گروه بنگاهها|
«کسانی در ساختار اجرایی کشور وجود دارند که با پیوستن اقتصاد ایران به سازمان تجارت جهانی مخالفت میکنند.» این جملات بخشی از صحبتهایی است که روز گذشته محمدرضا انصاری نایبرییس اتاق ایران در گفتوگو با رسانههای گروهی مطرح کرده است؛ موضوعی که نشاندهنده بخشی از مشکلاتی است که اقتصاد ایران برای ورود به فراگیرترین ساختار اقتصادی نظام بینالملل با آنها روبهروست. با توجه به این واقعیت که یکی از ارکان اصلی پذیرفته شدن ایران در سازمان تجارت جهانی نحوه برنامهریزیهای اجرایی، تقنینی و قضایی کشور در مواجهه با کسب و کار کوچک و متوسط است، صفحه بنگاهها بلافاصله پس از عملیاتی شدن برجام؛ بحث آمادهسازی اقتصاد ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی را به عنوان مطالبه جدی بخش خصوصی ایران از دولت یازدهم مطرح کرد و وعده داد تا این پرونده را طی ماههای آینده پیگیری کند. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران و براساس مفاد قانون تجارت جهانی کوتاهترین راه برای پیوستن ایران به WTO، روانسازی روند فعالیتهای بنگاههای کوچک و متوسط در اقتصاد ملی است که میتواند اقتصاد ایران را وارد جریان سیال تجارت و بازرگانی جهانی کند. طی روزهای اخیر
اخبار تازهیی از ماجرای پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی منتشر شدند که در هر یک از آنها به بخشی از مسیری که برای این الحاق باید طی شود، صحبت شده است. اما صحبتهایی که روز گذشته توسط محمدرضا انصاری نایبرییس اتاق ایران به عنوان پارلمان بخش خصوصی مطرح شده، ابعاد و زوایای تازهیی را در برابر این معادله میگشاید که ضروری است از منظر تحلیلی مورد بررسی قرار بگیرد. اینکه افرادی در ساختار اجرایی در رده مدیران میانی کشور وجود دارند که اساسا مخالف پیوستن اقتصاد ایران به سازمان تجارت جهانی هستند و در برابر این الحاق سنگاندازی میکنند، اتهام بزرگی است که باید از سوی مسوولان اجرایی به آن پاسخ داده شود.
به عبارت روشنتر اقتصاد ایران برای پیمودن مسیر پیوستن به سازمان تجارت جهانی ابتدا باید به یک هماهنگی در داخل کشور دست پیدا کند تا در مراحل بعدی و با استفاده از توان مذاکراتی کشور این فرآیند به سرانجام برسد. مجموعه این دلایل کفایت میکند که توجه صفحه بنگاهها به بررسی مشکلاتی که بر سر راه پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی وجود دارد، جلب شود و از دل اظهارنظرها و ارزیابیهای کارشناسان اقتصادی به دنبال یافتن پاسخی برای پرسشهای بنیادینی که در این حوزه وجود دارد، بگردد.
موانع و مشکلات داخلی پیوستن ایران
در شرایطی که برخی کارشناسان اعلام میکنند که این طرفهای خارجی (مثلا امریکا) هستند که بر سر راه پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی سنگاندازی میکنند؛ محمدرضا انصاری از جمله چهرههایی است که معتقد است به جای اینکه مشکلات را در بیرون جستوجو کنیم باید در داخل اراده جدی برای ورود به سازمانهای اقتصادی بینالمللی وجود داشته باشد. انصاری با اشاره به موانع داخلی که بر سر راه پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی وجود دارد، میگوید: «در دولت دهم و یازدهم افراد و سازمانهایی بودند که مخالف پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی بودند زیرا منافع آنها در فضای بسته و عدم ارتباط با دنیاست.»
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به بیانه موگرینی در خصوص پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی اظهار میکند: «با وجود چراغهای سبز بینالمللی برای پیوستن ایران به این سازمان اما ما در داخل هنوز مشکلات و موانعی داریم که تا آنها رفع نشود، نمیتوانیم به این سازمان ملحق شویم.»
انصاری تصریح میکند: «ما باید اقتصاد خودمان را با WTO تطبیق دهیم تا بتوانیم از امتیازاتی که اعضای این سازمان که شامل 90 درصد کشورهای جهان میشود، برخوردار شویم که مهمترین آنها بالا رفتن سطح کیفی محصولات تولیدی ما و افزایش بهرهوری است. ما باید این را بپذیریم که از تولیدات داخلی بیش از حد حفاظت میکنیم و آنها را تنبل بار آوردهایم بر همین اساس برخی تولیدکنندگان داخلی هر کالایی را با هر کیفیتی که بخواهند، تولید میکنند و نگرانی بابت از دست دادن بازار ندارند.»
