قالیباف: شهرهای چند میلیون نفری در اطراف تهران شکل گرفته‌اند
حناچی: مهاجرت‌های کلی به شهرهای بزرگ کنترل شده است
گروه راه و شهرسازی|
شهردار تهران از رشد منفی جمعیت تهران خبر داد و گفت: در ازای این رشد منفی از اتوبان آزادگان به آن طرف تهران اتفاقاتی می‌افتد که رشد جمعیت در حومه شهر تهران را به 4.7درصد رسانده است. همزمان با این سخنان معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی نیز از افزایش تعداد خانوار در سراسر کشور خبر داد و گفت: مهاجرت‌های کلی به شهرهای بزرگ کنترل شده است.
محمدباقر قالیباف، شهردار تهران در جلسه کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با اشاره به آمار جمعیت‌پذیری پایتخت گفت: در نتیجه این وضعیت شهرهای چند میلیونی در اطراف تهران به وجود می‌آید و بخش عمده‌یی از شرق سرزمین ما خالی از سکنه شده که این موضوعات را باید در برنامه ششم توسعه حل کنیم. وی افزود: شهرداری تهران طرح جامع شهر را با کمک شورای شهر تهران تهیه کرده و این طرح در شورای عالی شهرسازی تصویب و تایید شد و به شهرداری ابلاغ شد. براساس آن طرح تفصیلی در کمیسیون ماده پنج به تصویب رسیده و مجددا طرح تفصیلی نیز به تایید شورای عالی شهرسازی رسید. حتی به خاطر حساسیت‌های موجود چند جلسه با حضور رییس‌جمهور برای تصویب طرح جامع برگزار شد و جمعیت‌پذیری شهر تهران در طرح جامع را نیز در آن جلسات افزایش دادند. اما با شروع دولت جدید ما در نخستین قدم ابلاغیه هشت ماده‌یی را اصلاح کردیم که طبق آن جمعیت‌پذیری را براساس همان طرح جامع پیش ببریم. به گفته شهردار تهران از پیش از انقلاب محدوده شهر تهران 740هزار متر مربع بوده که این رقم به حدود 630 هزار مترمربع کاهش پیدا کرده تا تهران 100کیلومتر مربع کوچک‌تر شده و گسترش بی‌رویه آن مهار
شود.
شهرنشینی ناهنجار در سال‌های ۸۵ تا ۹۰
پیروز حناچی، دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی نیز در نشست مشترک مسوولان وزارت راه و شهرسازی با معاون اول رییس‌جمهور گزارشی از وضعیت شهرسازی کشور بین سال‌های ۳۵ تا ۹۰ را ارائه کرد و در تشریح آن گفت: ایران جزو کشورهایی است که نرخ رشد جمعیتی در آن بسیار بالاست. درحال حاضر آماری که از سال ۹۰ داریم، نشان می‌دهد که 71.4درصد جمعیت شهری در مقابل 28.5 جمعیت روستایی است. جدول تحولات رشد جمعیت نیز نشان می‌دهد ما از سال ۳۵ تا ۹۰ در مناطق شهری رشدمان 5.3 بود. درحال حاضر این رشد 2.4درصد است. او ادامه داد: نرخ رشد جمیعت روستایی درحال حاضر منفی است و نرخ رشد جمعیت شهری نسبت به نرخ رشد جمعیت کشور افزایش پیدا کرده است. همچنین نرخ رشد جمعیت به طور کلی(جمعیت روستایی و شهری) کاهش داشته و به 1.29درصد رسیده است. این درحالی است که در کنار کاهش بعد خانوار، نرخ رشد جمعیت کاهش یافت اما تعداد خانوار افزایش پیدا کرد. آمارها از افزایش خانوار در سطح کشور نشان می‌دهد که ما به تعداد مسکن بیشتری در کشور نیاز داریم.
سیاست‌گذار حوزه شهرسازی کشور با ارائه جداول و آمارهای تحولات جمعیتی کشور توضیح داد: جدول تحولات سال‌های ۱۳۵۵تا ۱۳۹۰ نشان‌دهنده آن است که بعد خانوار از 2/5 به 5/3 رسیده است. بدین معنا تقریبا در هر خانوار ایرانی تقریبا سه و نیم نفر حضور دارند و جمعیت خانوار کشور بیش از سه نفر است. حناچی گفت: هرم سنی کشور در حد فاصل ۸۵ تا ۹۰ نشان‌دهنده آن است که ما یک جمعیت انباشته‌یی در بخش جوان یعنی از ۲۰ تا ۳۰سال داریم همچنین نرخ دوم افزایش جمعیت با ازدواج و زاد و ولد درحال شکل‌گیری و رشد است.
