کارشناسان معتقدند سیاست جلوگیری از رانت، انحصار و چندگانگی قیمت پس از ورود محصولات به بورس موجب شده تا افرادی که شفاف شدن بازار کشاورزی به نفع آنها نیست در مقابل عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا مقاومت کنند.
به گزارش ایرنا، عرضه محصولات پایه در بورس کالا سبب شفافیت اقتصادی شده و جلو رانت، انحصار و سوءاستفاده را می‌گیرد بر این اساس گروه‌های و افرادی که معمولا به وجود رانت خو گرفته‌اند، تلاش می‌کنند در مقابل طرح‌هایی که باعث شفافیت اقتصادی شود، سنگ اندازی کنند.
چنانچه عرضه محصولات در بورس صورت گیرد، مصرف‌کنندگان اصلی و نهایی می‌توانند با سهولت و اطمینان بیشتری مواد پایه مورد نیاز خود را خریداری کنند و دیگر فضایی برای فعالیت دلالان و رانت‌خواران وجود نخواهد داشت. بورس کالا به تازگی شاهد عرضه محصولات کشاورزی است که مورد توجه قرار گرفته و در این زمینه محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی نیز بر اهمیت موضوع تاکید دارد. وزیر جهاد کشاورزی هدف از عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا را شفاف‌سازی آمارهای این بخش و تامین به موقع و کافی محصولات کشاورزی اعلام کرده است. کارشناسان و فعالان اقتصادی با استقبال از این تصمیم، آن را زمینه‌ساز رونق بازار همچنین کوتاه شدن دست دلالان از بازار محصولات کشاورزی می‌دانند.
باید دست دلالان را از بازار کوتاه کرد
ساسان شاه‌ویسی، مدرس دانشگاه درباره ورود محصولات کشاورزی به بورس کالا گفت: بازار محصولات کشاورزی به عنوان یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد از طریق بورس باعث ایجاد ظرفیت‌های جدیدی خواهد شد و این امکان را به فعالان اقتصادی می‌دهد تا دسترسی آسان‌تری برای انجام معاملات داشته باشند. بورس کالا به عنوان بازاری منسجم این فرصت را دارد تا با جذب بخش‌های مختلف، روابط تجاری خود را علاوه بر منطقه در سطح بین‌المللی گسترش دهد.
شاه‌ویسی درباره دلالان واسطه‌گرانی که در بازار محصولات کشاورزی وجود دارند، گفت: گسترش دلالی و واسطه‌گری را در کشور مشاهده می‌کنیم و این مزاحم‌های اقتصادی، اجازه رونق تولید به بخش‌های واقعی را نمی‌دهند.
وی اضافه کرد: فراهم‌سازی شرایط و برنامه‌ریزی منسجم به مرور زمان دست دلالان و مفسدان اقتصادی را از بازارها کوتاه کرد و چنانچه ساختارهای بازارهای اقتصادی به نفع دلالی و انحصارطلبی و صادرات کالا سخت‌تر از واردات باشد نمی‌توان طرح‌های موثر و کارآمدی برای رونق تولید ایجاد کرد. این اقتصاددان اضافه کرد: تصمیم وزیر جهاد کشاورزی برای عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا و پایان انحصار قابل تحسین است اما نباید این نکته را فراموش کرد که دولت برای تنظیم بازار نباید به دخالت در بازارها اقدام کند.
شاه‌ویسی بر این باور است، حمایت کامل از کارهای جدید همچون عرضه محصولات کشاورزی به صورت گسترده در بورس کالا از ملزومات موفقیت این طرح به شمار می‌رود. باور این اقتصاددان این است، امسال که به نام «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نامگذاری شده، تصویب قانون در مجلس و نوشتن سیاست اجرایی در دولت به تنهایی کافی نیست و سبب رونق تولید نمی‌شود بلکه باید موانع مالی و بازاری آن هم برطرف شود.
پایان چند گانگی قیمت محصولات کشاورزی
مهدی تقوی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این خصوص خاطرنشان کرد: عرضه گسترده محصولات مختلف ازجمله کالاهای کشاورزی در بورس کالا به شفافیت و افزایش رقابت در بازار کمک می‌کند بنابراین با ورود محصولات کشاورزی به بورس کالا در آینده از آسیب قیمت‌های متفاوت محصولات کشاورزی که از سوی عده‌یی سودجو برای کسب منفعت شخصی اعلام شده و به بازار سمت و سو می‌دهند، رها خواهیم شد.
به گفته این اقتصاددان، بیشتر محصولات کشاورزی براساس تصمیم وزیر جهاد کشاورزی وارد بورس کالا می‌شود و خریداران با خیال آسوده‌تری خریدهای خود را انجام خواهند داد زیرا در بورس کالا، قیمت واحدی براساس عرضه و تقاضا کشف خواهد شد و مصرف‌کنندگان نیز از کیفیت و کمیت کالاها اطمینان پیدا می‌کنند. تقوی افزود: عرضه و معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا برای اقتصاد، نتایج مثبتی در پی خواهد داشت زیرا سبب ثبات در قیمت‌ها و شکل‌گیری بازار رقابتی خواهد شد. رونق گرفتن بورس کشاورزی موجب می‌شود تا بازار از انحصار عده‌یی خاص خارج شود و دیگر واسطه‌گران نمی‌توانند به افزایش قیمت‌ها دامن بزنند. به گفته این استاد دانشگاه علامه طباطبایی، انحصاری بودن بازارها برای اقتصاد، زیان‌های زیادی خواهد داشت بر همین اساس با شفافیت قیمت‌ها در بورس، امکان کسب رانت‌های کلان در خارج از بورس نیز از بین می‌رود و همین موضوع به سلامت اقتصادی کشور کمک می‌کند.
ورود محصولات به بازارهای جهانی
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران نیز به شفافیت معاملات در بورس کالا پرداخت و گفت: بورس‌های کالا با هدف کشف واقعی نرخ ایجاد شده و قیمت‌ها در بازار شفاف بورس در تقابل عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند به این ترتیب نقش دولت در روند معاملات کمرنگ می‌شود و بازار به سمت رقابتی‌تر شدن حرکت می‌کند. وی نقش ورود محصولات به بورس در کاهش واسطه‌گری را مهم دانست و افزود: بدون شک ورود محصولات کشاورزی به بورس کالا با مقاومت‌هایی از سوی افرادی که شفاف شدن بازار کشاورزی به نفع آنها نیست همراه خواهد شد. بورس کالا در زمینه کالاهای کشاورزی می‌تواند به حوزه صادرات نیز ورود کند به طوری که محصولات صادراتی از راه بورس روانه بازارهای جهانی شوند. وی گفت: براساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی حداکثر بازار داخلی باید متعلق به تولیدکننده داخلی باشد و بخش مازاد نیاز بازار داخل در اختیار خارجی‌ها و سرمایه‌گذار خارجی قرار گیرد.
