گروه بورس علی رمضانیان
مجامع شرکت‌های سهامی عام که سال مالی آنها 29 اسفند هر سال است، در پایان تیرماه سال جاری برگزار شده است و تنها مجامع برخی بانک‌ها باقی مانده که به دلیل عدم تایید صورت‌های مالی شرکت‌ها بر اساس استانداردهای سازمان حسابرسی، بانک مرکزی و سازمان بورس به تنفس خوردند که نهایتا در شهریور ماه برگزار خواهد شد.
به گزارش «تعادل» در این مجامع اغلب شرکت‌های بورسی و فرابورسی اقدام به تقسیم سود و افزایش سرمایه کردند که در نتیجه آن حدود 370شرکت تقسیم سود را در دستور کار خود گذاشتند و 10میلیارد دلار سود بین سهامدارن خود تقسیم کردند. در واقع مجموع سود عملکرد سال مالی1394 این شرکت‌ها بالغ بر 43هزارو 259میلیارد تومان بوده است که از این مقدار 35هزارو 827میلیارد تومان معادل 10.2میلیارد دلار بین سهامداران تقسیم شده است.
همچنین 55 شرکت بورسی و فرابورسی نیز تاکنون افزایش سرمایه خود را عملیاتی کردند. هرچند افزایش سرمایه شرکت‌ها در ماه‌های آتی سرعت بیشتری به خود خواهد گرفت، زیرا برخی شرکت‌ها در حال رایزنی هستند تا با برخورداری از معافیت مالیاتی تجدید ارزیابی اقدام به افزایش سرمایه کنند.
اما و اگرهای تقسیم سود شرکت‌های بورسی
به گزارش «تعادل» شرکت‌های بورسی برای سال مالی 94 حدود 43هزار میلیارد تومان سود برای سهامداران خود پیش‌بینی کردند که نهایتا در پایان سال مالی 94 حدود 81درصد معادل 35هزار میلیارد تومان از این سود پیش‌بینی شده را بین سهامداران تقسیم کردند. این تقسیم سود در بین کارشناسان با اما و اگرهایی فراوانی روبه‌رو شد زیرا با وجود گذر نقدینگی از یک تریلیون تومان در کشور، این تقسیم سود غیرمنطقی به نظر می‌رسد زیرا مبلغ 35 هزار میلیارد تومان روند افزایش نقدینگی در کشور تسریع بخشیده و با برنامه‌های اقتصادی دولت در زمینه سیاست‌های کنترلی در خصوص افزایش نقدینگی منافات دارد، اما موضوع مهم‌تر اینکه اغلب شرکت‌های که اقدام به تقسیم سود کردند خود با مشکلات تامین مالی مواجه‌اند و به همین دلیل برخی پروژه‌های خود را معطل گذاشته‌اند. در این خصوص می‌توان به شرکت فولاد مبارکه اصفهان اشاره کرد که در سال جاری 3هزار و 750 میلیارد ریال سود بین سهامداران تقسیم کرده در عین حال اما برای پروژه‌های ریلی با مشکلات نقدینگی مواجه بوده و با بانک‌های قطری در حال مذاکره است تا تامین مالی کند. از طرف دیگر برخی از این شرکت‌ها با توجه به دارا بودن زیان
انباشته اقدام به تقسیم سود کردند. شرکتی چون ایران خودرو که دارای 2300میلیارد تومان زیان انباشته است در دو سال گذشته حدود 321میلیارد ریال سود برای سهامداران خود تقسیم کرده است این مسائل نشان از عدم نظارت کافی از سوی سازمان بورس و همچنین بی‌مبالاتی مدیران شرکت‌هاست. هرچند در این بین مدیران ایران خودرو درصدد هستند تا با کاهش هزینه و فروش زیرمجموعه‌ها و همچنین با افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی این زیان انباشته را جبران کنند اما مساله مهم این است که شرکت ایران خودرو می‌توانست از این سودها به عنوان پوشش زیان انباشته استفاده کند.
