مغایرت ورود «مپنا» به تولید برق با اصول اقتصادی

گروه انرژی نادی صبوری

روزنامه تعادل در روزهای 27 و 28 اردیبهشت ماه طی گزارش‌هایی به این موضوع پرداخت که حمایت‌های دولت از گروه مپنا برای فراهم کردن شرایط انتقال تکنولوژی توربین‌های کلاس F به این گروه، چه عواقب و نکته‌هایی را در پی دارد. محور اصلی و جان کلام این گزارش‌ها به اظهاراتی از سوی عباس علی آبادی مدیرعامل مپنا بازمی‌گشت. او در مراسم انعقاد 5000مگاوات قرارداد وزارت نیرو با این شرکت تلویحا بیان کرده بود که احتمال انعقاد 5000مگاوات قرارداد دیگر از سوی خود مپنا با این گروه وجود دارد. روشی که در جهت تحقق شرط زیمنس برای انتقال تکنولوژی توربین‌های کلاس F به ایران در نظر گرفته شده بود. در ادامه این روند، «تعادل» در گزارش 28 اردیبهشت ماه، مصادف با حضور وزیر نیرو در اتاق بازرگانی، بخشی از صحبت‌های چیت چیان که در ابتدای قرار گرفتن در مسند وزارت نیرو بیان شده بود را باز نشر کرد.

چیت‌چیان در این صحبت‌ها به وضوح بیان کرده بود که مپنا باید نیروگاه‌هایی که در دست داشته واگذار کرده و به «تجارت اصلی» خود باز گردد. وزیر نیرو در آن زمان اظهار کرده بود «اگر بخواهیم هم نیروگاه ساز و هم تولیدکننده برق باشیم موفقیت‌مان کاهش پیدا می‌کند».

در نهایت روز گذشته و در حاشیه مراسم افتتاحیه یازدهمین همایش بین‌المللی انرژی، فرصتی به دست آمد تا این پرسش را با حمید چیت‌چیان طرح کنیم که آیا انعقاد 5000 مگاوات قرارداد از سوی شرکت مپنا با این گروه در تضاد با گفته‌های او در ابتدای راس کار آمدن و در تضاد با تجارت اصلی این شرکت قرار نمی‌گیرد؟ پرسشی که چیت‌چیان پاسخی نه چندان صریح به آن داد اما از دل همین پاسخ نیز مساله «منطقی» و «اقتصادی نبودن» این اقدام آشکار می‌شود. وزیر نیرو در پاسخ به این پرسش که آیا اظهارات مدیرعامل مپنا در خصوص 5000 مگاوات قرارداد باقی مانده و روش اجرایی شدن آن، بر اساس اظهارات شخص وزیر در تضاد با تجارت اصلی مپنا قرار نمی‌گیرد، اظهار کرد: «ترجیح ما بر این است که 3 گروه شرکت‌ها که در زمینه برق فعالیت می‌کنند، وظایفی جداگانه داشته باشند. گروه اول تجهیزات نیروگاهی می‌سازند و در دنیا به ساپلایر معروف هستند. گروه دوم تجهیزات نیروگاهی را خریداری کرده و فعالیت‌های ساخت نیروگاهی را مدیریت و اجرا می‌کنند و گروه سوم سرمایه‌گذار و مالک نیروگاه‌ها هستند.» او تاکید کرد«از نظر اصول اقتصادی باید این 3 گروه جدا از هم فعالیت کنند» وزیر نیرو اما در ادامه تبصره‌یی را برای توجیه عملکرد فعلی مپنا بیان کرده و اظهار کرد: «البته وقتی ما در بعضی از این گروه‌ها خللی داشته باشیم یا سرمایه‌گذارها به اندازه کافی توانایی ورود به برخی حوزه‌ها را نداشته باشند طبیعی است که ساپلایر هم می‌تواند در تولید برق دخالت کند».

چیت‌چیان در انتهای توضیحات خود در این باره گفت: «شرایط بهینه این است که این 3 گروه جدا باشند اما در شرایط خاص می‌شود از راه‌های دیگر هم استفاده کرد».

از سویی دیگر، هوشنگ فلاحتیان در سخنرانی خود در مراسم افتتاحیه یازدهمین همایش انرژی اظهار کرد که فرآیند انتقال تکنولوژی توربین‌های کلاس F در حال انجام شدن است. در حاشیه این مراسم فلاحتیان در پاسخ به این پرسش «تعادل» که با توجه به اینکه مپنا برای دریافت مجوز این انتقال احتیاج به 5000 مگاوات قرارداد دیگر دارد، اظهارنظر از سوی او درباره آغاز فرآیند انتقال تکنولوژی توربین‌ها بر چه اساسی صورت گرفته، بیان کرد: «ما 5000 مگاوات قرارداد بسته‌ایم، 5000 مگاوات دیگر هم به بخش خصوصی ارجاع می‌دهیم. به آنهایی که از صندوق توسعه ملی به آنها ارز تخصیص می‌دهیم.»

