بسته‌های سیمان ایران از کانال عراق به سوریه ارسال می‌شود
تشکیل کارگروه دولت برای حل بحران سیمان
گروه صنعت
صنعت سیمان همانند صنایع دیگر با رکود مواجه است و این روزها وضعیت مناسبی ندارد؛ چنانچه در سال گذشته و از ابتدای امسال، خبرهایی از خاموشی کوره‌های سیمان شنیده می‌شد. در همین حال رکود صنعت ساختمان، رکود سیمان را تشدید کرد. هر چند ممنوعیت واردات سیمان به عراق نیز مزید بر علت شد تا صنعت رکودزده سیمان با مشکلات و چالش‌های بیشتری روبه‌رو شود؛ چراکه عراق به دامپینگ سیمان در این کشور اعتراض داشت. البته «ولی‌الله افخمی‌راد» معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در این زمینه به صادرکنندگان سیمان توصیه کرد بود که بازار دیگری به غیر از عراق پیدا کنند؛ چراکه در این کشور وضع مقررات ضددامپینگ، راه‌اندازی کارخانه‌های سیمان، ناامنی و تاثیر آن بر توقف پروژه‌های عمرانی همچنین کاهش درآمد دولت از فروش نفت، عواملی بوده که صادرات سیمان ایران به این کشور همسایه را تحت تاثیر قرار داده است؛ بنابراین از صادرکنندگان خواست به بازارهای جدیدی برای محصولات خود بیندیشند. در همین زمینه البته رییس سازمان توسعه تجارت ایران برای تسهیل وضعیت صنایع از ارائه بسته یارانه حمل و نقل صادراتی برای دسترسی به بازارهای آسیای جنوب غربی، شرق و شمال آفریقا خبر داد
که به هر حال، این مساله می‌تواند یکی از راه‌های برون‌رفت برای کمبود تقاضای سیمان ایران از طریق توجه به بازارهای مصرف کشورهای آفریقایی باشد.
همچنین هر چند پیش‌تر، ایران چهارمین تولیدکننده سیمان بود اما افت تولید موجب واگذاری این عرصه به رقبا شد و اکنون بین هفت تولیدکننده شاخص جای دارد. صادرات سیمان ایران به عراق در سال 1394 حدود هفت میلیون تن بود که نسبت به سال 1393 حدود چهار میلیون تن کاهش داشته است. با این حال براساس سند چشم‌انداز 1404 ظرفیت تولید سیمان کشور باید به 120میلیون تن برسد. دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در زمینه ایجاد بازارهای صادرات سیمان گفته بود که مذاکراتی با دولت عراق صورت گرفت و پیشنهاد شد تا عراق از طریق تولید خود سوریه را تغذیه کند و نیاز داخلی خود را از طریق سیمان ایران تامین کند.
با این حال به گزارش «تعادل» معاون اول رییس‌جمهور و وزیر صنعت و معدن و تجارت به همراه وزیر راه و شهرسازی در نشست انجمن صنفی صنعت سیمان شرکت کردند تا چالش‌های پیش روی این صنعت را بررسی کنند و بر همین اساس مقرر شد وزیر صنعت، معدن و تجارت کارگروهی با عضویت نمایندگان وزارت راه و شهرسازی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، بانک مرکزی و انجمن صنفی صنعت سیمان ایجاد کند تا مسائل و مشکلات پیش روی این صنعت را بررسی و راهکارهای پیشنهادی در جهت حل این مشکلات را ارائه کنند. در همین حال، معاون اول رییس‌جمهوری صنعت سیمان را یکی از صنایع مهم کشور دانست و بر لزوم حمایت و جلوگیری از آسیب رسیدن به این صنعت تاکید کرد.
