گروه بنگاهها
نقش و تاثیر مافیای واردات و قاچاق کالا بر تعطیلی و رکود کارخانجات تولیدکننده در ایران غیرقابل انکار است؛ بنابراین کارتلهایی که از واردات و قاچاق کالا در کشور نفع میبرند، نهتنها از تولید داخلی حمایت نمیکنند بلکه جلو پای کارخانجات داخلی سنگاندازی میکنند و خطهای تولید را به ورطه تعطیلی میکشانند. یکی از برنامههای مهمی که دولت در سال 1395 در دست انجام دارد، حمایت از واحدهای تولیدی نیمهتعطیل و راکد است که بر اساس سخنان اخیر وزیر صنعت، مقرر شده برای 7500واحد کوچک و متوسط تسهیلات در نظر گرفته شود تا در مسیر احیای دوباره قرار بگیرند. یکی از مشکلات مهم این واحدهای در حال فعالیت، بدهیهای مختلف به نهادهایی چون سازمان تامین اجتماعی است که بر اساس آن، در صورتی که وام دولتی برای احیای واحدهای راکد آنها به حسابشان واریز شود به دلیل بدهیهای گذشتهیی که دارند، ضبط میشود. مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در بخشنامهیی به همه مدیران کل استانها، با اشاره به طرح وزارت صنعت برای حمایت از واحدهای تولیدی و صنعتی، دستورات مهمی را صادر کرده است که این نوع تعاملات اجرایی باعث شده تا بسیاری از واحدهای نیمه تعطیل و راکد در
مسیر بازگشایی و افزایش ظرفیت قرار بگیرند.
نشانههای میدانی و اخباری که از شهرکهای صنعتی منتشر میشود حاکی از آن است که آرام آرام، وضعیت قرمز بنگاههای اقتصادی به سمت وضعیت عادی حرکت میکند و بسیاری از بنگاههای نیمه تعطیل در مسیر بازگشایی قرار گرفتهاند. «تعادل» در جریان گزارشهای میدانی و در گفتوگو با صاحبان بنگاههای کوچک و متوسط تولیدی تلاش میکند نوری به ابعاد پنهان بحث احیای واحدهای تولیدی بتاباند.
نمونههایی که با کمترین سرمایهگذاری توانستهاند یک بنگاه اقتصادی و تولیدی مولد را راهاندازی کنند و در مسیر پیشرفت گام بردارند. در این شماره سراغ بانویی رفتیم که در زیرزمین یک مسجد کارگاه تولیدی خود را راهاندازی و برای 25نفر اشتغالزایی کرده است. ندیمه فلاح پور معتقد است که برای توسعه و موفقیت در کسب و کار باید نیازسنجی دقیقی از بازار مصرف انجام شود تا سرمایهگذاری احتمالی در مسیر واقعی خود قرار بگیرد.
واردات 150میلیون دلاری چادر مشکی
ایران بزرگترین مصرفکننده چادر مشکی در دنیاست و سالانه به 70میلیون مترمربع پارچه مشکی نیازمند است اما برای تامین این نیاز خود سالهاست که به جای تولید، راه واردات را در پیش گرفته و هر سال حداقل 150میلیون دلار را به واردات پارچه مشکی اختصاص میدهد. 50سال است که ایران رتبه نخست مصرف چادرمشکی در دنیا را دارد و با وجود ارزبری بالا متاسفانه هیچگاه مسوولان این عزم و اراده را نداشتهاند که تقاضای بازار را از طریق کارخانجات داخلی تامین کنند و به همین دلیل، ایران همواره واردکننده پارچه چادرمشکی بوده است.
هماکنون واردات ایران از سوییس، کره، ژاپن، اندونزی، ویتنام و تایلند صورت میگیرد و این کشورها باوجود اینکه مصرفکننده چادر مشکی نیستند، اما بازار را تشخیص داده و برای ایران و کشورهای عربی، پارچه چادری تولید میکنند؛ درحالیکه در داخل کشور با گذشت نیم قرن هنوز این بازار تشخیص داده نشده است.
بر اساس آمارهای موجود، در کشور تنها چهار کارخانه تولید چادر مشکی «حجاب شهرکرد»، «کرپ ناز» در کرمانشاه، «نای زرین» در اصفهان و نساجی «یزد باف» وجود دارد که متاسفانه خط تولید پارچه چادر مشکی تنها در کارخانه نساجی «یزد باف» فعال است و 3 کارخانه دیگر تعطیل هستند. با یک حساب سرانگشتی متوجه میشویم چنانچه در همه این کارخانجات نیز خط تولید پارچه چادر مشکی فعال باشد، تنها میتواند جوابگوی 30میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی مصرفی در کشور باشد و این میزان نیز به علت وجود جنس قاچاق، بازار فروش زیادی نخواهد داشت.
