تعاونیها در جهان
تاریخچه تعاونیها در جهان بسیار طولانی است. انجمنهای پس انداز و وام نخستینبار در چین در زمان سلسله هون 200سال پیش از میلاد به وجود آمد، به این ترتیب که پونک کونک که چینی منتقد و ثروتمندی بود نخستین انجمن اعطای وام را که خصایص تعاونی داشت تاسیس کرد. یکی از خصوصیات این انجمنها آن بود که محدود به گروه کوچکی در جامعه بود و مخارج اداری نداشتند. من باب مثال کسی که احتیاج به پول پیدا میکرد از بستگان و دوستان خود درخواست میکرد که انجمنی مرکب از تعداد معینی از افراد تشکیل دهند. از هر عضوی درخواست میشد که سهمیه مساوی به صندوق پرداخت کنند. در میان مردم یونان باستان انجمنهای تعاونی وجود داشته است. زیرا که بسیاری از انجمنهای کفن و دفن آنها - که برای آیین پرستش مردگان ایجاد شده بود - بعد ازمدتی به موسساتی حرفهیی تبدیل گردید که هدفهای اقتصادی را دنبال میکردند. این انجمنها دارای موجودیت قانونی بودند، میتوانستند دارای اموال بوده و از کسی به دادگاه شکایت برند، ایجاد انجمنهای مذهبی مزبور ناشی از علاقه اعضای آنان به این موضوع بود که میخواستند برطبق مراسم مذهبی خود بخاک سپرده شوند.
اتحادیههای صنفی در قرون وسطی (500 تا 1400میلادی) مشابه اتحادیههای کارگری امروزی بودند زیرا اتحادیههای صنفی مزبور اتحادیههایی بودند مرکب از صاحبان حرفه و برای نیل به هدفهای اقتصادی معین. هدف اساسی اتحادیه صنفی تحکیم وضع اعضای اتحادیه بود اتحادیهها قیمت، ساعات کار و کیفیت جنس را دقیقاً تعیین میکردند.
اتحادیهها صنفی اساساً از کالجهای صنعتی رومی ریشه گرفته بودند. کانونی برای فعالیتهای اجتماعی محسوب میشدند و دارای صندوق مشترکی بودند
در فرانسه نهضت تعاون تحت رهبری هانری کلود دوسان سیمون و شارل فوریه همزمان با جنبش تعاون در انگلستان شروع گردیده و چون طبقه بورژوا احساس خطر کرده بود، جناح راست این نهضت که خود را از طبقه بورژوا جدا نکرده و تحت رهبری لوئی بلانک قرار داشت تقویت شد تا جایی که در سال ۱۸۴۸، مجلس ملی فرانسه یک کمک مالی ۳میلیون فرانکی را برای گسترش فعالیتهای تعاونی تصویب کرد. هدف نهضت تعاونی فرانسه بیشتر در جهت تولید بیشتر از طریق متمرکزکردن کارگاههای صنعتی کوچک بود، درحالیکه در انگلستان تعاونیها در جهت مصرف حرکت میکردند. به ترتیب همه کشورها مانند آلمان، روسیه و امریکا مسیر مکتب تعاونی را دنبال کردند. در نتیجه پیدایش و تحول مکتب تعاون در اروپا و ایالاتمتحده امریکاست.
تاسیس اتحادیه بینالمللی تعاون (ICA)
نخستین گام جدی و واقعی در راه ایجاد «اتحادیه بینالمللی تعاون» در سال ۱۸۸۹ توسط «و. نیمل» مدیرعامل اتحادیه تعاونی بریتانیا که خود یک کریستال بود، برداشته شد. او پیشنهاد کرد یک «کمیته اصلی» تشکیل شود تا «اتحادیه بینالمللی دوستداران تعاونیهای تولیدکننده» را به وجود آورد. این کمیته بیدرنگ به آگاهی کلیه تعاونیهای ملل مختلف رسانید که «اتحادیه بینالمللی تعاون» تشکیل شده و مرکز آن نیز در لندن است. این اتحادیه منبع طبقه متوسط و کم درآمد، بهخصوص در طیف کارگران بود که به این طریق فاصله طبقاتی میان «دارا» و «ندار» با روشی صلحآمیز یا از میان برداشته شود یا به حداقل برسد.
