گروه راه و شهرسازی نورا بیگ
با گذشت بیش از 50روز از وقوع حادثه انفجار لوله گاز در شهران، همچنان گزارش جمع‌بندی خسارت نهایی به تاسیسات شهری آماده نشده است. آن‌طور که رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران می‌گوید، قرار است برآورد نهایی و کلی خسارت را شهرداری تهران به شورا ارائه دهد اما هنوز خبری از آن نیست!
صبح روز جمعه 28 خرداد ماه امسال حادثه شهران تمام حواس‌ها را به خود جمع کرد و تا چند روز نیز محور توجه تمام رسانه‌های کشور قرار گرفت. رسانه‌ها و مردم کنجکاو بودند تا بدانند خسارت این حادثه بزرگ برای تهران چقدر بوده است. قطعی چند ساعته لوله‌های آب، برق، گاز و همچنین قطعی 10روزه خطوط تلفن در این منطقه از جمله مواردی است که باید خسارت آن را در کنار خسارت تخریب منازل اطراف به خسارت تاسیسات زیربنایی دستگاه‌های مختلف از جمله شهرداری تهران اضافه کرد. برآورده‌های اولیه حادثه شهران در حوزه شبکه برق که اوایل تیر ماه منتشر شد، نشان داد بیش از 500میلیون تومان به شبکه برق خسارت وارد شده است. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری نیز در هفته دوم تیرماه خسارت ترافیکی تهران بر اثر این حادثه را 350میلیون تومان اعلام کرد، اما در ادامه هیچ دستگاه دیگری از جمله شرکت بهره‌برداری مترو که در واقع محور اصلی حادثه بود برآورد خسارتی نداشت.
احمد دنیامالی که به عنوان رییس کمیسیون عمران شورای شهر در جریان گزارش حادثه شهران است در این باره به «تعادل» می‌گوید: گزارش خسارت‌های وارد شده به تاسیسات شهری در حال تهیه است و در این زمینه همه دستگاه‌ها باید موارد خسارت‌ها را محاسبه و به شهرداری اعلام کنند. در نهایت شهرداری تهران هم با جمع‌بندی موارد اعلام شده باید گزارش کلی این حادثه را به شورا بدهد تا مشخص شود برای کل زیربنا و تاسیسات شهری چقدر خسارت به بار آمده است، چون گزارش خسارت در حوادث اینچینی باید همه‌جانبه باشد. او در پاسخ به این سوال که چرا خسارت بخش مترو و شهرداری به‌طور کامل اعلام نمی‌شود؟ توضیح می‌دهد: شهرداری تهران باید خسارت‌های بخش شهری را به علاوه خسارتی که از بخش‌های دیگر جمع‌آوری شده است به صورت کلی ارائه دهد بنابراین به مجرد اینکه دستگاه‌های ذی‌ربط رقم‌ها را اعلام کنند، شهرداری نیز رقم کلی را به ما اعلام خواهد کرد.
تقاطع‌ها، آسیب‌پذیرترین مناطق تهران
باوجود بررسی‌های کارشناسانه درباره علت این حادثه هنوز مقصر اصلی آن مشخص نشده است. اما طبق آخرین اظهارات اسماعیل نجار، رییس سازمان مدیریت بحران در حادثه شهران انفجاری رخ نداده است و حفاری مترو علت اصلی این حادثه بوده است.
او هفته‌های آخر تیرماه در این باره گفت: «مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی بررسی همه‌جانبه‌یی در رابطه با این حادثه انجام دادند و نظر قاطبه بر این است که به دلیل وضعیت خاکی که ما آنجا داریم و عدم چسبندگی آن، خاک قوام و دوام لازم را در زمانی که حفاری مترو انجام شده، نداشته است و در نهایت فروریزش صورت می‌گیرد و باعث می‌شود که خاک روی لوله آب، گاز، برق و خطوط مخابرات نتواند دوام بیاورد و در‌‌نهایت باعث گسستگی لوله گاز می‌شود. وقتی گاز در فروریزش و حفره‌یی که ایجاد شده، جمع می‌شود و در اثر احتمالا بریدگی سیم‌های برق و کابل‌های تلفن جرقه ایجاد می‌شود و در‌‌نهایت باعث آتش‌سوزی در منطقه شده است. البته ما در شهران دستگاه شتاب‌نگار داریم، درحالی که قبل و بعد از حادثه هیچ رکوردی در بحث انفجار توسط این دستگاه به ثبت نرسیده است.» اما باوجود این گفته‌ها، رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران از حادثه شهران با عنوان انفجار یاد می‌کند. او می‌گوید: در هفته‌های گذشته گزارش‌های مفصلی درباره حادثه شهران داشتیم. براساس مستندانی که وجود دارد انفجار و بعد از آن آتش‌سوزی تایید شده است. این گزارش‌ها نشان می‌دهد که انفجار دقیقا از همان
محل شکست لوله گاز ایجاد شده است، یعنی فشار در بالای لوله‌های گاز باعث ایجاد برش و در نهایت انفجار شده است چون اگر در آن محدوده نشستی نداشتیم، لوله گاز منفجر نمی‌شد.
ضمن اینکه مستنداتی هم در این زمینه ارائه شد که ما در آن منطقه پیوستگی لوله نداشتیم و لوله‌های گاز در آن منطقه به یکدیگر متصل شده‌اند. دنیامالی البته همچنان معتقد است: اینکه چه دستگاهی مقصر است مهم نیست؛ مهم این است که دیگر شاهد وقوع اتفاقات اینچنینی نباشیم.
او می‌گوید: آنچه اکنون مهم است این است ما بیشتر نشست‌ها را در محدوده چهار راه‌ها داریم چون بیشتر عملیات زیربنایی ما در محل تقاطع‌هاست بنابراین در این حوزه با بیشترین آسیب‌ها مواجه هستیم، چون انواع شبکه‌های زیربنایی شهر که به سمت شمال، جنوب، شرق و غربی وجود دارد در این تقاطع‌هاست.
