گروه راه و شهرسازی سارا حامدی
هفته‌هاست که اخبار رسانه‌ها و صفحات حمل و نقل روزنامه‌ها به مذاکرات ایران و بویینگ اختصاص دارد. مذاکراتی که مقامات وزارت راه و هواپیمایی کشوری از آن به عنوان «قراردادی تاریخی» یاد می‌کنند، ساعات پایانی خود را می‌گذراند. تارنمای روزنامه واشنگتن پست به نقل از شرکت بویینگ خبر داده است، اطلاعیه رسمی قرارداد با ایران تا پایان روز چهارشنبه منتشر می‌شود. واشنگتن پست به نقل از ایمیل یکی از مدیران شرکت بویینگ گزارش داده است که قرارداد فروش ۱۰۰هواپیمای مسافربری به ایران «به زودی» نهایی شده و اطلاعیه رسمی آن روز چهارشنبه (به وقت امریکا) منتشر می‌شود. البته تا زمان نگارش این گزارش، هنوز این اطلاعیه منتشر نشده است.
این در حالی است که وزارت امور خارجه امریکا نیز برای نخستین‌بار درخصوص قرارداد ایران و بویینگ اظهارنظر کرده است. جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه امریکا که از پرداختن به گزارش‌های خاص در مورد شرکت‌های خصوصی امتناع می‌کرد در خصوص خرید ایران از بویینگ گفت: «توافق هسته‌یی با ایران شامل بیانیه‌یی است که اجازه کسب مجوز مورد به مورد از سوی افراد و نهادهایی را که خواستار صدور مجوز، فروش یا انتقال هواپیمای مسافربری تجاری صرفا برای هوانوردی مسافربری تجاری هستند، به آنها می‌دهد.»
نکته مهم آنکه سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا تنها به تاثیر بیانیه موجود در توافق هسته‌یی با ایران به اجازه کسب مجوز برای افراد و نهادها اشاره کرده است، در حالی که بویینگ برای اجرایی کردن این قرارداد و فروش هواپیما به ایران باید از وزارت خزانه‌داری امریکا مجوز بگیرد که البته جان کربی در سخنان محتاطانه خود به این مورد اشاره‌یی نکرده است.
در همین حال بسیاری از رسانه‌های خارجی نیز طی این هفته به توافق ایران با شرکت هواپیماسازی بویینگ امریکا برای خرید و اجاره 100فروند جت مسافربری در راستای کاهش تحریم‌ها اشاره و پیش‌بینی کردند، به زودی اعلامیه نهایی این قرارداد منتشر خواهد شد.
در کنار اخبار منتشر شده در رسانه‌های غربی، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی نیز در حالی که دوشنبه گذشته در مجلس از نیاز ایران به 400فروند هواپیمای میان‌برد و دوربرد و 100فروند هواپیما برای فواصل کوتاه با هدف رقابت با کشورهای منطقه خبر داده بود، گفته بود: ما در وزارت راه تلاش کردیم در بحث خرید هواپیما دست تمام واسطه‌ها و دلال‌ها را از این معاملات قطع کنیم و به زودی جزئیات توافق با بویینگ را اعلام خواهیم کرد.
طبق گفته‌های مقامات شرکت هواپیماسازی بویینگ، ارزش این توافق 17میلیارد دلار برآورد شده که در صورت نهایی شدن بزرگ‌ترین خرید ایران از امریکا پس از اجرایی شدن برجام خواهد بود. بر اساس این توافق شرکت بویینگ متعهد می‌شود طی مدتی حدود 10سال، نیاز ایران به 100فروند هواپیما را برطرف کند.
نکته‌یی که در این میان نباید فراموش شود، این است که مبلغ اولیه قرارداد خرید هواپیما از بویینگ 17میلیارد دلار برآورد شده است که با احتساب ارزش قرارداد ایران با ایرباس در مجموع امریکایی‌ها و فرانسوی‌ها، 42میلیارد دلار هواپیمای مسافربری به ایران می‌فروشند.
