گروه راه و شهرسازی
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی درنامه‌یی به رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، آیین‌نامه معاملات این بنیاد را در سه فصل با ۴۳ ماده ابلاغ کرد. به گزارش روزنامه رسمی کشور، این ابلاغیه در سه فصل کلیات و تعاریف، مقررات انجام معاملات خاص و مقررات انجام معاملات عمومی، شرایط انجام کلیه معاملات بنیاد اعم از خرید، فروش، عاملیت، پیمانکاری، معاوضه و تهاتر و همچنین شیوه انعقاد قراردادها و انجام کلیه مراحل تشخیص، تخصیص، تسجیل، تنفیذ و... معاملات پرداخته است. بر این اساس تمام معاملات بنیاد مسکن باید به صورت مزایده یا مناقصه انجام شود، مگر برخی معاملات خاص و استثنائات. این آیین‌نامه همچنین برای معاملات بنیاد مسکن سقف ریالی تعیین کرده است. بر این اساس، کلیه معاملات عمومی بنیاد که مبلغ آنها بیش از 5میلیارد ریال باشد، به عنوان معاملات خاص تلقی شده و با تصویب کمیسیون معاملات و تایید رییس بنیاد مرکز نافذ خواهد بود. این آیین‌نامه اجرایی با استناد به ماده ۱۹ قانون اساسنامه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی از تاریخ 11 اردیبهشت سال جاری لازم‌الاجراست. در فصل نخست این آیین‌نامه که 4 ماده دارد بر کلیات و تعاریف آیین‌نامه تمرکز شده است درماده
2 از این پس تمام معاملات بنیاد اعم از خرید، فروش، عاملیت، پیمانکاری، معاوضه و تهاتر، مشارکت، خدمات، اجاره، رهن، استیجاره، قرض و نظایر آن، تابع مقررات موضوعه این آیین‌نامه است و نیز روش انجام معاملات به دو گروه عمده معاملات تحت عنوان معاملات خاص و معاملات عمومی تفکیک شده است.
مقررات انجام معاملات خاص
در فصل دوم آیین‌نامه معاملات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که دو ماده دارد، به مقررات انجام معاملات خاص پرداخته شده است، در ماده 5 این آیین‌نامه آن گروه از معاملات که به تبع نوع و ویژگی‌های ماموریت و عملکرد بنیاد و نیز برخورداری از اهمیت و کیفیت متمایز با شرایط معاملات عادی و متعارف، قابل انجام به طرق و روش‌های متداول نباشند، تحت عنوان معاملات خاص، تابع مقررات موضوعه این فصل خواهند بود و از طریق ترک مناقصه و مزایده به انجام می‌‌رسند.
مقررات انجام معاملات عمومی
فصل سوم این آیین‌نامه 37 ماده دارد و بر مقررات انجام معاملات عمومی تمرکز شده است، درماده۷، سایر معاملات بنیاد که تحت عنوان معاملات عمومی دسته‌بندی می‌شوند، به لحاظ نصاب مبالغ قطعی انجام یا مبالغ برآورد آنها به سه گروه متمایز به شرح زیر تفکیک می‌شوند:
الف: معاملات جزیی) معاملاتی که مبلغ آن از 100.000.000 ریال تجاوز نکند.
ب: معاملات متوسط) معاملاتی که مبلغ آن بیش از 100.000.000 ریال و کمتر از 1.500.000.000 ریال باشد.
ج: معاملات عمده) معاملاتی که مبلغ آن 1.500.000.000ریال و بیشتر باشد. البته 3 تبصره نیز برای این ماده درنظرگرفته شده است. در تبصره۱، کلیه معاملات عمومی بنیاد، در نصاب عمده اعم از مستثنیات موضوع ماده ۵ یا غیر آنکه مبلغ آنها بیش از ۵/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال باشد، به عنوان معاملات خاص تلقی شده و با تصویب کمیسیون معاملات و تایید رییس بنیاد مرکز نافذ خواهد بود. براساس ماده۸ انجام کلیه مراحل تشخیص، تخصیص، تسجیل، تنفیذ و تعهد معاملات عمومی بنیاد در بخش‌های کلی خرید و فروش، حسب نوع کالا یا خدمات و نصاب‌های تعیین شده به مسوولان ذی‌ربط بنیاد واگذار شده است.
