گروه گوناگون| مساله کنترل جمعیت بی‌سواد در هر کشور نه تنها به شکل یک دغدغه که به عنوان هدفی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی در برنامه کشورهای مختلف دیده می‌شود، هرچند که کم و بیش این آمار، بستگی به میزان دغدغه هر کشور در حوزه توسعه دارد. در این میان، آمار دختران بی‌سواد و بازمانده از تحصیل از پسران بیشتر است. همین مساله نیز سبب می‌شود تا آمار مربوط به بی‌سوادی در میان زنان و مردان متفاوت باشد.
آن‌طور که آمارهای منتشر شده در گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد در سال2010 نشان می‌داد، حدود 61درصد از زنان ایرانی بالای 25سال و تقریبا 43درصد از مردان ایرانی بالای 25سال، تحصیلاتی در حد دوره راهنمایی یا کمتر دارند. این مساله در دیگر کشورها نیز صدق می‌کند و مساله بازماندن دختران از تحصیل را به نسبت پسران تایید می‌کند. رویکردهای تازه به توسعه، مساله آموزش را بیشتر از قبل مورد تاکید قرار می‌دهد به‌طوری‌که هدف توسعه، ایجاد شرایطی است که مردم بتوانند در آن از عمر طولانی، آموزش و رفاه بهره‌مند شوند.
با این حال به نظر می‌رسد که مساله بهبود اوضاع دختران بازمانده از تحصیل که به عنوان یکی از شاخص‌های مهم در توسعه مطرح است، حالا قدری کندتر شده است. بر این اساس، نگاهی به آمارهای بانک جهانی در سال‌های 2000 تا 2013 نشان از آن دارد که باوجود حرکت مثبتی که برخی کشورها در کاهش آمار دختران بازمانده از تحصیل داشته‌اند، این روند از سال2011 تا 2013 با روند صعودی همراه بوده به‌طوری که آمار دختران بازمانده از تحصیل را برخلاف روال 11ساله آن، افزایش داده است.
هرچند که روند کاهشی جمعیت بازمانده از تحصیل دختران طی 2000 تا 2013 در این نمودار خود را نشان می‌دهد. در حقیقت باوجود افزایشی که این نمودار طی چند سال اخیر تجربه کرده است، در مجموع آمار دختران بازمانده از تحصیل از 57 به 30میلیون نفر کاهش یافته است. روند کاهشی این جمعیت در سال2011 معکوس شد و آمار را یک میلیون نفر افزایش داد.
پاکستان، تانزانیا، هند، اندونزی، بورکینا‌فاسو و موزامبیک ازجمله کشورهایی هستند که بیشترین آمار دختران بازمانده از تحصیل را به خود اختصاص داده‌اند. پاکستان در این میان با رقم 3.4میلیون دختر بازمانده از تحصیل، بالاترین رقم را دراختیار دارد. هرچند که برخی معتقدند آمار افغانستان نیز به این رقم نزدیک است. اما در این میان رقمی برای افغانستان به ثبت نرسیده که این مساله می‌تواند به معنای نبود آمار دقیق در این حوزه باشد و معضلات جدی‌تر را
روشن کند.
بعد از پاکستان کشورهایی همچون هند، اندونزی و تانزانیا بیشترین آمار دختران بازمانده از تحصیل را دارند. بر این اساس، رقم‌هایی در حدود 800هزار نفر برای هر کدام از این سه کشور به ثبت رسیده است.
البته آمار دختران بازمانده از تحصیل در کشورهای دیگر ازجمله ایران نیز کم نیست اما به نظر می‌رسد که هرقدر آمار بی‌سوادی در کشوری بالا می‌رود، میزان کودکان بازمانده از تحصیل نیز بیشتر می‌شود و برهمین اساس، آمار دخترانی که در مقاطع ابتدایی، از تحصیل بازمانده‌اند افزایش می‌یابد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که کاهش آمار دختران بازمانده از تحصیل می‌تواند به کاهش آمار بی‌سوادی در کشورهای در حال توسعه کمک شایانی کند.
