گروه بانک و بیمه
به دنبال پیوستن تعدادی از بانک‌های کشور به روند کاهش نرخ سود بانکی، کاهش نرخ سود سپرده یک ساله در بانک پاسارگاد و برنامه‌ریزی برای تعدادی دیگر از بانک‌ها جهت تصمیم‌گیری برای کاهش نرخ سود در روزهای آینده، برخی کارشناسان اقتصادی و بانکی در واکنش به اقدام برخی بانک‌ها ضمن تاکید بر ضرورت کاهش نرخ سود بانکی متناسب با شرایط اقتصادی کشور خواستار ایجاد هماهنگی بین همه بانک‌ها در جهت ایجاد رقابت سازنده، مقابله با خروج سرمایه از بانک‌ها به سمت موسسات غیرمجاز، کمک به واحدهای تولیدی و اشتغال و کاهش سفته‌بازی در بازار شدند. به گزارش «تعادل» کارشناسان معتقدند از یک طرف کاهش سود سپرده‌های بانکی می‌تواند بانک‌ها را از فعالیت‌های هرمی دور کند و هزینه تامین منابع آنها را کاهش دهد اما در مقابل خروج سرمایه‌ها به سمت موسسات غیرمجاز خود موضوعی است که می‌تواند بانک‌ها را با چالشی جدید روبه‌رو کند. پورابراهیمی نماینده مجلس، حسین عبده‌تبریزی مشاور وزیر راه و شهرسازی و رنجبرفلاح کارشناس بانکی در برنامه تیتر شب گذشته صدا و سیما با عنوان کاهش نرخ سود بانکی؛ فرصت یا تهدید؟ به بیان نقطه نظرات خود راجع به الزامات کاهش نرخ سود بانکی
پرداختند.
چالش موسسات غیرمجاز
پورابراهیمی، نماینده مجلس افزود: حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد حجم نقدینگی در اقتصاد ما در بازار غیرمتشکل پولی است که بانک مرکزی هیچ نظارتی بر آن ندارد. سرمایه‌های این موسسات باید به بانک‌هایی که انضباط مالی و چارچوب‌های بانک مرکزی را رعایت می‌کنند، انتقال یابند. بانک‌هایی که براساس ضوابط و مقررات، سود بانکی را کاهش دادند در عمل تنبیه و موسسات غیرمجاز تشویق شدند زیرا مردم منابع خود را به سمت موسساتی می‌برند که نرخ سود بالاتری را پرداخت می‌کنند. وی با تاکید بر اینکه نرخ بازده سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران منفی است، افزود: اکنون سیاست‌های سرکوب قیمتی و مالی حاکم است و در رکود اقتصادی هستیم بنابراین پایین بودن تورم، هنر نیست بلکه باید از رکود خارج شویم. با کاهش ۵۰ درصدی قیمت جهانی نفت قیمت کالاهای اساسی کاهش می‌یابد و در این حالت کنترل تورم کار سختی نیست بلکه زمانی که رونق اقتصادی در جهان حاکم باشد، کنترل تورم سخت است. براساس تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس محدود بودن دسترسی به منابع مالی و بالا بودن نرخ تامین مالی از علل اصلی تعطیلی و رکود بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی است. نرخ تامین مالی 28درصد، سود سپرده 20درصد و نرخ تورم
10درصد ارقامی هستند که در اقتصاد کشورمان با یکدیگر همخوانی ندارند. پورابراهیمی افزود: 70درصد رقمی که درباره میزان منابع و تسهیلات از طرف بانک‌ها اعلام می‌شود مربوط به تمدید تسهیلات گذشته است و پول جدیدی وارد بخش تولید و اقتصاد نشده است. حدود 65 تا 70درصد منابع بانکی فریز و به دارایی‌های ثابت تبدیل شده است. بانک‌هایی که سود 22 تا 25درصدی به سپرده‌ها می‌پردازند با توجه به اقتصاد کنونی کشور دست به عملیات انتحاری می‌زنند.
کاهش فعالیت‌های هرمی و خروج سرمایه
حسین عبده‌تبریزی، مشاور وزیر راه و شهرسازی با انتقاد از فعالیت موسسات بانکی غیرمجاز در کشور خواستار نظارت دقیق بانک مرکزی بر فعالیت موسسات و بانک‌ها شد و تاکید کرد: بانک‌ها باید با هم رقابت کنند و این مقام ناظر یا همان بانک مرکزی است که باید شرایط را کنترل و به وظایفی که برعهده دارند به خوبی عمل کند. عبده‌تبریزی افزود: بانک‌های کشور توان پرداخت سودهای ۲۲تا ۲۸درصد را ندارند و برای اجرای تعهدات خود به دنبال جذب پول از منابع مختلف هستند تا بتوانند سودهای مورد تعهد را پرداخت کنند و در همین راستا نیز بانک‌ها به جای آنکه موسساتی اقتصادی و سودآور باشند به موسساتی از نوع هرمی تبدیل شده‌اند. وی یکی از عوامل بیکاری در کشور را سودهای بانکی عنوان کرد و ادامه داد: بخشی از بیکاری موجود در جامعه به دلیل نرخ‌های سود بانکی فعلی است. بخشی از موسسات مالی کشور به موسسه هرمی تبدیل شده‌اند و برای اصلاح وضع باید نرخ سودها به نرخ تورم کاهش یابد. بانک مرکزی باید قوی‌تر عمل کند.
اقتصاد در انتظار کاهش سود تسهیلات
رنجبرفلاح کارشناس بانکی نیز گفت: کاهش سود سپرده‌ها نکته‌یی است که به وقوع پیوسته اما آنچه هنوز محقق نشده، کاهش سود تسهیلات است که خود می‌تواند تاثیر مثبتی در اقتصاد رکودی کشور داشته باشد. بانک پاسارگاد با کاهش نرخ سود سپرده خود ممکن است با این خطر روبه‌رو شود که بخشی از سرمایه خود را از دست بدهد، کاهش نرخ سود بدون وحدت بین بانکی خود می‌تواند به تورم و رکود بیشتر اقتصادی دامن بزند. این کارشناس افزود: بهترین راه برای کاهش نرخ سود بانکی، کاهش نرخ در بازار بین بانکی است که ابزاری موثر به نظر می‌رسد؛ مسوولان باید تلاش کنند بین سود، تورم و نرخ بیکاری تعادلی ایجاد کنند زیرا هر گونه بی‌دقتی در این زمینه خود می‌تواند شوک بزرگی را به اقتصاد کشور وارد کند که نتیجه‌یی جز افزایش تورم ندارد. وی ادامه داد: کاهش سود تسهیلات موجب خروج اقتصاد از رکود می‌شود اما برای این موضوع تصمیم جدی گرفته نشده است. رابطه‌یی میان نرخ سود سپرده‌ها و نرخ سود تسهیلات نیست که با کاهش سود یکی سود دیگری نیز کاهش یابد. بهترین کار برای کاهش نرخ سود بانکی فعال شدن بانک مرکزی در معاملات پایاپای است. نرخ سود تسهیلات بانکی برای جلوگیری از وارد شدن شوک به اقتصاد و ایجاد تورم شدید با توجه به نقدینگی باید به تدریج کاهش یابد.