اشاره معاون وزیر نیرو به تخصیص ارز به بخش خصوصی از سوی این صندوق و ارجاع این سرمایه‌گذاران به قرارداد 5000 مگاواتی با مپنا در حالی صورت می‌گیرد که 10 اسفند ماه سال 94، مجری طرح تولید پراکنده برق به تسنیم گفته بود، تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی با سود 6 درصدی به سرمایه‌گذاران تولید پراکنده برق تعلق می‌گیرد. تولید پراکنده برق البته مرتبط با نیروگاه‌های بزرگ نیست و در محل مصرف یا نزدیک محل مصرف در مقادیر کوچک صورت می‌گیرد.

همایش انرژی در غیاب زنگنه

فارغ از مسائل طرح شده در این گزارش، روز گذشته یازدهمین همایش بین‌المللی انرژی آغاز به کار کرد. در ابتدا قرار بر این بود که بیژن زنگنه نیز در کنار حمید چیت‌چیان در مراسم افتتاحیه حضور داشته باشد اما در نهایت این اتفاق رخ نداد.

حمید چیت‌چیان در یازدهمین کنفرانس بین‌المللی انرژی با بیان اینکه توسعه پایدار بخش انرژی کشور با در نظر گرفتن انرژی‌های تجدید‌پذیر، ملاحظات زیست محیطی در چهل‌وهفتمین نشست سازمان ملل بود، افزود: اجرای دستور کار 2030 توسعه پایدار در 17 عنوان اصلی و با 230 شاخص جهانی مورد تسریع قرار گرفت.

وی با اشاره به موضوع‌ها و عناوین اصلی تصویب شده اظهار کرد: اطمینان یافتن از دسترسی و مدیریت پایدار آب، ایجاد زیرساخت‌های مقاوم، تسریع روند صنعتی‌شدن پایدار، انجام اقدامات سریع و فوری برای مقابله با تغییر اقلیم و اثرات آن جزو مهم‌ترین موارد تصویب شده در شاخص جهانی بوده است.

وزیر نیرو با بیان اینکه یکی از دلایل مهم برگزاری این هم‌اندیشی بین‌المللی توجه به منابع محدود و آسیب‌پذیر کره زمین و اجزای حیاتی آن ازجمله انرژی، آب، خاک و زیست‌بوم‌های متنوع است، گفت: اکنون به واسطه مصرف بی‌رویه این منابع با خطر بزرگی مواجه شده و اقدام فوری جامعه جهانی در این خصوص را می‌طلبد.

چیت‌چیان ادامه داد: اتخاذ تصمیم‌های آگاهانه و چاره‌اندیشی‌های بخردانه، به همراه تجربیات متخصصان ما را قادر می‌کند که در نهایت روند جاری را تغییر داده و اثرات وارد بر کره زمین را تعدیل کنیم.

وی افزود: از طریق مشارکت‌های منطقه‌یی و بین‌المللی و همچنین تغییر و بهینه‌سازی الگوهای تولید و مصرف انرژی می‌توان از رسیدن به نقطه بازگشت اجتناب و زمینه پایداری آیندگان را فراهم کرد.

وزیر نیرو با اشاره به نشست کنفرانس بیست‌ویکمین تغییر اقلیم گفت: دستورالعمل‌های مورد نیاز در زمینه کاهش گرمایش جهان مورد توافق قرار گرفت و همچنین در این نشست ابزارها و سازوکارهای مورد نیاز برای تامین منابع مالی، توسعه و انتقام فناوری‌ها، ظرفیت‌سازی، کاهش انتشار و تطابق با تغییر اقلیم پیشنهاد شده است.

چیت‌چیان افزود: وزارت نیرو آماده شروع همکاری‌های علمی و فنی مبتنی بر ارتباط با طرف‌های خارجی است، چراکه این همکاری‌ها می‌تواند منجر به افزایش آگاهی و توسعه فناوری‌های لازم در کشور شود.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده توسط وزارت نیرو در رابطه با توسعه و بهبود عملکرد صنعت برق بیان کرد: یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در صنعت برق راندمان نیروگاه‌هاست که در این زمینه وزارت نیرو با استفاده از تکنولوژی نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با راندمان بالا موجب افزایش راندمان نیروگاه‌های کشور شده است همچنین استفاده از توربین‌های خارجی کلاس F که نسبت به توربین‌های کلاس E دارای ظرفیت بالاتر و راندمان بیشتر هستند، توانسته راندمان نیروگاه‌ها را ارتقا داده و موجب کاهش مصرف سوخت شود.