تعاون در کشورهای غیرصنعتی
کشورهای صنعتی و پیشرفته دنیا، با نفوذ اقتصادی و سیاسی خود بر این کشورها حکمفرمایی میکنند و بطور عمدی مانع پیشرفت و ترقی ملتهای محروم این سرزمینها هستند. تعاون اصیل به سبب توصیههای مبتنی بر 6 اصل مصوب تعاون در هیچ یک از کشورهای موسوم به جهان سوم، وجود ندارد و اگر گروههای کوچکی نیز در این ممالک باشند که بیشبهه هم هستند در سطح وسیع و فراگیر، یارای تلاش و فعالیت ندارند. با پذیرش شش اصل مکتب تعاون، میتوانیم ادعا کنیم که یک «انسان تعاونی» هستیم. یک بررسی اجمالی نشان میدهد که تعاونیها برای مشارکت در توسعه اقتصادی، اجتماعی در کشورهای در حال توسعه تداوم بخشیدهاند و به این ترتیب بهبود شرایط کار و زندگی برای میلیونها نفر را سبب گشته و همزمان به ایجاد زیرساختهای ضروری و ارائه خدمات قابل دسترسی در زمینههایی که دولت و بنگاههای اقتصادی در بخش خصوصی (سرمایهگذاری غیردولتی) قادر به تاسیس آنها نبوده و نیستند، همت گماشتهاند. شرکتهای تعاونی در حال حاضر در تمامی کشورهای 5قاره جهان اشاعه یافتهاند و توانستهاند با عملکرد مثبت در زمینههای تعدیل اقتصادی و توزیع ثروت و جلوگیری از تکاثر آن به توسعه پایدار جوامع کمک
کنند.
تعاونیها همچنین در ارتباط با پیوستن افراد فقیر بومی از جمله زنان، فعالیتهای اقتصادی، تلاشهای وسیعی را از خود نشان دادهاند. امروز نقش تعاونیها در از بین بردن فشارهای ناشی از مهاجرت و همچنین اشتغال برای جوانان گروههای جمعیتی محروم یا صنعتگران (فاقد امکانات و ابزار کار لازم) که در صورت عدم دریافت این قبیل امکانات عمدتا بیکار محسوب میشوند، بهطور فزایندهیی اهمیت یافته است. اصولا تعاونیها در سراسر جهان سهم ویژهیی در پیشرفت اقتصادی داشتهاند.
کندی رییسجمهور دورههای قبل امریکا میگوید، از زمانی که بنجامین فرانکلین در سال 1752 نخستین شرکت بیمه متقابل را در فیلادلفیا پایهگذاری کرد کسب و کار تعاونی یکی از جنبههای مهم و سازنده اقتصاد، را تشکیل داده است. تعاونی یکی از مهمترین تظاهرات روحیه امریکایی است. در اینجا گروهها که با احتیاجات مشترکی مواجه هستند، سرمایه خود را بهکار میاندازند و به سازمان دادن تعاونی خود میپردازند تا نیازمندیهای خود را برآورده سازند این امر خودیاری در حد عالی آن است یا دوایت ایزنهاور دیگر رییسجمهوری امریکا میگوید، تعاون وسیله حل و فصل مشکلات و انجام کارهایی است که هر فرد به تنهایی از عهده آنها بر نمیآید.
انواع تعاونیها در ایالات متحده امریکا بهشرح زیر بودهاند:
1. تعاونیهای تولیدات کشاورزی
2. تعاونیهایی که مصرفکنندگان صاحب آن بوده و توسط آنها اداره میشوند.
3. انجمن کسب و کار صنتی
4. انجمنهای تولیدی کارگران