همکاری بین تشکلی در تمامی اصناف متداول است اما در مسائل مالی چون عملکرد هر نهاد مالی اثر مستقیمی روی سایر تشکل‌ها دارد این موضوع بسیار پررنگ‌تر است. این موضوع باعث شد که در 1930 شاهد شکل‌گیری نخستین سازمان مالی بین‌المللی جهان با نام بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی یاBank for International Settlements به عنوان تشکلی شامل بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف باشیم.
بانک تسویه بین‌المللی محتاط‌ترین موسسه مالی در جهان است. مکانی است که بانکداران مهم کشورهای صنعتی10بار در سال در آنجا با یکدیگر ملاقات و درباره سیستم مالی جهان بحث و تبادل نظر می‌کنند. BIS تنها به معامله و داد و ستد با دولت‌ها و نهادهای دولتی می‌پردازد و در زمینه قبول سپرده‌های اشخاص و شرکت‌ها و ارائه خدمات مالی به آنها فعالیتی انجام نمی‌دهد. این بانک علاوه بر آنکه مکان مناسبی برای برگزاری نشست‌های محرمانه بانکداران به شمار می‌رود به طور مخفیانه امنیت لازم را برای جابه‌جایی مقادیر هنگفت پول نقد یا طلا میان کشورهای دارای سهام تامین می‌کند. هنگامی که این کشورها از طریق BIS پول و طلا را جابه‌جا می‌کنند، مبادله‌کنندگان پول نقد و طلا نمی‌توانند هویت فروشندگان و خریداران واقعی را تشخیص دهند.
اما نقش مهم این تشکل یک دهه پس از تاسیس در زمان جنگ جهانی دوم مشخص شد. در پایان جنگ جهانی اول، دولت‌های فاتح غرامت سنگینی به کشور شکست خورده آلمان تامین کردند. نحوه پرداخت این غرامت را کمیته‌یی از کارشناسان در پاریس بررسی کرده و برنامه‌یی معروف به (طرح یانگ- Young Plan) به نام اون دیانگ، وزیر خزانه‌داری امریکا برای تادیه دیون آلمان و پرداخت‌های مربوط به خسارات جنگی طبق قرارداد ورسای پاریس به وجود آمد که براساس آن (بانک تسویه بین‌المللی) تاسیس شد. این بانک به انعقاد قرارداد پرداخت اعتبار در سطح بین‌المللی اقدام کرده است. BIS براساس احتیاط فوق‌العاده‌یی که در برنامه‌های بانکی داشت و به علت علاقه بسیار نسبت به نقدینگی در برنامه بین‌المللی و به لحاظ بی‌طرفی مطلق در معاملات و تسویه‌ها، توانسته است بر یک دوره طولانی از مشکلات فایق آید. از ژوئیه 1931 فعالیت بانک توسط (هوور) سی و یکمین رییس‌جمهور امریکا -که مردی پر حوصله و معتقد به دادن مهلت در کارها بود- متوقف ماند در نتیجه در قسمتی از فعالیت‌های خود محروم شد. به علاوه بحران بزرگ اقتصادی دهه 1930 موجب شد بسیاری از کشورها معیار طلا را رها کنند. برای مثال طبق ماده
20 اساسنامه(معاملاتی که بانک به حساب شخصی خود انجام می‌دهد بنا بر عقیده شورا فقط باید با پول‌هایی انجام گیرد که تمام خواسته‌ها و الزامات معیار طلا یا معیار معاوضه طلا را ارائه کند). پس از پایان بحران دهه 1930 و با آغاز جنگ جهانی دوم، بانک به دلیل داشتن رابطه با هر دو قطب جنگ تصمیم گرفت از انجام هر گونه معامله با دو قطب متخاصم و کشورهای بیطرف بحث‌انگیز خودداری کند. در دهه 1940 کنفرانس برتون وودز خواستار انحلال BIS شد و دلیل آن را مشکوک بودن به رابطه بانک با آلمان نازی و نگهداری حساب‌های گشتاپو ذکر کرد. در واقع مشکل دیگر اینکه کنفرانس برتون وودز خواهان انحلال BIS بود زیرا کنفرانس نسبت به بانک و رابطه آن با آلمان سوءظن داشت ولی پس از تحقیق در امور اداری بانک به اتفاق آرا تصمیم گرفته شد که به درخواست کنفرانس برتون وودز ترتیب اثر داده نشود. (پخش فیلم مستندی در مورد نقش BIS در تامین مالی آلمان نازی توسط تلویزیون بریتانیا عامل اصلی این قضیه بود.)
BIS چهار ویژگی کارکردی عمده دارد که عبارت است از:
1- محل گردهمایی و بحث و تبادل نظر درباره همکاری‌های مالی بین‌المللی است.
2- مرکزی برای تحقیقات پولی و اقتصادی کاربردی است؛ BIS این تحقیقات را به صورت مجموعه‌یی از مقالات اقتصادی منتشر می‌کند. معروف‌ترین نشریه این بانک BIS Annual Report است.
3- این تشکل موسسه‌یی بین‌المللی است که در زمینه ایجاد همکاری و مشارکت میان بانک‌های مرکزی و موسسات مالی بین‌المللی فعالیت می‌کند و در واقع بانکدار بانک‌های مرکزی است؛ حدود 80 بانک مرکزی از سراسر دنیا در آن سپرده دارند ولی اعضا رسمی آن 60 کشور است که در فهرست ضمیمه به آن اشاره شده است. این بانک علاوه بر به جریان انداختن سرمایه مازاد در بازارهای بین‌المللی گاهی منابع قابل تبدیل به پول را در اختیار بانک‌های مرکزی قرار می‌دهد. از دیگر خدمات این بانک می‌توان به پرداخت تسهیلات برقراری ارتباط بین بانک‌های مرکزی اشاره کرد.
4- BIS درخصوص عملیات‌های مالی بین‌المللی به عنوان یک نماینده یا معتمد عمل می‌کند. نماینده رسمی صندوق همکاری پولی اروپاست که این صندوق 20درصد از ذخایر پول و طلای کشورهای عضو اتحادیه اروپا را در اختیار دارد. پس از آنکه چند کشور اروپای شرقی در سال 1989 از چنگ شوروی سابق رها شدند BIS کارکرد دیگری نیز یافت. درحال حاضر تعدادی از بانکداران بانک‌های مرکزی این کشورها با همتایان غربی خود برای تحقیق درباره بانکداری بازار آزاد در مقر این بانک گرد هم می‌آیند.
از آنجا که مشتریان بانک تسویه بین‌المللی را بانک‌های مرکزی کشورها و سازمان‌های بین‌المللی تشکیل می‌دهند، این نهاد از افراد و شرکت‌های خصوصی سپرده نمی‌گیرد و به آنها خدمت‌رسانی مالی نمی‌کند.
مقر این بانک برخلاف اکثر سازمان‌های پولی و مالی بین‌المللی که در واشنگتن یا نیویورک است در شهر بازل سوییس محل تلاقی بانک‌های مرکزی و محل نظارت بر بازارهای پول بین‌المللی قرار دارد. علت انتخاب این شهر بی‌طرفی کشور سوییس و سنت‌های بانکی آن کشور، عدم وجود بانک ناشر اسکناس و سازمان‌های دیگر بین‌المللی
در آن کشور بود.