مطالبات بنگاهها از دولت
نایبرییس اتاق بازرگانی ایران صحبتهایش را اینطور ادامه میدهد: «سالهای اول عضویت ایران در این سازمان بهطور حتم به تولید داخل فشار وارد میشود زیرا تولیدکننده داخلی در فضای گلخانهیی رشد کرده و همواره از تمام جهات مورد حمایت بوده اما با قرار گرفتن در فضای رقابتی دچار مشکل خواهد شد.» انصاری میافزاید: «در دولت دهم و یازدهم افراد و سازمانهایی بوده و هستند که مخالف پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانیاند زیرا منافع آنها در فضای بسته و عدم ارتباط با دنیاست آنها میخواهند کشور همیشه منزوی باشد تا بتوانند از شرایط استفاده کنند.»
نایبرییس اتاق ایران در بیان مصداقی مخالفتهای داخلی به تصمیم بانک مرکزی مبنی بر ورود بانکها به بازار آزاد خرید و فروش ارز اشاره میکند و میگوید: «اگر این بخشنامه در راستای تک نرخی شدن ارز و واقعی شدن قیمت آن باشد، اتفاق مثبتی است و پیشبینی ما نیز همین است که گامهای اولیه در این خصوص برداشته شده است.»
محمدرضا انصاری ادامه میدهد: «تک نرخی شدن ارز فواید زیادی برای اقتصاد کشور دارد و در حوزههای صنعت، تولید و صادرات میتواند تاثیرگذاری بسزایی داشته باشد ضمن آنکه این اتفاق تاثیر زیادی در محدود کردن واردات و مدیریت آن در کشور دارد. بنگاههای اقتصادی کشور اکنون سالهاست که منتظر تکنرخی شدن ارز هستند اما برخی افراد با این رویه مخالفت میکنند و عمدتا این مخالفتها از سوی افرادی صورت میگیرد که واردکننده هستند و از این دو نرخی بودن سود میبرند آنها هر کاری که بتوانند برای جلوگیری از این اتفاق انجام میدهند.»
اراده دولت برای پیوستن به سازمان تجارت
در شرایطی که انصاری مستقیما ساختار اجرایی کشورمان را در زمینه پیوستن به سازمان تجارت جهانی را مورد خطاب قرار میدهد، عباس آرگون، عضو کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران از منظر دیگری به بحث ورود میکند و درباره موانع اجرایی الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی میگوید: «اینکه ایران به سازمان تجارت جهانی نپیوسته و صادرات در داخل کشور دچار مشکلات بروکراتیک است هریک بهنحوی در ناکامیهای صادراتی ایران نقش دارند.
تا زمانی که بستر حقوقی و قانونی داخل کشور برای ارائه خدمات به فعالان بخش خصوصی فراهم نباشد، حتی در صورت پیوستن سازمان تجارت جهانی هم مباحثی چون رونق تولید و افزایش صادرات در دسترس اقتصاد ایران قرار نخواهند گرفت.»
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم با اشاره به اهمیت بحث اراده سیاسی در داخل کشور برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی به «تعادل» میگوید: «پیوستن به سازمان تجارت جهانی صرفا نیازمند آمادگی ساختارهای اقتصادی و فنی نیست بلکه اراده دولتها، گروههای سیاسی و حاکمیت هم در پیوستن کشورها بهاین سازمان نقش اساسی دارد. گذشته از بحث فنی و مقولههای اقتصادی، اراده سیاسی لازم هم در بعد داخلی و هم در ابعاد بینالمللی برای حضور ایران در این ساختار بینالمللی باید فراهم شود.»
عضو کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران درباره آخرین وضعیت الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی نیز گفت: بهطور قطع مذاکراتی در ارتباط با الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی انجامشده است. ما در دوره تحریمها تقریبا یک جنگ تمامعیار اقتصادی را با کشورهای اروپایی تجربه کردیم که در دوره جدید باید از این مرحله عبور کنیم.
آرگون یادآور شد: «امروز که در دوران پساتحریم از نظر سیاسی فضای بازتری را تجربه میکنیم، فرآیند پیوستن ما بهاین سازمان در سطح نظام بینالملل تسهیل شده، اما این سوال وجود دارد که چقدر از نظر فنی، قانونی و اجرایی قابلیت پیوستن به سازمان تجارت جهانی و توان رقابت با دیگر کشورها وجود دارد.»