استارت کسب و کار با یک چرخ خیاطی
در این میانه هستند افرادی که از واردات و قاچاق کالا در کشور نفع میبرند و نهتنها از تولید داخلی حمایت نمیکنند بلکه جلو پای کارخانجات داخلی سنگاندازی میکنند و خطهای تولید را به ورطه تعطیلی میکشانند و کارگران آنها را بیکار میکنند. ندیمه فلاحپور، صاحب یک کارگاه تولید چادر مشکی و محصولات مرتبط با حجاب در استان البرز است. او کار تولید را 8سال قبل از منزل خودش شروع کرد و بعد از فراز و نشیبهای فراوان و با دریافت تسهیلات لازم حالا با تاسیس یک کارگاه بزرگ، برای 25نفر اشتغالزایی کرده است. او مهمترین چالش کارگاهش را تهیه پارچه اولیه برای تولید چادر مشکی میداند.
خانم فلاحپور درباره چگونگی ورودش به عرصه تولید پوشاک میگوید: «8سال قبل با خرید یک دستگاه چرخ خیاطی کار را در منزل آغاز کردم. چندی بعد یکی از دوستانم با من همراه شد و یک چرخ خیاطی دیگر در خانه مستقر کردیم. به مرور متوجه شدیم که به سریدوز و وسطکار نیاز داریم و آنها نیز به ما اضافه شدند. اوایل تولید محدود و تکفروشی داشتیم اما کیفیت و زیبایی طرحها مشتریهای عمده را برای مان جور کرد. سفارشات عمده دریافت کردیم و توانستیم کار را توسعه دهیم.»او میافزاید: «با دریافت 30میلیون تومان وام اقتصاد مقاومتی از بسیج سازندگی توانستیم تعداد زیادی چرخ خیاطی تهیه کنیم و در زیرزمین یک مسجد مستقر شویم. هماکنون 25خانم در این تولیدی مشغول به کار هستند. تولیدی ما هر ماه بیش از 10هزار چادر، روسری، شال، ساق دست و انواع پوشاک مرتبط با حجاب تولید میکند.»
اهمیت بازاریابی و نیازسنجی بازار
تولیدی فاطیما به دلیل استفاده از طرحهای زیبا، مشتریان زیادی داشته و به همین خاطر شهرت دارد. خانم فلاحپور در این باره میگوید: «من خودم چادری هستم و میدانستم همیشه خانمهای ما با مشکل تهیه محصولات مواجهند، طراحی چادرها و روسریها غالبا قدیمی و تکراری است و خانمها از این مساله رنج میبرند؛ به همین دلیل با علم به این خلأ تصمیم گرفتیم محصولات حجاب را با طراحی جدید و شکیل ارائه کنیم که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت.»
این فعال کسب و کار کوچک خاطرنشان میکند: «من فکر میکنم در وهله اول مشغول یک کار فرهنگی هستم تا فعالیت اقتصادی. از خدمت کردن به فرهنگ خوشحالم. خانمهای ایرانی دوست دارند زیبا دیده شوند. من به صورت تجربی به این نتیجه رسیدم که میل به زیبا دیده شدن در کنار قدیمی و ناکارآمد بودن طرحهای محصولات حجاب عواملی هستند که بانوان علاقهمند به زیبا دیده شدن را از حجاب دور میکند. ما تاکید زیادی بر زیبایی طرحها داریم و معتقدیم حجاب به زیبایی ظاهری مشتریهایمان میافزاید. به همین دلیل بخش عمدهیی از مشتریهای ما بهویژه درخصوص شال صدف که 100درصد پوشیده است، کسانی هستند که چادری نیستند اما به خاطر زیبایی این شال آن را با اشتیاق تهیه میکنند. خلاصهاش اینکه اگر محصولات حجاب زیبا، شکیل و بهروز باشند در ترغیب خانمها به حجاب موثرند.»
کمبود مواد اولیه بزرگترین چالش
ندیمه فلاحپور درباره مهمترین چالش تولید محصولات اینچنینی، میگوید: «متاسفانه پارچه چادر مشکی و پارچههای حریر که برای تولید روسری و شال استفاده میشوند، در داخل کشور تولید نمیشوند و همه آنها وارداتی است. به همین دلیل واسطههایی که میتوانند مستقیما از دوبی، ترکیه، ژاپن، چین و سوییس این پارچهها را تهیه کنند، سود بسیار زیادی نصیبشان میشود و این اجناس وارداتی را به قیمت گزافی به تولیدکنندگان میفروشند؛ درنهایت قیمت تمام شده محصول افزایش زیادی پیدا میکند.»وی میافزاید: «واقعا دردناک است. ما تنها مصرفکننده چادر مشکی در جهان هستیم و در عین حال تنها واردکننده پارچه مشکی. وقتی میدانیم که پارچه مشکی نیاز ثابت و همیشگی بانوان ایرانی است، چرا هیچوقت روی کارخانه تولید چادر مشکی سرمایهگذاری نمیکنیم؟ فکر میکنم برای واردات پارچه مشکی رقم خیلی کلانی ارز از کشور خارج میشود که دقیقا ضداقتصادی است.»