نقش پررنگ اتاق‌های مشترک دردوران پسابرجام
گروه تشکل‌ها| سمیه سایش|
احمد پورفلاح که در اسفند ماه سال گذشته جایزه لئوناردو، بزرگ‌ترین نشان اقتصادی وفرهنگى را از ریاست جمهورى ایتالیا در کاخ ریاست جمهورى ایتالیا دریافت کرده بود، روز گذشته (16خرداد ماه) هم موفق به دریافت نشان شوالیه (کاوالیه) شد. این نشان توسط سفیر ایتالیا در تهران به نمایندگی از طرف دولت ایتالیا به احمد پورفلاح، رییس اتاق بازرگانى، صنایع، معادن و کشاورزى ایران و ایتالیا و مدیرعامل شرکت تولیدی و صنعتى سکو ایران اهدا شد. همین موضوع بهانه‌یی بود که با وی درباره وضعیت امروز اقتصاد ایران به ویژه مساله اتاق‌های مشترک به گفت‌وگو بنشینیم. دوران پسابرجام ماحصل افزایش ارتباطات با سایر کشورهای اروپایی و اقتصادی را برای کشورمان رقم زد. با گذشت حدود یک سال از توافق‌های بین‌المللی میان ایران و ابرقدرت‌های جهان همچنان شاهد ورود مسافران عالیرتبه اروپایی و آسیایی هستیم که ایران را به عنوان مقصد سرمایه‌های خود تعیین کرده‌اند. چندی پیش نیز هیات تجاری 60 نفره ایران که به کشور سوئد سفر کرده بود، ملاقات‌های رو در رویی را با تجار این کشور (سوئد) ترتیب داد. در این میان تاسیس دفتر شورای تجارت سوئد در تهران جزو خبرهایی بود که فعالان
اقتصادی را شگفت‌زده کرد. اکنون که فصل تازه ارتباطات است ایران در بخش‌های تشکلی خود با مصائب مختلفی مواجه است که از جمله می‌توان به عدم حضور تشکل‌های داخلی در عرصه بین‌المللی، نبود دفاتر و نمایندگان پاسخگو در کشورهای مقصد و... اشاره کرد. حال «تعادل» در این گزارش برای یافتن چرایی فعالیت مستمر اتاق‌ها و شوراهای مشترک در کشورهای مقصد (اروپایی-آسیایی) به سراغ احمد پورفلاح، رییس اتاق مشترک ایران و ایتالیا رفته است.
آقای پورفلاح، چندی پیش ما شاهد خبری مبنی بر تاسیس دفتر شورای تجارت سوئد در تهران بودیم. حال، باوجود نهایی شدن مذاکرات 1+5 بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی به ایران سفرکردند تا با محک‌زنی شرایط اقتصاد کشورمان بتوانند در بخش‌های مختلف صنعتی و معدنی سرمایه‌گذاری کنند. نقدی که در این میان از سوی کارشناسان مطرح می‌شود، بحث‌هایی همچون عدم فعالیت‌های مستمر تشکل‌هایی چون اتاق‌ها و شوراهای مشترک برای افزایش ارتباطات با کشورهاست. نظر شما در این باره چیست؟
بعد از نهایی شدن توافق‌های هسته‌یی ایران با ابرقدرت‌های جهانی ما شاهد سفر بسیاری از هیات‌های اقتصادی - سیاسی به کشورمان بودیم. درحقیقت، اینکه ایران دارای ظرفیت‌های بالقوه‌یی است بر کسی پوشیده نیست و امروز نیز با باز شدن در‌های بین‌المللی برکشورمان سرمایه‌گذاران خارجی بسیاری مشتاق ورود سرمایه‌هایشان در بخش‌های صنعتی و معدنی هستند؛ البته ناگفته نماند که برای سرازیر شدن سرمایه‌های خارجی در کشور بخش خصوصی به همراه دولتمردان باید درصدد تامین زیرساخت‌ها باشند. چندی پیش ما شاهد خبری مبنی بر نشست مشترک رییس اتاق ایران و رییس شورای تجارت سوئد بودیم که در این جلسه مصوب شد، دفتر شورای تجارت سوئد در تهران راه‌اندازی شود. به هرحال، باز شدن هر دفتر وابسته به سازمان‌های اقتصادی آن کشور است و به غیر از تسهیلات بانکی نیز عوامل دیگری در پابرجایی دفاتر آنها در کشور مقصد اثرگذار است. اکنون نیز با شرایط خاص ایران در منطقه، اروپایی‌ها مشتاق راه‌اندازی دفتری برای از سرگیری فعالیت‌های خود در ایران هستند؛ بطوری‌که خانم موگرینی نخستین کسی بود که اعلام کرد «دفتر اتحادیه اروپا را در ایران باز خواهیم کرد» و امروز نیز شاهد آن هستیم که
سوئدی‌ها به عنوان نخستین نمایندگان منتخب اروپا برای تاسیس این دفتر اعلام آمادگی کرده‌اند و به زودی نیز دفتر سوئد در ایران بازگشایی خواهد شد. به واقع با باز شدن این دفتر(شورای تجارت سوئد در تهران) دیگر کشورهای اتحادیه اروپا نیز به همین منظور ورود خواهند کرد و ارتباط ایران نیز در مقایسه با سال‌های تحریم متفاوت خواهد شد.
