گروه جهان
عملیات هوایی ائتلاف بین‌المللی به رهبری امریکا علیه مواضع داعش، وارد سومین سال خود شد. پنتاگون اعلام کرده، ایالات متحده تا ۱۵ژوئن سال جاری میلادی درمجموع 8.4میلیارد دلار برای مبارزه با داعش هزینه کرده است (به‌طور متوسط روزانه 11.9میلیون دلار). بریتانیا که از حیث مبارزه با داعش در ردیف دوم قرار دارد، تا ماه مارس ۲۰۱۶ بالغ بر ۳۶۵میلیون دلار هزینه کرده است. وزارت دفاع امریکا این عملیات را «عزم راسخ» می‌نامد و بر پایه آمار‌های انتشاریافته، کشورهای ائتلاف در عرض دو سال گذشته مواضع داعش را بیش از ۱۴۳۰۰بار بمباران کرده‌اند. داعش که در سال گذشته بخش مهمی از اراضی تصرف شده‌اش را از دست داد، در حال حاضر از جهات مختلف تحت فشار است. دولت بغداد با بهره‌گیری از نیرو‌های نظامی و شبه‌نظامی و برخورداری از حمایت هوایی امریکا توانسته شهرهای فلوجه و رمادی را از دست داعش خارج کند و اکنون شهر موصل را محاصره کرده است. نیرو‌های کرد تحت حمایت امریکا هم توانسته‌اند داعش را از اکثر بخش‌های شمالی سوریه عقب برانند و با دست زدن به یک عملیات سنگین شهر منبج در استان حلب را آزاد کردند.
در همین حال ایرورس یکی از مراکزی است که در دو سال گذشته با تهیه آمار و ارقام عملیات هوایی کشورهای ائتلاف، روسیه، عراق و سوریه از منابع آزاد و انعکاس آنها در وبگاه مربوطه‌اش، روند جنگ با داعش را از زاویه کمّی دنبال کرده است. ایرورس یک پروژه غیرانتفاعی است که مرکز آن در لندن قرار دارد و شماری از خبرنگاران و پژوهشگران از بریتانیا، فرانسه، عراق، سوریه و لبنان آن را اداره می‌کنند.
شمار قربانیان غیرنظامی
به گزارش ایرورس، میلیون‌ها نفر از افراد غیرنظامی در سرزمین‌های تحت تصرف داعش در معرض خطر جدی از ناحیه حملات هوایی ائتلاف ضد داعش قرار دارند، به‌طوری‌که شمار جان‌باختگان غیرنظامی در سال گذشته میلادی در مقایسه با سال قبل از آن دو برابر شده است. براساس برآورد پژوهشگران این مرکز، تا به حال دست‌کم ۱۵۶۸نفر غیرنظامی بر اثر حمله‌های هوایی کشورهای ائتلاف کشته شده‌اند. در مقابل، کشورهای مذکور با وجود به‌کارگیری نزدیک به 52هزار نوع سلاح در جریان عملیات‌شان، شمار کشته‌شدگان غیرنظامی را ۵۵نفر اعلام کرده‌اند. بر پایه بررسی‌های ایرورس بیش از 25هزار نفر از اعضای داعش بر اثر حمله‌های هوایی کشورهای ائتلاف کشته شده‌اند. در عوض، این کشورها 4نفر از پرسنل خود را در جنگ با داعش از دست داده‌اند. یکی از آنها معاذ الکساسبه، خلبان نیروی هوایی اردن بود که هواپیمایش به سبب نقص فنی در دسامبر۲۰۱۴ در حوالی رقه سقوط کرد و به اسارت داعش درآمد و سرانجام در ژانویه ۲۰۱۵ کشته شد. 3نفر دیگر نظامیان امریکایی بودند که در عملیات علیه داعش جان خود را از دست دادند.
پنتاگون نیز در گزارش خود آورده است، تا به حال ۱۶ امریکایی در عملیات زمینی زخمی شده‌اند. این در حالی است که امریکا همواره شرکت در عملیات زمینی علیه داعش را انکار کرده است. تاکنون آمار دقیقی از شمار قربانیان داعش در عراق و سوریه منتشر نشده است. اما بر پایه پژوهشی که به تازگی توسط دانشگاه مریلند امریکا صورت گرفته، شمار قربانیان داعش و گروه‌های متحد و وابسته به آن توام با گروه‌های قدیمی که تغییر شکل داده و داعش را تشکیل دادند، از سال ۲۰۰۲ تا به حال از 33هزار نفر تجاوز کرده است. این گزارش شمار کسانی را که بر اثر فعالیت‌های تروریستی این گروه‌ها زخمی شده‌اند نزدیک به 41هزار نفر و شمار گروگان گرفته‌شدگان را 11هزار نفر می‌داند.
