گروه راه و شهرسازی
درحالی که به گفته رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران تا پایان مرداد ماه شیوهنامه اجرای ساختمان(قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان) از سوی وزارت راه و شهرسازی نهایی و ابلاغ میشود، رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز اعلام کرد با توجه به وقوع چندین حادثه ساختمانی در شهرهای مختلف (حادثه آتشسوزی برج سلمان در مشهد، فروریزش ساختمان ۴طبقه در یزد و آتشسوزی در هتل انزلی) این احتمال وجود دارد که در بازنویسی آییننامهها و کدهای ساختمانی تغییراتی ایجاد شود.
در واقع به نظر میرسد، حوادث روی داده در چند ماهه گذشته در برخی ساختمانها، زنگ خطر کیفیت ساخت و سازها را برای مسوولان وزارت راه و شهرسازی به صدا درآورده است و این موضوع احتمال بهبود نظارتها، تغییر در قوانین و آییننامههای ساختمانی و... را افزایش داده است.
بر همین اساس، حبیبالله بیطرف، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران میگوید: مشکلات کیفی در ساخت و ساز اغلب بناهای کشور به خصوص در استان تهران ناشی از نواقص بخش طراحی، نظارت، اجرا و از همه مهمتر بهرهبرداری و نگهداری ساختمان است.
به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به گفته وی در حوزه بهرهبرداری و نگهداری هیچ دستورالعمل مهندسی نداریم و همین مساله باعث شده تا عمر ساختمانها کوتاه باشد و بناهای با عمر بیش از ۲۰سال کلنگی و فرسوده قلمداد شوند.
رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران میافزاید: البته در بخش طراحی ساختمان ظرف ۲۰سال گذشته شاهد رشد کیفی مطلوبی در ساخت و سازها هستیم و اکنون از مرحله طراحی نقشه در فاز یک به مرحله پیشرفتهتری رسیدهایم که شامل طراحی نقشه همه اجزای ساختمان میشود.
بیطرف اظهار میکند: یکی از نگرانکنندهترین مراحل ساخت و ساز در ایران بخش اجراست زیرا در این حوزه هم نقص قانونی داریم و هم اراده جدی برای اجرای مقررات موجود از سوی شهرداریها وجود ندارد.
به گفته وی مطابق ماده ۴ آییننامه نظام مهندسی، دخالت افراد فاقد صلاحیت و غیرحرفهیی در امور ساخت و ساز شهری ممنوع است ولی اکنون متاسفانه اغلب بناهای شهری توسط افرادی ساخته میشوند که هیچ سررشتهیی در امور ساختمانسازی ندارند و صرفا به دلیل بهرهمندی از منافع مادی این حوزه به جمع ساختمانسازان پیوستهاند.
بیطرف به موارد متعددی از ساختمانسازی توسط کسبه، تجار، پزشکان، کارمندان و صاحبان حرفههای غیرمرتبط اشاره کرد که هر یک از آنها به شدت مشکلات مهندسی دارند و کیفیت لازم در اجرای آنها رعایت نشده است.
رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران ادامه میدهد: براساس رأی دیوان عدالت اداری، الزام مالکان به انتخاب پیمانکار از مجموعه افراد حقیقی و حقوقی صاحب صلاحیت و مورد وثوق سازمانهای نظام مهندسی برداشته شده و همین مساله سبب شده تا شهرداریها بر انتخاب پیمانکار صاحب صلاحیت توسط مالکان نظارت نکنند.
وی بیان میکند: در تهران بیش از ۴۰۰شرکت پیمانکاری و حدود ۱۵هزار شخص حقیقی وجود دارند که عملکرد آنها مورد تایید سازمان نظام مهندسی است و سازمان این افراد را به مالکان معرفی میکند اما مطابق رأی دیوان عدالت اداری نمیتوانیم افراد را موظف به همکاری با این پیمانکاران کنیم.
بیطرف میگوید: شهرداریها با هماهنگی صورت گرفته در ماههای اخیر پذیرفتهاند تا پیش از صدور پروانه ساخت و ساز از صلاحیت حرفهیی پیمانکار و مجری اطمینان حاصل کرده و مشخصات کامل پیمانکار را در پروانه ساختمان قید کنند.