وی ادامه داد: گزارش وضعیت شهرهای کشور بین سال‌های ۶۵ تا ۹۰ نشان می‌دهد که ما در سال ۶۵ دارای ۱۶شهر با بیش از ۲۵۰هزار نفر جمعیت بوده‌ایم که درحال حاضر به ۲۹شهر افزایش یافته است. همچنین تعداد شهرهای بین ۱۰۰تا ۲۵۰هزار نفر جمعیت ۲۵شهر بوده که درحال حاضر به ۵۷ شهر افزایش پیدا کرده و شهرهای بین ۵۰ تا ۱۰۰هزار نفر جمعیت از ۴۶ به ۸۱ و شهرهای کمتر از ۵۰ هزار نفر از ۴۵۵ به ۹۹۹شهر رسیده است.
حناچی در جمع‌بندی وضعیت جمعیت کشور گفت: درحال حاضر ۱۳۳۱ شهر داریم که در فاصله سال‌های ۳۵ تا ۹۰ به شدت افزایش پیدا کرده؛ مخصوصا در سال‌های ۸۵ تا ۹۰ این نرخ به شکل فزاینده‌یی رشد داشته است. هم‌اکنون هشت شهر تهران، مشهد، کرج، اصفهان، تبریز، شیراز، اهواز و قم بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند که باید تمهیدات خاصی برای آنها اندیشید و در این بین تهران با فاصله قابل توجه از دیگر کلان‌شهرها درحال رشد انفجاری است. او با بیان اینکه تراکم جمعیت کشور در سال ۳۵، ۲۱ نفر در کیلومتر مربع بود و این مقدار درحال حاضر به ۴۶ نفر افزایش پیدا کرده است، گفت: میزان شهرنشینی در سال‌های پس از انقلاب به ویژه در سال‌های ۸۵ تا ۹۰ قابل ملاحظه است که این میزان در شهرهای البرز، تهران و قم بیش از سایر شهرهای کشور است.
معاون وزیر راه و شهرسازی، میزان شهرنشینی قم را وضعیتی خاص عنوان کرد و افزود: قم وضعیت خاصی دارد چون یک استان و عملا یک شهر عمده دارد ولی در البرز و تهران میزان شهرنشینی ناهنجاری و تمرکز وجود دارد که نرخ رشد جمعیت و نرخ جمعیت شهرنشین در البرز 90.5 و در تهران 92.8 است و نشان‌دهنده تمرکز بیش از حد در این مناطق است. معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به نوع مهاجرت‌ها و تفکیک آنها در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۰ از کنترل آنها در شهرهای بزرگ خبر داد و گفت: نوع مهاجرت‌ها و تفکیک آنها در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۰ نشان می‌دهد که مهاجرت‌های کلی کشور در شهرهای بزرگ کنترل شده است. همچنین آمارها نشان می‌دهد که ما دوران سختی را از ۷۵ تا ۸۵ پشت سر گذاشتیم.
رشد انفجاری جمعیت تهران در سال ۹۰
در نمودار کلی تراکم جمعیت نقاط شهری و نقاط روستایی، رشد انفجاری جمعیت شهر تهران در سال‌های ۹۰ را شاهد بودیم. حناچی با اعلام این مطلب افزود: گزارش آمایش سرزمین نیز نشان از عدم تعادل بین دو نیمه شرقی و غربی کشور به لحاظ وسعت، جمعیت، شاغلان، بخش کشاورزی، صنعت، خدمات، تراکم جمیعت، تراکم شهر و تراکم روستایی دارد. آمارها نشان می‌دهد که بخش شمالی و غربی کشور به نسبت بخش شرقی و جنوبی جمعیت‌پذیرتر است. همچنین زیرساخت‌ها، خط لوله گاز، نفت خام، فرآورده‌های نفتی، برق، ذخایر معدنی، مرزهای آبی، راه آهن، راه‌های اصلی و بزرگراه‌ها و خدمات عمومی، بیمارستان‌ها، تعداد دانشجویان، هتل‌ها، سردخانه‌ها، سیلوها، نسبت بیکاری با باسوادی و زیرساخت‌های فرهنگی همچون سالن‌های سینما و تئاتر همگی نشان دهنده این هستند که ما از یک عدم تعادل و برخورداری در سطح کشور مواجه‌ایم.
وی با اشاره به اینکه ۱۰سال مانیتورینگ(نظارت) بر نظام شهرسازی در کشور خاموش بود، گفت: در ۱۰سال پیش از دولت یازدهم، مانیتورینگ شهرسازی کشور عملا خاموش بود و بدیهی‌ترین موضوع‌هایی که باید پیگیری می‌شد نیز انجام نمی‌شد.
با حمایت جناب آقای آخوندی دوره خاموش را پشت سر گذاشتیم و به شفافیت و پیگیری مسائل نظارتی(مانتیورینگ) شهرسازی مشغولیم با این حال از این شفافیت و اطلاع‌رسانی دچار چالش می‌شویم. در شهرهای مشهد، تبریز و تهران در مورد پیگیری بدیهی‌ترین موضوعات با چالش‌های عمده مواجه‌ایم اما با وجود مشکلات به کار و وظیفه خود در این مدت با وجود چالش‌ها عمل خواهیم کرد.