تشدید حمله‌های هوایی
در سال جاری میزان حمله‌های هوایی کشورهای ائتلاف به نحو چشمگیری افزایش یافته است. امریکا و دیگر کشورهای ائتلاف در نخستین سال حملات، ۵۹۷۷ بار مواضع داعش را بمباران کردند و در سال دوم شمار این حمله‌ها را به ۸۳۲۹ رساندند. به عبارت دیگر کشورهای ائتلاف میزان حملات‌شان را در سال دوم ۳۹درصد افزایش دادند. در میان کشورهای ائتلاف، بیشترین حمله‌های هوایی به عهده امریکا بود. این کشور ۹۵درصد کل حمله‌های ائتلاف در سوریه و ۶۸درصد کل حمله‌ها در عراق را به تنهایی انجام داد. بعد از امریکا، بریتانیا فعال‌ترین کشور در این زمینه بود و تا به حال به ترتیب ۹۰۵ و ۵۳بار مواضع داعش را در عراق و سوریه بمباران کرد. در این مدت کل حمله‌های هوایی فرانسه ۷۹۶بار، هلند ۴۹۲بار و استرالیا ۳۶۶بار بوده است.
از میان کشورهای ائتلاف، عربستان سعودی، اردن و امارات متحده عربی پس از ۱۳۵بار حمله، عملیات هوایی خود را در سپتامبر ۲۰۱۵ قطع کردند. کانادا یک عضو دیگر ائتلاف نیز پس از اجرای ۲۵۱حمله هوایی، ۱۵فوریه ۲۰۱۶ به پرواز‌های تهاجمی خود پایان داد. به عبارت دیگر این کشور در صورت نیاز به پرواز‌های تجسسی برای پایش و جمع‌آوری اطلاعات یا ترابری و سوخت‌رسانی وارد میدان خواهد شد.
به گزارش فرماندهی مرکزی امریکا یا «سنت کام» که اداره عملیات هوایی علیه داعش را به‌عهده دارد، تا ۳۱ماه مه سال جاری نیرو‌های هوایی ائتلاف بیش از ۲۶۳۷۴هدف دشمن را نابود کردند. همین گزارش می‌گوید بیش از 6000هدف از شمار هدف‌های ذکر شده، ساختمان بوده که نشانگر جنگ علیه داعش در نقاط شهری و مسکونی است.
دوگانگی بر سر قربانیان غیر نظامی
اختلاف‌نظر آشکاری در محاسبات پژوهشگران ایرورس و بیانیه‌های رسمی کشورهای ائتلاف بر سر شمار قربانیان غیرنظامی وجود دارد. بر پایه محاسبات امریکا و دیگر کشورهای ائتلاف به‌طور متوسط
یک غیر نظامی در مقابل ۲۶۰حمله هوایی در عراق و سوریه کشته می‌شود. بر پایه بررسی‌های ایرورس، در عرض نخستین سال حمله‌های هوایی که در ۱۳۹مورد به کشته شدن غیر نظامیان منجر شد، دست‌کم ۱۱۳۰نفر غیرنظامی جان خود را از دست داده‌اند. در مقابل، امریکا فقط به ۱۴مورد تاکید کرده و شمار جان باختگان غیرنظامی را ۱۹نفر می‌داند. در حال حاضر ایرورس ۸۰مورد از حمله‌های منجر به کشته شدن غیرنظامیان را در دست بررسی دارد و بررسی‌های مقدماتی نشان می‌دهد که بین ۴۹۶ تا ۶۹۲نفر غیرنظامی کشته شده‌اند. به باور پژوهشگران ایرورس، شمار جان باختگان غیرنظامی در عرض دومین سال بمباران هوایی دو برابر شده و به احتمال قوی ۱۰۳۱نفر جان باخته‌اند. بر پایه گزارش رسانه‌ها، در ۳۳۳مورد از حمله‌های انجام گرفته در 12ماه گذشته بین ۲۳۳۲ تا ۳۱۷۷نفر غیرنظامی جان خود را از دست داده‌اند. در مقایسه امریکا شمار کشته‌شدگان غیرنظامی را در این مدت ۳۶نفر می‌داند. ایرورس تاکید دارد یکی از علل بالا رفتن شمار کشته‌شدگان غیرنظامی کاهش محدودیت‌های میدان جنگ برای نظامیان است. در مراحل اولیه جنگ علیه داعش، نظامیان کشورهای ائتلاف تحت محدودیت‌ها و دستورات سفت و سخت باید تلفات غیرنظامیان را به حداقل ممکن برسانند. اما در حال حاضر کشورهای ائتلاف، کشته شدن تا 10نفر غیر نظامی را در یک عملیات هوایی قابل قبول می‌دانند. امریکا در جریان یک حمله هوایی به یک بانک در موصل برای از بین بردن میلیون‌ها دلار پول که به دست داعش افتاده بود، پیش‌‌بینی کرده بود تلفات غیرنظامیان ممکن است به ۵۰نفر برسد.
