گروه ایران|
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که برای شرکت در نشست وزرای خارجه کشورهای ساحلی دریای خزر به قزاقستان سفر کرده است، روز گذشته در جمع وزرای خارجه 4کشور حاشیه دریای خزر، ضمن مهم شمردن صلح و ثبات این دریا برای دولت‌ها و ملت‌های منطقه، امنیت و ثبات دریای خزر را زیربنای هرگونه توسعه اقتصادی و رفاه دانست. ظریف در این نشست که قرار بود مهم‌ترین مسائل مربوط به دریای خزر ازجمله مفاد پیش‌نویس کنوانسیون رژیم حقوقی و آماده‌سازی دستور کار و اسناد موردنیاز اجلاس آتی سران در آن مورد بررسی قرار بگیرد، با خطاب قرار دادن وزرای خارجه روسیه، ترکمنستان، آذربایجان و قزاقستان گفت: خوشبختانه در کلیه اجلاس‌های وزرای خارجه، شاهد گام‌های رو به جلو بوده‌ایم. آرزومندم در این اجلاس نیز همین رویه تداوم یابد.
پیچیدگی و در هم تنیدگی موضوعات
به گزارش اداره کل دیپلماسی رسانه‌یی وزارت خارجه، وزیر امور خارجه کشورمان ابتدا به تاریخچه مذاکرات رژیم حقوقی دریای خزر پرداخت و گفت: 20سال از نخستین اجلاس وزرای امور خارجه خزر در عشق‌آباد و تصمیم آنان برای ارتقای سطح مذاکرات تدوین کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر سپری شده است. گرچه گذشت دو دهه از مذاکرات پرفرازونشیب، بیانگر پیچیدگی، دشواری و درهم‌تنیدگی موضوعات چندبعدی مرتبط با دریای خزر است؛ ولی گذشت زمان و رویدادهای گوناگون، هیچ‌کدام از اهمیت این پهنه آبی نکاسته است. وی افزود: شایسته است همین‌جا و در حضور وزرای خارجه، از مذاکره‌کنندگان 5کشور ساحلی برای کار سنگین پیرامون یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین موضوعات قدردانی کنم و کوشش‌های آنان را ارج نهم. خوشبختانه پس از آخرین اجلاس وزرای خارجه و روسای جمهور در آستراخان، مذاکرات موثر و فشرده‌یی انجام و زمینه‌های جدیدی از تفاهمات حاصل شده ولی باید اذعان کنم که هنوز در برخی مسائل، تفاهم کامل صورت نگرفته است.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان خاطرنشان کرد: کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، سند جامعی است که حقوق و تکالیف کشورهای ساحلی و اصول همکاری‌ها و فعالیت‌ها را ترسیم خواهد کرد، به‌همین دلیل این مذاکرات نیازمند دقت و ژرف‌نگری بسزایی است. ظریف در ادامه اظهار داشت: در طول سالیان گذشته مذاکرات در جهت تکمیل نظام حقوقی حاکم و با توسل به اصول و موازین حقوق بین‌الملل قابل اعمال در پهنه آبی خزر با تکیه بر اصل اجماع در جریان بوده است. از آنجا که دریای خزر وضعیت ویژه و منحصر به فردی دارد، رژیم حقوقی حاکم بر آن باید به‌گونه‌یی تدوین شود که با درنظر داشتن تغییرات ژئوپلیتیکی، متضمن منافع تمام کشورهای ساحلی باشد.
اصول بنیادین موثر در رژیم حقوقی خزر
وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه برخی اصول بنیادین باید در سرلوحه فعالیت‌های ما در تکوین رژیم حقوقی دریای خزر مورد توجه قرار بگیرد، تاکید کرد: امنیت، صلح و ثبات پایدار در دریای خزر برای ملت‌ها و دولت‌های منطقه اهمیت بنیادی دارد. با اذعان به همین عنصر کلیدی امنیت، جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد که شفافیت، استفاده صلح‌آمیز از دریا، پرهیز از رقابت‌های تسلیحاتی، تضمین عدم استفاده از نیروهای نظامی در روابط، ارتقای دیپلماسی پیشگیرانه، مبارزه مشترک با تهدیدات، حل و فصل اختلافات صرفا از راه‌های مسالمت‌آمیز، تداوم رویه موجود همچنین تفاهم حاصله در اعلامیه سران آستراخان درمورد ممنوعیت حضور نظامی ثالث و آمادگی برای پیشگیری از بحرا‌‌ن‌ها و حوادث، زمینه‌های کافی برای صلح و ثبات در منطقه را فراهم خواهد کرد. وی همچنین با تاکید بر لزوم توسعه پایدار در دریای خزر گفت: رعایت منافع و مصالح بلندمدت جمعی و پاسخگویی به نیازهای نسل‌های کنونی و آتی ایجاب می‌کند کشورهای ساحلی خزر ضمن حمایت جدی از حفاظت محیط‌زیست آسیب‌پذیر این پهنه آبی، از بهره‌برداری بی‌رویه و آسیب به منابع بیولوژیک پرهیز کنند. در این راستا استفاده از
بستر خزر برای انتقال مواد آلاینده به بازارهای جهانی باید با حساسیت ویژه موردتوجه قرار گیرد. ظریف در ادامه بااشاره به تحدید حدود منصفانه مناطق دریایی اظهار داشت: تحدید حدود مناطق دریایی در این پهنه، در زمره مهم‌ترین موضوعات مورد مذاکره کشورهای ساحلی است. در این راستا باید وضعیت جغرافیایی خاص کشورها برای رسیدن به نتایج عادلانه برای طرف‌ها مورد توجه قرار گیرد. بهره‌گیری از اصل انصاف به‌عنوان یک اصل پذیرفته شده حقوق بین‌الملل، ضامن دستیابی به یک راه‌حل مرضی‌الطرفین خواهد بود.
ایران حامی تاسیس یک نهاد دایمی منطقه‌ای
ظریف گفت: جمهوری اسلامی ایران برای نیل به این اهداف، حامی تاسیس یک نهاد دایمی منطقه‌یی است که ترکیب، شرح وظایف و اختیارات آن، از طریق همفکری با کشورهای ساحلی تعیین خواهد شد. تاسیس این نهاد به معنای نگاه کلان و جامع به مسائل خزر و ابعاد مختلف آن خواهد بود. وی در پایان ابراز امیدواری کرد که در این اجلاس به نتایج مهمی نایل شویم و زمینه را برای برگزاری پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی در قزاقستان هموار سازیم. ظریف همچنین در ادامه افزود: ضمن تبریک عضویت قزاقستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد، بار دیگر مراتب سپاس خود را از جناب آقای یرلان ادریس‌اوف، دولت و مردم جمهوری قزاقستان برای میزبانی و سازماندهی خوب این اجلاس اعلام می‌دارم و امیدوارم در آینده نزدیک شاهد برگزاری پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی در کشور زیبای قزاقستان باشیم.
