گروه صنعت| وزارت صنعت، معدن و تجارت با انتشار گزارشی، به بررسی روند تغییرات رتبه ایران در شاخص جایگاه ایران در شاخص آموزش عالی و مهارت‌آموزی پرداخته است. نتایج این پژوهش، طی سال‌های2010 لغایت 2015 نشان می‌دهد، رتبه ایران بین 69 تا 89 در نوسان بوده است. طی سال‌های گذشته رتبه ایران در این شاخص بهبود یافته بطوریکه در سال2015 بهترین رتبه کشورمان که 69 است، حاصل شده است.
به گزارش «تعادل»، طی گزارش سالانه مجمع جهانی اقتصاد در خصوص رقابت‌پذیری کشورهای جهان (Global Competitive Report) بیش از 110متغیر در 12رکن، بین کشورهای مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این متغیرهای 12گانه که به آنها رکن اطلاق شده است، تحت سه محور زیرساخت‌های پایه، افزایش کارآیی و نوآوری و پیچیدگی به ترتیب زیر قرار می‌گیرند:
1) نهادها، زیرساخت‌ها، محیط اقتصادی کلان، بهداشت و آموزش ابتدایی؛
2) آموزش عالی و مهارت‌آموزی، کارایی بازار کالا، کارایی بازار کار، پیشرفته بودن بازار مالی، آمادگی فناوری و اندازه بازار؛
3) پیشرفته بودن بنگاه‌های تجاری و نوآوری.
براساس گزارشی که ازسوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تهیه شده است، هرچقدر یک اقتصاد پیشرفته‌تر می‌شود، اقتصاد مبتنی بر منابع (محور یک) به سمت اقتصاد مبتنی بر کارایی و نوآوری (محور دو و سه) حرکت می‌کند.
آن‌طور که کارشناسان اقتصادی می‌گویند؛ در نظام‌های اقتصادی کارآیی محور، عوامل موثر بر افزایش کارایی نظیر آموزش عالی و مهارت آموزی، کارایی بازار کالا، کارایی بازار نیروی کار، پیشرفته بودن بازار‌های مالی، آمادگی فناوری و اندازه بازار، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در این گزارش «آموزش عالی و مهارت‌آموزی» مورد بررسی قرا گرفته است.
به اعتقاد مجمع جهانی اقتصاد، کیفیت آموزش عالی و آموزش‌های مرتبط با کسب و کار (مهارت‌های حرفه‌ای) برای کشورهایی که خواهان حرکت به سمت جایگاه مناسب در زنجیره ارزش هستند، بسیار بااهمیت بوده و این امر فراتر از فرآیندهای ساده تولید است. ازجمله الزاماتی که برای حضور فعال بنگاه در عرصه اقتصاد جهانی ضروری است، تربیت کارکنانی است که آموزش‌های لازم را کسب نموده و توانایی انجام کارهای پیچیده را داشته باشند. همچنین بتوانند سریع‌تر خود را با تغییرات در محیط، منطبق نموده و به این ترتیب در برآورده کردن نیازهای سیستم تولید، موثر باشند.
این شاخص از لحاظ کمی و کیفی سطح آموزش را مورد ارزیابی قرار می‌دهد؛ بر همین اساس از یک طرف نرخ ثبت‌نام آموزش‌های متوسط و عالی را بررسی می‌کند و ازسوی دیگر کیفیت آموزش و به ویژه آموزش مدیران مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. همچنین در این شاخص به آموزش حرفه‌یی و در حین کار نیز برای اطمینان از ارتقای مهارت نیروی کار، توجه شده است. آمارهای مورد استفاده در این گزارش، توسط مجمع جهانی اقتصاد تهیه و به‌صورت سالانه منتشر می‌شود.
جایگاه ایران در شاخص آموزش عالی
بررسی روند تغییرات رتبه ایران در این شاخص طی سال‌های2010 لغایت 2015 نشان می‌دهد، رتبه ایران بین 69 تا 89 در نوسان
بوده است. طی سال‌های گذشته رتبه ایران در این شاخص بهبود یافته بطوریکه در سال2015 بهترین رتبه کشورمان که 69 است حاصل شده است. در میان زیر شاخص‌های این شاخص، بهترین وضعیت در کیفیت آموزش ریاضی و علوم بوده و رتبه ایران در سال 2015 به 36 رسیده است.
در عین حال شاخص تعداد افرادی که در کشورمان در مقاطع آموزش عالی ثبت‌نام می‌کنند، در رتبه قابل قبول 49 قرار گرفته است. اما به‌نظر می‌رسد با وجود شرایط مساعد در این دو زیر شاخص، به دلیل نقصان‌هایی که در نظام آموزشی از یک سو و سطح کیفی دانشکده‌های مدیریت از سوی دیگر وجود دارد، از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده نشده و نتایج موردانتظار حاصل نشده است.
ضمن آنکه نباید از خلأ‌هایی که در زمینه آموزش ضمن خدمت وجود دارد نیز غافل شد. رتبه ایران در زیر شاخص آموزش حین خدمت نامساعدترین رتبه را در مقایسه با دیگر زیر شاخص‌ها داشته، اما در سال2015 رتبه ایران به 129 رسید که بیانگر بهبود چشمگیر 6رتبه‌یی نسبت به سال قبل از آن است.
بررسی‌های صورت گرفته در این گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد که مهارت آموزی در صنایع کشور از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نیست؛ از آنجا که بهترین رتبه ایران در سال‌های اخیر در این شاخص، 69 بوده که این رتبه به خودی خود، گویای این موضوع است که صنعتگران کشور بیش از آنکه به مهارت آموزی علمی پرداخته باشند، به‌طور تجربی وارد بازار کار شده‌اند و شاید به‌همین دلیل است که آنها از متدهای روز علمی جهان برای ایجاد تنوع، خلاقیت، ابتکار و نوآوری در خطوط تولید کارخانه‌های‌شان به دور هستند؛ این گزارش حاکی است که اگر امروز صنایع کشور گرفتار در رکود تشدید یافته داخلی هستند، قطعا ریشه این رکود، صرفا به شرایط کنونی برنمی گردد و باید دلایل ظهور و بروز آن را در بخش‌های دیگری همچون آموزش عالی و مهارت‌آموزی نیز جست.