مقررات و ارکان خرید
از ماده9 تا17 به انجام کلیه مراحل تشخیص، تخصیص، تسجیل، تنفیذ و تعهد معاملات عمومی بنیاد، مسوولیت تنفیذ کلیه معاملات جزیی اعم از خرید کالاهای مورد نیاز بنیاد، مسوولیت انجام مراحل تسجیل و تعهد معاملات خرید کالای مورد نیاز، مسوولیت تنفیذ معاملات خرید کالاها تسجیل و تعهد معاملات خریدکالا یا خدمات تنفیذ معاملات در نصاب عمده پس از تصویب کمیسیون معاملات نیز اشاره شده است. در ماده۱۸نیز ترکیب اعضای کمیسیون معاملات که در اجرای مقررات این آیین‌نامه تشکیل و عهده‌دار انجام وظایف محوله خواهد شد، مشخص شده است.
مقررات و ارکان فروش
دراین بخش اختیارات مرتبط با فروش اموال منقول و اجاره، فروش اموال غیرمنقول و حق واگذاری محل، حسب نصاب‌های موضوعه معاملات عمومی مشخص شده است.
بر همین اساس مسوولیت انجام مراحل تشخیص، تعهد و تسجیل معاملات مربوط به عرضه خدمات بنیاد، طبق ماده۳۲ به عهده بالاترین مقام عرضه‌کننده خدمات خواهد بود و براساس ماده۳۳، مسوولیت انجام مراحل تشخیص و تسجیل معاملات فروش در نصاب عمده به عهده کمیسیون معاملات مرکز، در نصاب متوسط، در استان بر عهده کمیسیون معاملات استان و در مرکز برعهده معاون پشتیبانی و امور هماهنگی استان‌ها و در نصاب جزیی در استان برعهده مدیرکل بنیاد استان و در مرکز برعهده معاون پشتیبانی و امور هماهنگی استان‌ها خواهد بود. و از ماده ۳۴تا 35 به چگونگی معاملات عمده فروش بنیاد و تنفیذ معاملات فروش بنیاد پرداخته شده است، ماده ۳۶ به اجاره اموال غیرمنقول و حق واگذاری محل در نصاب عمده به طریق مزایده تمرکز می‌کند و براساس آن در نصاب‌های متوسط و جزیی با اخذ نظر کارشناس منتخب بنیاد به گونه‌یی که حداکثر منافع بنیاد لحاظ شود، انجام می‌گیرد وتنفیذ معاملات مذکور برعهده ریاست بنیاد است. ماده۳۷ نیز کلیه مقررات موضوعه این آیین‌نامه به‌طور اعم و موازین ناظــر بر تشکیل کمیسیون معاملات و اتخاذ و اجرای تصمیمات آن، عقد قرارداد و سایر موارد مطروحه در زمینه انجام معاملات
عمومی بنیاد، حسب ضرورت و در صورت انطباق با شرایط فروش، در مورد این‌گونه معاملات نیز لازم‌الاتباع است.
تکالیف و اختیارات بنیاد در معاملات عمومی
در این بخش که از ماده 38 تا 43 را در برمی‌گیرد به مقررات عمومی و تکالیف و اختیارات بنیاد در باب معاملات عمومی تمرکز شده است. براساس ماده۳۸ بنیاد مکلف است، نسبت به ضبط سپرده برندگان مناقصه یا مزایده، در موارد انطباق با شرایط مذکور در مواد ۲۸ و ۲۹ این آیین‌نامه اقدام کند. اما در ماده۳۹، اختیارات بنیاد در ارتباط با معاملات عمومی به ترتیب زیر قابل اعمال خواهد بود: تغییر و تعدیل مقدار و میزان مورد معامله تا میزان ۲۵ درصد، رد یک پیشنهاد یا تمام پیشنهادهای واصله، تفکیک مورد معامله در صورت امکان و ارجاع موارد تفکیکی به پیشنهاددهندگان متعدد، مشروط به عدم انتقال معامله به نصاب پایین‌تر و...
ماده 40 می‌گوید که موافقت با تجدید یا عدم انجام مناقصه و مزایده در مورد معاملات عمده، به استناد گزارش توجیهی و مستدل کمیسیون معاملات از اختیارات ریاست بنیاد مرکز خواهد بود و براساس ماده۴۱، پرداخت کلیه هزینه‌های مربوط به ثبت معاملات عمومی بنیاد در مراجع رسمی بر عهده برندگان معاملات مربوط خواهد بود.
در ماده 42، به چگونگی انجام معاملات خارجی و ماده۴۳ نیز انواع ضمانتنامه‌های معتبر و مورد قبول بنیاد برای شرکت در مناقصه و حسن انجام تعهدات یا اجرای قرارداد تعیین شده است.