در حقیقت سوالی که در این سال‌ها از سوی کارشناسان مطرح می‌شود این است که چرا برای تسریع روند فعالیت‌های تجاری شوراها واتاق‌های مشترک دفتر مجزایی در سایر کشورها ندارند؟
اینکه می‌گویند شوراها یا اتاق‌های مشترک دفتری در سایر کشورها (کشور مقصد) ندارند این فرضیه‌یی اشتباه است؛ چراکه بسیاری از اتاق‌ها و شوراهای مشترک دفتر نمایندگی خود را در حوزه‌های فعالیتی خود تاسیس کرده‌اند و در زمان جمع‌بندی مذاکرات هسته‌یی این اتاق‌ها و شوراهای مشترک بودند که اقدامات قابل قبولی را برای ورود هیات‌های اقتصادی آن کشور در نظر گرفتند. به واقع برای افزایش ارتباطات و شناسایی ظرفیت‌های تجاری دو کشور (ایران و ایتالیا) هیات‌هایی از کشور مقصد یعنی ایتالیا عازم کشورمان شد و از سوی دیگر نیز هیات‌های مذاکره‌کننده از قبیل دولتی‌ها و بخش خصوصی ایران نیز عازم ایتالیا شدند و برای شناسایی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود دو کشور، توافقنامه‌های گوناگونی را به امضا رساندند. درحقیقت، اتاق بازرگانی ایران به عنوان تشکل مادر اتاق‌های مشترک زیادی را با کشورهای گوناگون به ثبت رسانده است. به عنوان مثال، هم‌اکنون در اتاق بازرگانی، اتاق مشترکی به نام ایران و ایتالیا به ثبت رسیده است. البته متقابلا دفتری نیز در ایتالیا وجود دارد که با دنبال کردن هدف‌های مشترک این دو کشور، به عنوان خواهر خوانده ما محسوب می‌شود و به این
واسطه افراد مستقر دراین اتاق نیز نیازهای اطلاعاتی، مسائل اقتصادی میان بنگاه‌های ایرانی و ایتالیایی را هندل می‌کنند.
پس به گفته شما اتاق‌ها و شوراهای مشترک، دفترهایی را برای تسریع روند فعالیت‌های اقتصادی بازرگانان تاسیس کردند. آیا با تاسیس دفاتر گوناگون در کشورهای مقصد شوراها و اتاق‌های مشترک توانسته‌اند عملکرد قابل قبولی داشته باشند؟
در گذشته هدف این بود که وابسته‌های بازرگانی ایران در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها بتوانند نقش اتاق‌های بازرگانی مشترک را ایفا کنند و به طور مستقل مشکلات بر سر راه تجار دو کشور را بررسی و برطرف سازند. هم‌اکنون نیز شاهد آن هستیم که در ایران بسیاری از سفارتخانه‌ها از طریق رایزن‌های خود مسائل و مشکلات پیش روی فعالان اقتصادی ایران را بررسی می‌کنند. به عنوان مثال در زمینه بررسی مشکلات تجاری کشور رم، «ایچه» (بخش تجاری ایتالیا) موضوع‌های قابل پیگیری در تهران را انجام می‌دهد.
درحال حاضر شما به عنوان فعال اتاق مشترک ایران و ایتالیا یاد می‌شوید. حال، عملکرد خودتان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟در دوران پسابرجام برای افزایش مبادلات تجاری چه برنامه‌هایی را درنظر دارید؟
رایزن‌های ایرانی مستقر درایتالیا مسائل و مشکلات را پیگیری می‌کنند و در نوبت‌های مختلف نیز به ایران ورود پیداکرده با بخش‌های تشکلی نیز جلسه‌هایی را برگزار می‌کنند تا از وضعیت بنگاه‌ها و ظرفیت‌های تجاری مطلع شوند. به هر حال، ایتالیا از جمله کشورهایی است که در کالاهای سرمایه‌یی و واسطه‌یی حرف زیادی برای گفتن دارد وامیدواریم در دوران پساتحریم و با تقویت رایزن‌ها بتوانیم ازدانش فنی آنها به نفع تولید داخل بهره‌گیریم.