بانک الکترونیک پیمانکاران ذیصلاح
رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران همچنین بیان میکند: بانک الکترونیکی پیمانکاران ذیصلاح درحال طراحی است و از این پس هر مالکی که قصد ساخت و ساز در این استان را داشته باشد، میتواند با مراجعه به یکی از دفاتر دولت الکترونیک ضمن عقد قرارداد با یکی از اعضای این مجموعه، نسخهیی از قرارداد خود را برای سازمان نظام مهندسی استان تهران ارسال کند تا نظارت جدیتر بر عملکرد مجریان اعمال شود. بیطرف میگوید: بخش دیگری از مشکلات ساخت و ساز مربوط به مراحل نظارتی است که باید توسط مهندسان ناظر صورت گیرد.
وی میافزاید: انکار نمیکنم که در سالهای اخیر برخی از مهندسنماها که مقید به اخلاق حرفهیی نیستند، قوانین و مقررات ساخت و ساز را دور زده یا برگه امضا شده نظارت خود را به افراد غیرمسوول فروختهاند و این امضا فروشیها در حوزه نظارت بر ساختوساز یکی از آفات بزرگ نظام مهندسی کشور است.
به گفته وی، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران دارای ۱۰۵هزار عضو است که حدود نیمی از آنها دارای پروانه فعالیت هستند اما عده بسیار محدودی از آنها مرتکب تخلف میشوند.
بیطرف ادامه میدهد: سال گذشته از مجموع ۳۰هزار پروانه ساختمانی درحال اجرا در استان تهران، پرونده ۹۰۰مورد که از آنها شکایت شده بود مورد ارزیابی قرار گرفت و متاسفانه تقریبا همه آنها مرتکب تخلف در نظارت شده بودند، جریمه شدند.
وی میافزاید: نظامنامه اخلاق حرفه مهندسی بهتازگی از سوی وزارت راه و شهرسازی تصویب و ابلاغ شده است با این وجود هنوز هم برخی از مهندسان اخلاق حرفهیی را رعایت نمیکنند.
بیطرف تاکید میکند: متاسفانه قانون نظام مهندسی و مقررات کنترل ساختمان هنوز در هیچکدام از استانها به طور کامل اجرا نمیشود و همین مساله باعث کاهش کیفیت ساخت و سازها در اغلب نقاط کشور شده است.
خروج فناوریهای فاقد استاندارد از چرخه
محمد شکرچیزاده، رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز با اشاره به حوادث اخیر ساختمانی در شهرهای مختلف میگوید: طی هفتههای گذشته حوادث پیشبینی نشدهیی را به صورت متداول در ساختمانهای عمدتا بلند داشتیم که خوشبختانه با اینکه حادثههای بزرگی بود اما به لحاظ زمان اتفاق و موقعیت وقوع، تعداد تلفات کم بود.
شکرچیزاده با تاکید بر ضرورت پیشگیری از وقوع دوباره آنها ادامه میدهد: برای این اقدام اگر لازم باشد که در نظامات اداری تغییراتی ایجاد کنیم و همه کدها و آییننامهها را در بازنویسی مورد تجدید نظر قرار دهیم این کار را انجام میدهیم. رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی میافزاید: گزارشهای اولیه برای چند حادثه ساختمانی نشان میدهد که در اجرا، نظارت بر اجرا، رعایت دستورالعملها و آییننامهها، ضعفهای جدی وجود دارد به ویژه در مورد استفاده از فناوریهای نو که امروزه مورد استقبال قرار گرفته است باید نظارتهای ویژهیی داشته باشیم.
شکرچیزاده با اشاره به اینکه برخی از فناوریهای نوین ساختمانی فاقد گواهینامه و استانداردهای لازم هستند، میگوید: این فناوریها خودشان به عنوان عوامل تشدیدکننده حوادث ساختمانی محسوب میشوند.
معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار میکند: گزارشهای نهایی در مورد علل وقوع حوادث ساختمانی همزمان توسط معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی درحال آماده شدن است که بهزودی جزئیات به اطلاع عموم شهروندان میرسد.
وی در پایان میافزاید: امیدواریم که نتیجه اقدامها و تشکیل جلسات متعدد و بررسی و تحلیل علل موضوعات در نهایت به بالا رفتن سطح ایمنی در زندگی شهروندان ختم شود.