بر اساس این گزارش، در سطح جهانی شرکت‌های سهامی عام اقدام به توزیع سود بین سهامداران خود نمی‌کنند بلکه این سودها در سهام انباشته می‌شود و با افزایش سرمایه از محل سود انباشته به دارایی سهامداران افزوده می‌شود. مهم‌ترین رهیافت چنین رویکردی این است که نه تنها تقسیم سود شرکت‌های بورسی جهانی عاملی بر افزایش نقدینگی در کشورهای متبوع نمی‌شود بلکه فرآیند تامین مالی که رسالت اصلی بازار سرمایه است با قوت بیشتر تحقق پیدا خواهد کرد.
افزایش سرمایه شرکت‌ها
شرکت‌ها برای رفع تنگناها و تامین مالی اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. هرگاه شرکت برای توسعه فعالیت‌های خود به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد با پیشنهاد هیات‌مدیره، سهامداران شرکت، افزایش سرمایه را در جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده مورد بررسی و رای‌گیری قرار می‌دهند تا سرمایه شرکت به میزان مورد نظر افزایش یابد که به سه طریق انجام می‌شود: الف) از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه، ب) از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم و ج) از محل صرف سهام.
اما یکی از رویه‌هایی که در سال‌های اخیر در بازار سرمایه باب شده افزایش سرمایه برای جبران زیان انباشته است. به عقیده بسیاری از کارشناسان، مطابق با مفروضات حسابداری از بین بردن زیان انباشته پس از افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی بدعتی بسیار خطرناک است که استانداردهای حسابداری را به سخره میگیرد و حساب‌آرایی را به حد اعلای خود میرساند. هر چند در این زمینه سازمان حسابرسی باید پاسخگو باشد که چرا در این تجدید ارزیابی همه زیرمجموعه‌ها مورد محاسبه قرار نمی‌گیرند، زیرا وقتی دارایی‌های یک شرکت تجدید ارزیابی می‌شود باید همه شرکت‌های زیرمجموعه یا تلفیقی نیز تجدید ارزیابی شوند یا آن شرکت‌ها را در این فرآیند حذف کرد. وقتی صورت‌های مالی تلفیقی شرکتی تهیه می‌شود، اگر یکی از سرفصل‌ها تجدید ارزیابی شود باید در تلفیق یا همه دارایی‌ها را تجدید ارزیابی کرد یا شرکتی را که تجدید ارزیابی شده را به حالت قبل از تجدید ارزیابی برگرداند.
تقسیم سود 35 هزار میلیارد تومانی
به گزارش «تعادل» در سال 95 در مجموع از حدود 370شرکت بورسی که سود تقسیم کردند، حدود 350هزار و 100میلیارد ریال معادل 10میلیارد دلار سود تقسیم کردند. این درحالی است که ارزش کل این شرکت‌ها در بورس و فرابورس جمعا 400هزار میلیارد تومان است. بنابراین تقسیم این میزان سود درحالی که شرکت‌ها بدهی‌های مالی سنگین دارند عموما مورد انتقاد کارشناسان بوده است.
این در حالی است که بیشتر شرکت‌ها با مشکلات زیادی مواجه بودند و شرکت‌هایی چون ایران خودرو، سایپا هریک با زیان 2300میلیارد تومانی و 1900 میلیارد تومانی روبه‌رو بودند هرچند ایران خودرو 5 ریال سود برای سهامداران کنار گذاشت. این دو شرکت بزرگ درصدد هستند تا زیان انباشته را با کاهش هزینه و فروش زیرمجموعه‌ها تقلیل دهند.
صنعت خودروسازی که مجموعا متشکل از 32شرکت است، امسال در مجموع با 255میلیارد تومان زیان مواجه شده‌اند. بخش زیادی از این زیان مربوط به عملکرد شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا بوده است اما در مقابل این شرکت‌ها 211میلیارد تومان سود بین سهامداران‌شان تقسیم کردند. این در حالی است که صنعت خودروسازی و به‌طور مشخص ایران‌خودرو و سایپا ده‌ها هزار میلیارد تومان به بانک‌ها بدهکار هستند. غیر از شرکت‌های خودروساز صنایع دیگر مانند گروه فلزات اساسی، مخابرات، لاستیک و پلاستیک، کاشی و سرامیک، کشاورزی و دامپروری، خدمات فنی و مهندسی و شرکت‌های چندرشته‌یی صنعتی ازجمله صنایعی هستند که حتی بیش از 100درصد سودشان را تقسیم کرده‌اند.
