گروه گوناگون| تاکنون هرچه از فلسفه یونان خوانده‌اید را کنار بگذارید و تحلیل تازه‌تر از این فلسفه را در «پایدیا» بخوانید. «پایدیا» در زبان یونانی به معنای تربیت است و همین عنوان نشان می‌دهد که کتاب «پایدیا» روی چه نقطه‌یی از فلسفه یونان دست گذاشته است. متاسفانه این کتاب که نویسنده آن «ورنر یگر» است، زیاد شناخته شده نیست حتی زمانی هم که با دوستداران فلسفه و کتاب از این کتاب سخن بگویید برای اکثر آنها ناشناخته است زیرا هم نویسنده در ایران شناخته شده نیست و نه عنوان، عنوان تامل برانگیزی است. در این میان فقط مترجم که مرحوم حسن لطفی است، می‌تواند برای دوستداران نامی آشنا باشد. کتاب «پایدیا» در سه جلد نوشته شده است. نویسنده که آلمانی‌الاصل است با شروع حکومت نازی‌ها در آلمان به ایالات متحده مهاجرت می‌کند و در دهه 1940 کتاب «پایدیا» را می‌نویسد. سه اتفاق آلمانی بودن، تجربه حکومت نازی‌ها و جنگ جهانی دوم عملا می‌تواند این کتاب را خواندنی کند.
به اعتقاد نویسنده، فعالیت شعرا و فلاسفه یونانی از پیش از سقراط تا ارسطو خودآگاه و ناخودآگاه روی یک محور بوده و آن «تربیت» است. اگر «تربیت» یا همان «پایدیا» نباشد، شاکله جامعه از هم می‌پاشد و حتی حکومت‌ها را هم آسیب‌پذیر می‌کند. بر همین اصل «یگر» معتقد است که بیش از همه افلاطون سعی کرده تا به «تربیت» نظم و نسقی ببخشد که اوج آن را می‌توان در کتاب «قوانین» او دانست. ارسطو پس از آن سعی کرده تا به «پایدیا» قوام ببخشد و داربست آن را درست کند.
اما «پایدیا» یا همان تربیت چیست؟ سه جلد کتاب «یگر» تماما دنبال پاسخ به این سوال از زاویه‌های متفاوت بوده است. فلسفه یا در جست‌وجوی دانش بودن همان «فضیلتی» است که در کتاب‌های افلاطون از «آپولوژی» گرفته تا «مهمانی» و از «جمهوری» گرفته تا «قوانین» تعقیب می‌شود و در نهایت گزاره‌یی به دست می‌دهد که «فضیلت» علمی آموختنی است که از سلاطین گرفته تا خانواده که باید آن را در جامعه جاری و ساری کند. این همان «پایدیا» یا تربیت است.
بسیاری از جمله «هارولد بلوم» از میان کتاب‌های افلاطون، «مهمانی » یا «سمپوزیوم» را می‌پسندند. داستان اینکه «عشق» چیست را می‌توان در دیالکتیک سقراط جست. پایان مهمانی بسیار خواندنی و جذاب است. همه مهمانان به خواب رفته‌اند و آفتاب دارد، طلوع می‌کند و سقراط به تنهایی از آن مهمانی خارج می‌شود تا در جمع دیگر به بحث دیگری بپردازد. اما «ورنر یگر» نه این کتاب را که «قوانین» را بیشتر می‌پسندد. این کتاب آخرین دست نوشته افلاطون است. افلاطون سعی کرده که با این کتاب اساس یک جامعه مطلوب را پی‌ریزی کند زیرا جامعه تا «قانون» نداشته باشد نه می‌توان شهریار تربیت کرد و نه مردم را. در واقع آن جامعه «تربیت»پذیر نیست زیرا «قانونگذاری عملی تربیتی است و قانون ابزار این عمل است.»
نویسنده کتاب، «ورنر یگر» در سال 1888 میلادی در پروس به‌دنیا آمد و در سال 1961 در ایالات متحده درگذشت. در اصل او چهار دوران مهم را در زندگی خود دید. اتحاد آلمان، جنگ جهانی اول، روی کار آمدن نازی‌ها و جنگ جهانی دوم همین چهار دوران برای او که فلسفه را از جان و دل دوست می‌داشت، کافی بود تا به بطن آن یعنی فلسفه یونان برود و از دل آن شیره این فلسفه را بچشد. او توانست «پایدیا» را از دل آن درآورد.
