گروه راه و شهرسازی سارا حامدی
در حالی که روزنامه واشنگتن پست امریکا از نهایی شدن قرارداد ایران با شرکت بویینگ برای خرید 100 هواپیما تا پایان روز چهارشنبه هفته گذشته به وقت امریکا خبر داده بود، مقامات شرکت بویینگ طی روزهای گذشته سکوت اختیار کردهاند؛ همین موضوع موجب شد تا رسانههای خارجی تحلیلهای مختلفی را منتشر کنند. به عنوان مثال واشنگتن تایمز در گزارشی با اعلام اینکه موانعی پیش روی نهایی شدن قرارداد بویینگ با ایران وجود دارد، نوشت: «توافق ایران و بویینگ به دلیل نگرانیها از ارتباطات تروریستی تهران در معرض خطر قرار دارد.»
آنگونه که باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از واشنگتن تایمز گزارش داده است، «جسی فاکس» و«گای تیلور» دو مقام سابق وزارت خزانه داری امریکا در ارتباط با چشماندازها درباره انعقاد توافق میان ایران و شرکت هواپیمایی بویینگ امریکا ابراز تردید و ادعا کردند، نگرانیها درباره پولشویی ایران و فعالیتها در زمینه تامین مالی تروریستها احتمالا سبب ناکام ماندن این توافق خواهد شد. این نگرانیها در حالی مطرح میشود که برخی منتقدان میگویند توافق هستهیی نتوانسته است سبب کاهش نگرانیها در این باره شود که ایران همچنان منبع حیاتی تامین مالی و خدمات بانکی برای گروههای تروریستی پیشرو در جهان محسوب میشود.
از سوی دیگر «چیپ پونسی» رییس سابق دفتر سیاست راهبردی برای جرایم مرتبط با تامین مالی فعالیتهای تروریستی و جرایم مالی وزارت خزانهداری امریکا نیز مدعی شد: «خطرات مرتبط با انجام مراودات تجاری با ایران تغییر نکرده است».
همچنین «اریک لوربر» وکیل سابق دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری امریکا، اعلام کرد: «قرارداد بویینگ با ایران احتمالا با آن دسته از مشکلات تامین مالی مواجه خواهد بود که شرکت ایرباس رقیب اروپایی بویینگ طی هفت ماه گذشته با آن مواجه شده است.»
«آسوشیتدپرس» نیز در گزارش خود به سخنان «جان کری» وزیر امور خارجه امریکا در دیدار با «محمدجواد ظریف» اشاره کرده که گفته است: «دولت اوباما به تعهدات خود بر اساس توافق هستهیی برای کاهش تحریمهای اقتصادی پایبند است و حتی به شرکتهای خارجی توضیح داده که آنها بر اساس توافق چه اقداماتی میتوانند انجام دهند اما امریکا در ترغیب تجار برای انجام دادن مراودات تجاری با ایران با محدودیتهایی مواجه است ولی امریکا بر این باور است که ایران بر اساس توافق «در سریعترین زمان ممکن» میتواند به آنچه میخواهد دست یابد.»
از سوی دیگر برخی نمایندگان جمهوریخواه مخالف با توافق هستهیی ایران در کنگره نیز درخصوص قرارداد ایران و بویینگ ابراز نگرانی کردهاند. «پیتر جی روسکام» عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان امریکا از ایلینوی، در گفتوگو با روزنامه «یو اسای تودی» اعلام کرده است: نگرانیهای مرتبط با امنیت ملی کمترین نگرانی است که ما داریم و بویینگ و ایران باید بدانند که کنگره امریکا از توافقی حمایت نخواهد کرد که سبب به خطر افتادن امنیت و ایمنی مردم امریکا میشود.»
از سوی دیگر «جان دیفتریوس» سردبیر بازارهای نوظهور شبکه تلویزیونی« سیانان» نیز با اشاره به اینکه در قرارداد ایران و بویینگ و پای 20میلیارد دلار پول در میان است، گفت: مشکلی که در اینجا وجود دارد، این است که بانکهای بزرگ اروپایی نمیخواهند مجوز داد و ستد به دلار را که در امریکا صادر میشود از دست بدهند و به همین خاطر خیلی محتاطانه عمل میکنند و از ترس جریمههای احتمالی هیچ پولی را برای ایران نقد نمیکنند.
اما شرکت هواپیماسازی بویینگ تلاش میکند مبلغ قراردادش را با ایران به واسطه بانکی در سنگاپور نقد کند، ولی هنوز مشخص نیست از کدام واحد پولی استفاده خواهد شد.»
خبرهای خوب تا 2روز آینده
در نهایت نیز اصغر فخریه کاشان قائممقام وزیر راه و شهرسازی دیروز با بیان اینکه تا دو روز آینده خبرهای خوبی از قرارداد خرید هواپیما از بویینگ اعلام میشود، گفت: قرارداد با بویینگ گرانترین تجارت بین ایران و امریکا خواهد بود. فخریه کاشان با بیان اینکه هنوز در شرایطی نیستیم که بتوانیم جزییات این مذاکرات را رسانهیی و اعلام کنیم، اظهار داشت: طی دو روز آینده خبرهای خوبی از نتیجه مذاکرات ایران و بویینگ اعلام میشود.
وی افزود: اگر قرارداد بین ایران و بویینگ امضا شود این قرارداد گرانترین و بزرگترین قرارداد بعد از قراردادهای نظامی دوره قبل از انقلاب خواهد بود.
فخریه کاشان گفت: دنیای تجارت بازیهای خاص خود را دارد و تصور نمیکنم ممانعت در اجرای قرارداد ایرباس عمدی باشد و اگر هم باشد برای ما این موضوع علنی و شفاف نشده است. وی درباره نحوه پرداخت مبلغ خرید هواپیما از بویینگ تاکید کرد: «هزینه این معامله هم از طریق فاینانس پرداخت میشود و البته فاینانس مبلغ قراردادهای خرید هواپیما به این معنا نیست که دولت باید این فاینانس را تضمین کند و تاکید میکنم در هیچ یک از قراردادها چه قرارداد با بویینگ و چه قرارداد با ایرباس، دولت تضمینی نخواهد داد.»