گروه صنعت براساس برخی آمارها و گزارشها از حدود ۲۲میلیارد دلار کالای قاچاق در کشور، ۲۰ میلیارد دلار آن از طریق مناطق آزاد انجام میشود که از سهم بیش از ۹۰ درصدی این مناطق در قاچاق کالا حکایت دارد. با این حال اخیرا شاهد تصویب افزایش مناطق آزاد در مجلس بودهایم و آقای ترکان نیز بر توسعه مناطق آزاد صادراتمحور تاکید داشتهاند. این در حالی است که هنوز سه منطقه قدیمی و اولیهیی که بر اساس برنامه اول توسعه اقتصادی شکل گرفتند از زیرساختهای لازم برخوردار نیستند. از جمله اینکه حضور بانکهای بینالمللی و سرمایهگذاران فعال خارجی در آنها بهطور سازمانیافته شکل نگرفته است. این مناطق همچنین از فقدان دفاتر بیمهیی و بسیاری از نمایندگیهایی که میتوانند به عنوان زیرساختهای مکمل مناطق آزاد مدنظر قرار بگیرند، رنج میبرند. اگر موضوع مناطق آزاد و مناطق ویژه تجاری به عنوان یک هدف اساسی در اقتصاد مقاومتی مدنظر دولت است، پیش از پرداختن به توسعه کمی مناطق آزاد دیگر، ابتدا باید توسعه کیفی مناطق فعلی را مهیا و زیرساختهای لازم را تکمیل کند و هدف اصلی این مناطق را که برای تسهیل تجارت و آزادسازی تجارت برای ایجاد منطقه پردازش صادرات بوده تقویت کند و از الگوی موفقی که در این مناطق به کار گرفتهاند در آینده نیز بهره ببرد. در غیر این صورت افزایش کمی بیش از حد مناطق آزاد باعث انحراف جریان تجارت کشور میشود. در این شرایط ممکن است بعضی از مناطق آزاد تجاری ما بر خلاف اهداف اولیه، تاثیر مثبتی بر تجارت ایران نداشته باشند و صرفا فضای واردات بیرویه کالای خارجی را فراهم کنند. برخی فعالان حوزه تجارت اعتقاد دارند که امروزه مناطق آزاد به گلوگاهی برای فساد و قاچاق کالا تبدیل شدهاند و تولیدکنندگان داخلی از شیوع قاچاق رنج میبرند. گفتنی است که در مناطق آزاد مختلف گسترش این پدیده متفاوت است. در برخی مناطق آزاد صادرات و واردات کالا سازمانیافتهتر و قانونمندتر انجام میشود و در برخی مناطق دیگر متاسفانه زیرساختهای لازم گمرکی تابع مناطق آزاد هنوز از کلیه ابزارها و فعالیتهای لازم برخوردار نیست. موضوع ارزش افزوده و توجه به آن در برخی مناطق هنوز از سرعت عمل لازم برخوردار نیست.