گروه راه و شهرسازی سارا حامدی
روز گذشته پایگاه خبری شرکت هواپیماسازی بویینگ اعلام کرد که مجوز لازم برای مذاکره با ایران در خصوص ارزیابی نیازهای این کشور به هواپیما را از دولت امریکا دریافت کرده و این در حالی است که بویینگ در حال بررسی نیازهای ایران به هواپیماهای مسافربری است.
شرکت بویینگ اعلام کرد: «ما در حال تبعیت از فرآیند گرفتن مجوز از دولت امریکا هستیم. بر این اساس، ما برای دریافت مجوز درخواست داده و مجوز لازم را دریافت کرده‌ایم تا نیازهای ایرلاین‌های ایرانی مورد تایید دولت امریکا به هواپیماهای مسافربری را ارزیابی کنیم.»
این مجوز صادر شده از سوی دولت امریکا به شرکت بویینگ اجازه می‌دهد تا با ایرلاین‌های مجاز ایرانی برای بررسی میزان نیاز واقعی آنها تعامل داشته و بتواند تعداد هواپیماهای مورد نیاز ایران را تعیین کند.
در بخش دیگری از بیانیه بویینگ نیز آمده است: «ایرباس، رقیب شرکت ما، در حال پیشبرد منافع خود در بازار ایران است و کانادا نیز به تازگی اعلام کرد که به شرکت بمباردیر اجازه دسترسی به بازار ایران را خواهد داد. ما درک می‌کنیم که شرایط در منطقه پیچیده و همواره در حال تغییر است و ما به تبعیت از دستورالعمل‌های دولت امریکا در ارتباط با تجارت با ایران ادامه خواهیم داد.»
اشاره بویینگ به قرارداد 27 میلیارد دلاری ایران و ایرباس برای خرید 118 هواپیمای مسافربری از این شرکت بازمی‌گردد که ژانویه سال جاری منعقد شد.
این اخبار در حالی منتشر می‌شود که مقامات وزارت راه و شهرسازی و همچنین مدیران سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده‌اند که نوسازی ناوگان هوایی کشور به 400 فروند هواپیما در 10سال آینده نیاز خواهد داشت.
از سوی دیگر روسیه نیز موفق شده تا در چند روز گذشته از جدیدترین هواپیمای مسافربری خود ام‌سی 21 (MC21) برای رقابت با شرکت‌های هواپیماسازی ایرباس و بویینگ رونمایی کند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه از مسکو، هواپیمای ام‌سی 21 با ظرفیت 211 مسافر در مراسمی با حضور دیمیتری مدودف نخست‌وزیر روسیه در شرکت هواپیماسازی ایرکوت در شهر ایرکوتسک سیبری که به‌طور مستقیم از شبکه تلویزیونی دولتی روسیه پخش می‌شد روز چهارشنبه هفته گذشته به نمایش گذاشته شد.
بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده قرار است هواپیمای ام‌سی 21 که 30 درصد قطعات آن خارجی است با 42.3 متر طول بدنه و پهنای بال 35.9 متر، جانشین ناوگان توپولف تی‌یو 204 ساخته شده در دوره شوروی شده و برای نخستین‌بار در پایان سال 2018 در اختیار شرکت‌های هواپیمایی قرار گیرد. هواپیمای «ام‌سی21» پروژه مشترک دفتر طراحی یاکوفلف و کارخانه ایرکوتسک روسیه است.
شرکت هواپیماسازی ایرکوت که سازنده ام‌سی 21 است نیز اعلام کرده که قراردادهایی با شماری از شرکت‌های هواپیمایی مانند آئروفلوت، یوتیر و شرکت هوایی قرقیزستان برای تحویل 175 فروند از این نوع هواپیما امضا کرده و به توافق‌های اولیه برای فروش 100فروند دیگر از این مدل نیز دست یافته است.
همچنین شماری از این نوع هواپیماها قرار است توسط شرکت‌های دولتی روسیه برای واگذاری به صورت اجاره به شرکت‌های هواپیمایی خریداری شود.