رایزن‌ها منتخبان دولت در سایر کشورهای اروپایی و آسیایی به شمار می‌روند. عملکرد رایزن‌ها را در زمینه افزایش مبادلات تجاری چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا برنامه‌یی برای ارتقای اینچنین نیروهای انسانی در نظر دارید؟
بله رایزن‌ها نمایندگان دولتی هستند. امیدواریم دردوران پساتحریم نقش تشکل‌ها در بخش‌های اجرایی و تصمیم‌گیری پررنگ‌تر از گذشته شود. همیشه در انتخاب رایزن‌های تجاری گله و شکایت‌هایی مبنی بر اینکه چرا این افراد منتخب دولت هستند از سوی نمایندگان بخش خصوصی کشور مطرح می‌شود. امیدواریم نمایندگان دولت در این بازه زمانی توجه ویژه‌یی به اصل 44 داشته باشند و از این پس نیز شاهد حضور تشکل‌ها در عرصه بین‌الملل باشیم و مسائل بین‌المللی اقتصادی نیز توسط نمایندگان بخش خصوصی پیگیری شود.
به هرحال، بخش آموزش مقوله بسیار مهم است، در این باره نیز بخش خصوصی با دولتمردان وارد مذاکره شد. در حقیقت، پروتکل آموزشی با نظر اعضای اتاق‌های مشترک به امضا رسید و قرار شد با ارائه آموزش به نیروهای منتخب دولت (رایزن‌ها) اهداف بنگاه‌ها وتشکل‌های داخلی پیگیری شود. هم‌اکنون نیز آقای راضی رایزن ایران وایتالیا محسوب می‌شود و با او نیز در زمینه مشکلات و موانع پیش‌روی تجار ایرانی و همچنین تقویت کالاهای صادراتی ایران بحث‌های مختلفی رادر میان گذاشتیم.
حال، عملکرد رایزن‌ها را چه طور ارزیابی می‌کنید؟
برای پیگیری مشکلات بین‌الملل اقتصاد سفرا نقش مهمی را ایفا می‌کنند. درحقیقت سفیر باید پشتیبان رایزن‌ها باشد و خوشبختانه درباره نمایندگان مستقر ایران در ایتالیا بخش خصوصی توانست ارتباط خوبی را برقرار کند و تا هم‌اکنون نیز عملکرد افراد قابل قبول بوده است.
بحثی که میان نمایندگان بخش خصوصی وجوددارد عملکرد غیرقابل قبول و کمرنگ تشکل‌های داخلی در عرصه بین‌المللی است. برای تقویت تشکل‌های ایرانی در عرصه بین‌المللی چه باید کرد؟
این سوال به‌موقعی بود. متاسفانه به دلیل تحریم‌های ظالمانه غرب علیه ایران و طی دهه‌های اخیر به این موضوع کمتر پرداخته شد و تشکل‌های داخلی بنا به دلیل بسته بودن در‌های بین‌الملل به روی ایران نتوانستند حضور و فعالیت اثر بخشی داشته باشند. در حقیقت، ما درباره حضور مستمر تشکل‌های ایرانی در بخش‌های بین‌الملل احساس نیاز نمی‌کردیم و حالا با برقراری روابط کشورهای آسیایی و اروپایی جای خالی این موضوع کاملا مشهود است. متاسفانه در زمان تحریم نیز رایزن‌های بازرگانی ما انواع و اقسام فعالیت‌ها را انجام می‌دادند الا فعالیت بازرگانی. حال، در این مقطع زمانی است که به عملکرد نمایندگان دولت (سازمان توسعه تجارت) در سفارت‌ها نقد وارد است. در این اواخر، بنگاه‌داران کشورهای مقصد نیز خواهان ورود تشکل‌های داخلی ایران در عرصه بین‌الملل هستند تا تجار آنها نیز با ظرفیت‌های تولیدی ایران آشنا شوند.
چشم‌انداز ورود تشکل‌های ایرانی در بخش‌های بین‌المللی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اکنون به نظر می‌رسد این اتفاق در مرحله نوظهوری است.