وزیر نیرو با اشاره به تبدیل نیروگاه‌های گازی به شکل ترکیبی گفت: اضافه شدن بخش بخار به نیروگاه‌های گازی موجود، تبدیل آنها به نیروگاه سیکل ترکیبی و همچنین احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی جدید همراه با بازنشسته ‌کردن نیروگاه‌های قدیمی، تاثیر مثبتی در افزایش متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی خواهد داشت.

چیت‌چیان تصریح کرد: مطابق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، ظرفیت تولید برق از انرژی‌های تجدید‌پذیر در طول برنامه ششم به حدود 5000 مگاوات افزایش خواهد یافت که در این راستا برای افزایش ظرفیت تولید برق از انرژی‌های تجدید‌پذیر وزارت نیرو در سال 1395 مجددا نسبت به اصلاح قیمت‌های خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های تجدید‌پذیری که توسط بخش خصوصی احداث می‌شود اقدام کرد. همچنین زمان خرید تضمینی برق از پنج سال به 20 سال افزایش یافت.

وی با بیان اینکه در جهت تامین رشد روزافزون تقاضای برق، ظرفیت نیروگاهی کشور به بیش از 74000 مگاوات در سال 2015 رسیده است، گفت: این رقم طی پنج سال آینده با احداث انواع نیروگاه‌های جدید به بیش از 100 مگاوات خواهد رسید.

تمرکز بر نیروگاه‌های گازی

وزیر نیرو ادامه داد: تمرکز وزارت نیرو طی سال‌های آتی عمدتا معطوف به تکمیل نیروگاه‌های گازی و اضافه کردن بخش بخار به نیروگاه‌ها، احداث واحد‌های سیکل ترکیبی جدید، بازتوانی نیروگاه‌های بخاری و افزایش ظرفیت نیروگاه‌های تجدید‌پذیر و تولید پراکنده خواهد بود.

وی درخصوص اقدامات انجام شده برای کاهش تلفات در شبکه‌های انتقال و توزیع برق، بیان کرد: میزان تلفات برق در شبکه توزیع از 14.8درصد به حدود 11درصد کاهش یافته که مطابق با برنامه‌های کاهش تلفات انرژی در شبکه‌های برق قرار است که تلفات برق در شبکه توزیع تا انتهای برنامه ششم توسعه به حدود 8.7درصد برسد.

به گفته چیت‌چیان تا سال پیک 40درصد مصرف سوخت نیروگاه‌های حرارتی کشور از مازوت و گازوئیل بود، اما سال گذشته سهم گاز طبیعی در نیروگاه‌ها به 81درصد افزایش یافت.

وزیر نیرو با بیان اینکه ایران از بزرگ‌ترین ذخائر انرژی فسیلی جهان است، اظهار کرد: در ماه گذشته و با برداشته شدن تحریم‌ها ایران توانست ظرفیت صادرات نفت خام خود را به دو برابر افزایش دهد. علاوه بر آن ایران با دارا بودن ظرفیت‌های صنعتی متنوع به ویژه در انرژی‌های الکتریکی و فسیلی به‌عنوان چهارمین کشور جهان از حیث نیروهای متخصص فنی و مهندسی، می‌تواند علاوه بر ارتقای راندمان انرژی نقش قابل توجهی در تامین انرژی در سایر کشورها ایفا کند.

جایگاه ایران در ظرفیت نصب شده برق

هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در یازدهمین همایش بین‌المللی انرژی با بیان اینکه ظرفیت نیروگاهی کشور در حال حاضر 74 هزار مگاوات است، گفت: 21.3درصد مربوط به نیروگاه‌های بخاری، 35درصد نیروگاه‌های گازی، 25درصد نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و 15درصد متعلق به نیروگاه‌های برق‌آبی است و مابقی نیز توسط نیروگاه‌های دیزلی، اتمی، تولید پراکنده و تجدید‌پذیر تامین می‌شود.

وی ادامه داد: ظرفیت نیروگاه‌های کشور طی 10 سال گذشته 35درصد افزایش یافته که این نشان‌دهنده توانمندی و ارتقای جایگاه ایران است.

معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی با اشاره به اطلاعیه سازمان انرژی امریکا اظهار کرد: ایران از نظر ظرفیت نیروگاهی رتبه 14 جهان را به خود اختصاص داده است.

مشاهده صفحات روزنامه