به گفته دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه تقاضا برای هواپیمای ام‌سی 21 پس از نخستین پرواز افزایش خواهد یافت. روسیه امیدوار است با عرضه این نوع هواپیما با ایرباس ای 320 و بویینگ 737 رقابت کند که شمار زیادی از آن در بازار هوانوردی غیرنظامی بین‌المللی خدمت می‌کند. عرضه ام‌سی 21 حدود پنج سال پس از پرواز هواپیمای مسافربری کوتاه‌برد سوخو سوپرجت صورت می‌گیرد که هنوز هم مشکلات جدی فنی دارد. رونمایی از هواپیمای ام‌سی 21 در زمانی که هر روز ایران و بویینگ به امضای قرارداد خرید نزدیک‌تر می‌شوند از برخی جهات قابل تامل است. اول آنکه ایران پیشینه قوی و قابل ملاحظه‌یی در خرید هواپیما از روسیه دارد و حتی پیش‌تر نیز خبر احتمال خرید یکصد فروند هواپیمای سوخو سوپرجت 100 اس‌اس‌جی از زبان مقامات وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری منتشر می‌شد.
نکته دیگری که نباید از کنار آن به سادگی گذشت این است که مذاکرات ایران با بویینگ و ایرباس در حالی به نتیجه نزدیک‌تر می‌شود که شرکت‌های هواپیماسازی دیگر نیز برای حضور در بازار هوایی ایران ابراز تمایل می‌کنند. شرکت‌هایی مانند امبرائر برزیل و بمباردیر کانادا از جمله شرکت‌هایی هستند که برای تصاحب بازار هوایی ایران وارد میدان شده‌اند و قصد دارند تا با نمایش هواپیماهای جدید خود و کاهش قیمت آنها توجه ایران را به خود جلب کرده و بتوانند به ایران هواپیما بفروشند. در این میان شاید بتوان رونمایی روسیه از هواپیمای ام‌سی 21 جدید خود را تلاش دیگر این کشور برای ورود به بازار هوایی ایران دانست.
البته این در حالی است که ایرلاین‌های ایرانی به دلیل پیشینه بد، تعدد سقوط هواپیماهای روسی و عملکرد این هواپیماها در دوران تحریم علاقه‌یی به خرید از روسیه ندارند و در کنار آن ایران بیشتر امیدوار است روابط خود با کشورهای غربی را پس از توافق هسته‌یی بهبود ببخشد تا بتواند ناوگان حمل و نقل هوایی خود را با هواپیماهای غربی نوسازی کند.
شاید بتوان اعلام اخیر شرکت ایران ایر در مذاکره برای یک ثبت قرارداد تاریخی خرید هواپیما از شرکت بویینگ است را به نوعی فصل‌الخطاب ایران ایر برای انتخاب نوع هواپیماهای این ایرلاین دانست.
البته در این بین باید این نکته را نیز در نظر گرفت که هواپیماهای ساخت بویینگ و ایرباس غالبا از نوع هواپیماهای غول‌پیکر با ظرفیت بالا هستند که می‌توان از آنها در پروازهای طولانی مدت و بین‌المللی استفاده کرد اما صنعت هوانوردی کشور ما برای نوسازی خود تنها به این نوع هواپیماها نیاز ندارد بلکه باید نیاز کشور در بخش هواپیماهای کوچک با ظرفیت کمتر از 100نفر برای استفاده در پروازهای داخلی نیز تامین شود.
از طرفی دیگر با مقایسه قیمت هواپیماهای ساخت بویینگ و ایرباس با هواپیماهای ساخت امبرائر برزیل و بمباردیر کانادا متوجه می‌شویم که هواپیماهای برزیلی و کانادایی در کنار تجربه خوب پروازی‌شان از قیمت مناسب‌تری نیز برخوردار هستند. همین موضوع موجب می‌شود تا شرکت‌های هواپیماسازی مانند امبرائر و بمباردیر که سازنده هواپیماهای کوچک هستند را نیز در لیست فروش هواپیما به ایران دانست که البته امروز هواپیمای ام‌سی 21روسیه را نیز می‌توان از گزینه‌های اضافه شده به این لیست قلمداد کرد.
نکته‌یی که در پایان باید به آن اشاره شود، آن است که امیدوار باشیم مقامات وزارت راه و شهرسازی و مدیران ایرلاین‌ها پیش از آنکه قیمت و به‌صرفه بودن هواپیماها را مدنظر قرار دهند به ایمنی و امنیت و سازگار بودن هواپیماها با آب و هوای کشور ما توجه کنند تا دوباره شاهد سقوط هواپیما و کشته شدن هموطنانمان نباشیم.