تدابیر مناسب برای کمبود تقاضای سیمان
با این حال، معاون اول رییس‌جمهوری گفت: واحدهای تولیدکننده سیمان در مقطع فعلی با مشکل کمبود تقاضا مواجه هستند و در معرض آسیب قرار گرفته‌اند که لازم است با اتخاذ تدابیر مناسب از آسیب رسیدن به این واحدها جلوگیری کنیم. وی افزایش تقاضا در بازار داخلی سیمان را ازجمله راهکارهای حمایت از این صنعت برشمرد و از وزیر صنعت، معدن و تجارت خواست کارگروهی با حضور نمایندگان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، بانک مرکزی، وزارت راه و شهرسازی و انجمن صنفی صنعت سیمان تشکیل دهند و راهکارهای حمایت از صنعت سیمان را مورد بررسی قرار دهند.
توسعه صادرات سیمان برای حمایت از تولید
معاون اول رییس‌جمهوری بر لزوم توسعه صادرات سیمان در جهت حمایت از واحدهای تولیدکننده تاکید کرد و گفت: باید با استفاده از راهکارهای مختلف ازجمله اعطای خط اعتباری به کشورهای هدف و نیز رفع موانع پیش روی صادرات سیمان به افزایش تقاضای بازارهای خارجی کمک کنیم. جهانگیری با قدردانی از مدیران صنعت سیمان کشور گفت: یکی از محورهای مهم اقتصاد مقاومتی حمایت از تولید داخلی است و لازم است با استفاده از راهکارهای مختلف از واحدهای تولیدکننده صنعت سیمان نیز حمایت کنیم.
تشریح مشکلات و ارائه پیشنهاد
در این جلسه وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز گزارشی از آخرین وضعیت میزان صادرات سیمان ارائه کرد و به تشریح موانع و مشکلات پیش روی صادرات سیمان پرداخت. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی نیز در این نشست، پیشنهادات مختلفی برای افزایش تقاضای بازار داخلی سیمان مطرح کرد و گفت: باید تلاش کنیم به جای استفاده از سازه‌های فولادی، از سیمان و بتن در ساخت و سازها و اجرای طرح‌های عمرانی و نیز روسازی جاده‌ها استفاده کنیم تا میزان تقاضا در بازار سیمان افزایش پیدا کند. در ادامه این نشست، رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی صنعت سیمان و دیگر اعضای هیات‌مدیره نیز دغدغه‌ها و مسائل این صنعت را مطرح کردند و خواستار حمایت دولت از صنعت سیمان و واحدهای تولیدکننده شدند.
صادرات سیمان از عراق به سوریه
با این حال عراق با کمبود نقدینگی حاصل از درآمدهای نفتی به سر می‌برد اما ایران نمی‌خواهد بازار سیمان خود در این کشور را از دست بدهد. آمارها نشان می‌دهد، پیش از این جمهوری اسلامی حدود 60 درصد نیاز کشور عراق به سیمان را تامین می‌کرد. چنانچه در این زمینه دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان گفت: این بازار از دست نخواهد رفت و حتی به کانالی برای تغذیه سیمان سوریه تبدیل خواهد شد. عبدالرضا شیخان گفت: رکود در بازار عراق مقطعی است و این بازار برای ایران حفظ می‌شود. دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان معتقد است که هیچ سیمانی از لحاظ کیفیت و رقابت‌پذیری به گرد پای سیمان ایرانی نمی‌رسد و گرچه کیفیت سیمان ایرانی قابل قبول است اما از لحاظ قیمتی دچار نابسامانی ارائه قیمت در مرز بود.