صنعت رادیو و تلویزیون و ساخت وسایل ارتباطی امسال فقط 10درصد از سودش را تقسیم کرد، محصولات کاغذی 2درصد و صنعت چاپ و نشر 35درصد از سودشان را تقسیم کردند. گروه‌هایی مانند کانی‌های فلزی، ساخت محصولات فلزی و ماشین‌آلات و تجهیزات نیز امسال به‌طور میانگین بین 50تا 55درصد از سودشان را در مجامع عمومی سالانه تقسیم کردند.
آمار‌ها نشان می‌دهد در فصل مجامع امسال که تیرماه به پایان رسید، 373شرکت فعال در بورس و فرابورس مجامع عمومی‌شان را برگزار و 83درصد از سودشان را بین سهامداران تقسیم کردند. این اطلاعات نشان می‌دهد که مجموع سود عملکرد سال مالی1394 این شرکت‌ها بالغ بر 43هزارو 259میلیارد تومان بوده که از این مقدار 35هزارو 827میلیارد تومان معادل 10.2میلیارد دلار بین سهامداران تقسیم شده است.
صورت‌های مالی شرکت‌ها نشان می‌دهد که بخش زیادی از هزینه شرکت‌ها مربوط به هزینه‌های تامین مالی است اما سهامداران عمده بدون‌توجه به این موضوع همچنان درخواست می‌کنند، بخش زیادی از سود در مجامع عمومی تقسیم شود. برخی تحلیلگران مقدار زیاد تقسیم سود در ایران که بالاترین رکورد را در میان همه کشورهای جهان دارد ناشی از ترکیب غلط سهامداری شرکت‌های بورس می‌دانند.
عملکرد سه ماهه برخی شرکت‌ها
آمارهای موجود از سود محقق شده واقعی عملکردهای میان دوره‌یی شرکت‌ها نشان می‌دهد که برخی گروه‌ها با نوسانات بیشتری همراه شده‌اند و در میان آنها «ومعادن» با تبدیل یک ریال سود عملکرد سه ماهه سال قبل خود به 1618 ریال سود طی سه ماهه نخست امسال، بالاترین تغییر مثبت سود واقعی هر سهم را به خود اختصاص داده است.
پس از آن نیز «آکنتور» با توجه به رشد سودآوری خود تا 6530 ریال طی عملکرد سه ماهه اول سال مالی 95 و در حالی که در دوره مشابه سال گذشته تنها 216ریال سود محقق کرده بود، توانسته بیشترین تغییرات مثبت را پس از «ومعادن» در سود خود محقق کند.
«حبندر» نیز از گروه حمل و نقل دریایی با 1400 درصد نوسان در این متغیر و کسب سود 30 ریالی به ازای هر سهم خود جایگاه سوم را در اختیار دارد. نکته جالب توجه آنکه گروه دارویی از نظر تغییرات مثبت سودآوری بیشترین نماینده را در میان شرکت‌ها دارد و گروه‌های شیمیایی، غذایی، سرمایه‌گذاری، قطعه‌سازی و خودروسازی و ساختمانی نیز حضوری پر تعداد در میان این قبیل شرکت‌ها دارند. این در حالی است که «خرینگ» با تبدیل یک ریال سود سال گذشته خود به 139 ریال زیان بیشترین نوسان منفی را طی دوره سه ماهه نخست امسال شاهد بوده است. «هرمز» هم با تحقق زیان 68 ریالی طی این دوره با 2367درصد نوسان منفی همراه شده، حال آنکه در سال گذشته این سهم توانسته بود 3ریال سود بسازد. «خکاشا» نیز 783 درصد نوسان منفی را طی عملکرد سه ماهه امسال خود نسبت به دوره مشابه سال قبل تجربه کرده تا جایگاه سوم بیشترین نوسان منفی سودآوری را به خود اختصاص دهد. اما با بررسی نمادهایی که طی روزهای گذشته آمار عملکردی خود را منتشر کرده‌اند، حضور پر رنگ سیمانی‌ها را می‌توان در میان شرکت‌هایی مشاهده کرد که شاهد نوسان منفی سودآوری خود بوده‌اند و از سایر گروه‌ها همچون خودروسازان و
قطعه‌سازان، معدنی و فلزی، غذایی، تجهیزاتی، ساختمانی و بیمه‌یی نیز نمایندگانی حضور دارند.
