (مانند تابستان سال91 که کاهش 50درصدی را تجربه کرد) وزنی که در تولید ناخالص ملی دارد میزان تولید، درآمد ارزی و امکان واردات را کاهش می‌دهد. وی گفت: بخش کشاورزی با قاعده طبیعت کار می‌کند و رفتار خاصی را می‌طلبد. سهم کشاورزی در تولید ناخالص ملی خیلی کاهش پیدا کرده است. در فصل زمستان سال92 رشد اقتصادی بخش نفت مثبت شده و درآمد ارزی کشور افزایش پیدا کرد که به‌دنبال آن صنعت نیز از رکود خارج شده و رشد داشت. درحقیقت همان‌طور که وارد رکود شدیم در حال خروج از آن هستیم.
این اقتصاددان ادامه داد: در‌حال‌حاضر بخش‌هایی از صنعت که بیشتر آسیب دیدند رشد بیشتری نیز دارند به‌عنوان مثال صنعت خودرو اکنون 76درصد رشد دارد. این نکته هم قابل‌توجه است که در شش‌ماهه دوم سال گذشته که یک ثبات قابل‌توجه در اقتصاد به‌وجود آمده بود، نیز نرخ تورم بالای پنج‌درصد در ماه را تجربه کردیم و بعدا تبدیل به نرخ رشد یک‌درصد در ماه شد. بعد از انتخابات کاهش نرخ تورم و آرامش بازار ارز را شاهد بودیم. وقتی بانک‌ها به مردم سکه می‌فروختند چند تن طلا از پس‌انداز ملی به پس‌انداز خانگی تبدیل شد. در حقیقت وقتی سرمایه‌گذاری در ارز، طلا و بورس مناسب نیست شرایط نیز فراهم می‌شود که منابع مالی به‌سمت تولید برود بنابراین انتظار ما این است که وقتی ثبات اقتصاد کلان فراهم شود سوداگری در بازارهای تولید نیز کاهش پیدا کرده، منابع مالی به‌سمت فعالیت‌های مولد حرکت کرده و امکان تولید ایجاد می‌شود.
به گفته وی، تورم که کاهش پیدا کند؛ نرخ سود سپرده باعث انگیزه مردم شده و امیدواریم اعطای تسهیلات بانک‌ها نیز بالا برود. در پنج‌ماهه اول سال جاری نسبت به پنج‌ماهه اول سال گذشته 40.5درصد رشد اعطای تسهیلات بانکی داشته‌ایم. با وجود ایراد و اشکال‌هایی که در بخش تولید است اما این بخش نتوانسته به جایی برسد که بانک‌ها به‌خوبی در اقتصاد بانک محور کشور نقش خود را ایفا کنند. نیلی افزود: رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد که 280هزار‌میلیارد را هدف‌گذاری کرده‌ایم و خوشبختانه شرایط فعلی نشان می‌دهد که می‌توانیم این رقم را تحقق ببخشیم. همچنین سرمایه‌گذاری‌های جدید هم می‌تواند اتفاق بیفتد و رشد بخش سرمایه‌گذاری هم‌اکنون مثبت است. در بسته خروج از رکود مقرر شد که 60درصد از تسهیلات بانکی به سرمایه در گردش اختصاص داده شود و تاکنون 59.3درصد تسهیلات به این امر اختصاص یافته است. وی گفت: طی چند ماه اخیر رشد 4.5درصدی را در صادرات غیرنفتی شاهد بودیم. دولت با کنترل نرخ تورم، ارزش سرمایه مردم را در بانک‌ها افزایش داده و افزایش ثبات اقتصادی باعث شده که منابع مالی به‌سوی تولید برده شود. نیلی ادامه داد: اندازه اقتصاد ایران از بهار91 تا
زمستان92 حدود 8.6درصد کوچک‌تر شد. از سوی دیگر رشد بخش نفت کشور از زمستان90 تاکنون منفی بوده است. بخش نفت نخستین بخشی بود که وارد رکود شد و حالا نیز نخستین بخشی است که در حال خروج از رکود است. بعد از نفت نیز بخش‌های صنعت و خدمات در حال خروج از رکود هستند. می‌توان گفت که فصول زمستان92 و بهار93 فصول خروج تدریجی اقتصاد کشور از رکود هستند.
وی با بیان اینکه در تابستان91 بخش نفت کشور با کاهش 50درصدی نرخ رشد نیز مواجه شد، اظهار کرد: در زمستان92 نرخ رشد بخش نفت مثبت شد و درآمدهای ارزی کشور نیز افزایش یافت که این درآمدها در ادامه باعث رشد بخش صنعت نیز شد.
نیلی افزود: در‌حال‌حاضر میزان واردات و صادرات غیرنفتی تقریبا نزدیک‌به‌هم هستند. واردات کشور از پاییز سال90 منفی بود و در زمستان سال گذشته رشد بالای 20درصد داشته و در فصل اول امسال بالای 30درصد بوده است.
نیلی در ادامه از پرداخت بودجه عمرانی دولت به‌میزان 10هزارو800میلیارد‌تومان در نیمه‌نخست امسال خبر داد و گفت: قرار است در نیمه‌دوم سال نیز 20هزار‌میلیارد تومان بودجه عمرانی پرداخت شود. بودجه عمرانی دولت اکنون رشد بالایی در نیمه‌اول سال جاری داشته و پرداختی دولت بیش از سه‌برابر مدت مشابه در سال گذشته بوده است. نیمه‌اول امسال بودجه پرداختی عمرانی 10هزار و 800میلیارد تومان ولی در مدت مشابه سال گذشته مبلغ این بودجه سه‌هزار و 300میلیارد تومان بود. پرداختی بودجه عمرانی در سال گذشته نسبت به سال91 نیز 46درصد رشد داشته است.
