روزگاری منابع خبری تنها به رسانههای مکتوب خلاصه میشد. اخبار از طریق کاغذهای خبر منتقل میشد و کمی بعد، رسانههای اینترنتی همچون سایتها و خبرگزاریها جای آن را گرفتند. اما حالا وضعیت چگونه است؟ طبیعی است در قرنی که به گسترش رسانههای ارتباطی مشهور شده است، باید انتظار منابع خبری جدید را داشت. آنطور که تازهترین آمار سایت آماری «استاتیستا» نشان میدهد، بیشترین منبعی که تولیدکنندگان خبر به آن استناد میکنند، شبکههای اجتماعی است. براساس این آمار، 46درصد اطلاعاتی که تولیدکنندگان وبسایتها به دنبال آن هستند، از طریق شبکههای اجتماعی و 40درصد آن با جستوجو در اینترنت به دست میآید. همچنین 11درصد اخبار از طریق منابعی به دست میآید که نرمافزارهای RSS در اختیار مخاطبان قرار میدهد. درصد باقیمانده اخبار نیز از دیگر منابع خبری کسب میشود.
در عین حال، نکته جالبی که در این آمار دیده میشود، استفاده از فیسبوک برای کسب خبر و ارجاع به آن است. هرچند در بخشی از این اخبار، فیسبوک به عنوان مرجع خبری بیان نمیشود اما آمار نشان از آن دارد که بخش مهمی از این اطلاعات از طریق همین 3شبکه به تولیدکنندگان خبر داده میشود. بر این اساس، بررسی آمارها از منظر منابعی که به آن ارجاع داده میشود، ارقام قبلی را نیز تایید میکند. بهطوریکه 41.4درصد اخبار از طریق فیسبوک و 39.5درصد آن از طریق سایتهای مرتبط با گوگل در اختیار افراد قرار میگیرد که بخش مهمی از این افراد، تولیدکنندگان محتوا در رسانهها و سایتهای خبری هستند.
این منابع اطلاعاتی در حالی است که تنها در دولت یازدهم و آن هم به مرور، استفاده از شبکههای اجتماعی برای مسوولان دولتی به عنوان یک فرهنگ اجرا شد. در ابتدا تنها برخی مقامات ارشد ایران در این شبکهها حضور داشتند و حالا بسیاری از وزرا و معاونان، عملکرد خود را برای بررسی مردم در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذارند. هرچند نباید فراموش کرد بخشی از این اطلاعات که در شبکههای اجتماعی قرار میگیرد، از مرجع واقعی خبر دور بوده و میتواند به شایعه نزدیک باشد. با این حال، ارقام اعلام شده از سوی «استاتیستا» نشان از جدی شدن شبکههای اجتماعی به عنوان یک مرجع خبری و اطلاعرسانی است. هرچند پیش از این برخی گزارشها نشان از جدی نبودن شبکههای اجتماعی در برخی کشورها داشت. بر اساس گزارشی که موسسه پژوهشی رسانه، وابسته به «مرکز مطالعات ارتباطات جهانی» در دانشکده آننبرگ از دانشگاه پنسیلوانیای امریکا ارائه کرده بود، شبکههای اجتماعی بیشتر ابزار معاشرت بودند. این گزارش از کاربرد فیسبوک در ایران بر اساس نظرسنجی از 188نفر از کاربران این شبکه اجتماعی در میان 2ماه اکتبر و نوامبر سال 2012 تهیه شده بود که نشان میداد گرچه ایرانیها
برای فعالیت اجتماعی و سیاسی هم از فیسبوک استفاده میکنند، اما کاربرد عمده این وبسایت در ایران معاشرت مجازی است. این مساله اما در کشورهای دیگر، بسیار جدیتر است.
جدی بودن این مساله به حدی است که اخیرا باراک اوباما، رییسجمهوری امریکا در مورد پایان دوران ریاستجمهوری خود گفته است: «باید دنبال کار باشم. احتمالا در لینکداین صفحهیی باز میکنم و دنبال کار خواهم بود.» این صحبت هرچند به طنز اما به خوبی نشان از جدی بودن شبکههای اجتماعی برای مردم و دولتمردان در کشورهایی همچون امریکاست.
در ایران اما این شبکهها بیشتر برای کارهای عامالمنفعه یا بشردوستانه استفاده میشود اما کارشناسان بر این باورند که این نوع استفاده میتواند آغازی برای توسعه شبکههای اجتماعی در ایران باشد.