تعیین تکلیف سیمان ایران در مرز
شیخان درباره موضوع دامپینگ در حوزه صادرات عراق عنوان کرد که موضوع دامپینگ به آن گستردگی که در رسانه‌ها مطرح شد، نبود و در اصل سیمان از مرز ایران تعیین قیمت و همانجا تحویل تجار عراقی می‌شد. اینکه خریدار عراقی سیمان خریداری شده را با قیمت بالاتر به فروش می‌رساند، نمی‌تواند به معنای دامپینگ باشد. به گفته دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، با وجود بحران مقطعی که در بازار عراق وجود دارد، این بازار حفظ خواهد شد. با مذاکراتی که با طرف عراقی انجام شده قرار بر این شد تا قیمت‌گذاری‌ها به شکل رسمی به صورت مزایده سر مرز تعیین شود و به دولت عراق اعلام شود تا مشکل تفاوت قیمت فروش مرز و بازار داخلی به وجود نیاید. وی اظهار کرد که براساس مطالعاتی که از کشورهای منطقه به عمل آمده است با توجه به تغییراتی که در شرایط سیاسی رخ خواهد داد، سوریه به زودی نیاز به تامین سیمان خواهد داشت و هیچ بازاری به اندازه عراق برای تغذیه این کشور مناسب نیست.
افزایش صادرات به 2میلیون تن
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان حیطه بازاریابی سیمان را گسترده توصیف کرد و گفت که هم‌اکنون صادراتی به کشورهای آفریقایی، آسیایی و آسیای‌میانه داریم و در مواردی در کشورهای همسایه می‌توان با توسعه زیرساخت‌های صادراتی صادرات سیمان به افغانستان را دو میلیون تن دیگر افزایش داد. شیخان در زمینه زیرساخت‌های صادراتی نیز اعتقاد دارد که ایجاد فضای مناسب صادرات نیاز به استفاده از ابزارهای صحیح صادراتی دارد؛ به عنوان مثال، می‌توان از طریق بورس صادراتی سیمان را وارد حوزه صادرات کرد یا به صورت کنسرسیوم عمل کرد و بازیگران اصلی صادرکننده و واردکننده را در آن به کار گرفت.
ظرفیت خالی 50 درصدی سیمان
از سوی دیگر، نایب‌رییس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان اعلام کرد: این صنعت ظرفیت تولید 80 میلیون تنی دارد و امروز بیش از 50 درصد آن به دلیل نداشتن تقاضا خالی است. مرتضی لطفی افزود: برآورد می‌شود به میزان 46 تا 47درصد ظرفیت سیمان در کشور جذب شود و بقیه بازار لازم را ندارد. نایب‌رییس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان اعلام کرد: براساس نشست‌های اعضای هیات‌مدیره این تشکل با رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور وی وعده داد؛ یارانه 10هزار میلیارد ریالی برای حمل و نقل کالاهایی مانند سیمان تخصیص یابد که سهم حمل و نقل در هزینه‌های آنها قابل توجه است. لطفی تاکید کرد: چنانچه این یارانه در اختیار صنعت سیمان قرار گیرد، می‌تواند پیامد صادرات 25 میلیون تا 35 میلیون تنی را به همراه داشته باشد.
پیشنهاد تفاهمنامه برای حمل‌ونقل سیمان
لطفی همچنین گفت: هزینه صادرات سیمان به کشورهای دور به دلیل کرایه حمل ونقل بالا، قدرت رقابت‌پذیری را از تولید ایرانی می‌گیرد و انگیزه‌یی برای صادرات نمی‌گذارد. وی اضافه کرد: دولت در گذشته به هزینه سوخت کشتی‌ها برای صادرکنندگان عمده کمک کرده بود و چنانچه این مهم‌اکنون با ظرفیت بالای کشورهای آفریقایی فراهم شود، با توجه به کالاهای کیفی صادراتی ایران و ظرفیت‌های ایجاد شده در بخش سیمان در دو دهه گذشته، پرداخت این یارانه‌ها می‌تواند در مدت کوتاه اثر گذارد. لطفی پیشنهاد کرد: تفاهمنامه‌یی در این زمینه بین تشکل صنفی صنعت سیمان با کشتیرانی و حمل و نقل امضا شود. به گفته نایب‌رییس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان؛ فعالان این عرصه از دولت درخواست کرده بودند یارانه‌یی برای حمل و نقل و رقابتی کردن سیمان کشور در برابر کشورهایی که به بازارهای آفریقایی نزدیک‌ترند، بپردازد که این امر اکنون مطرح شده است.
