شتابزدگی در تصویب طرح جدید بانکداری منطقی نیست
گروه بانک و بیمه احسان شمشیری
در این هفته قرار بود که اصل 85 شدن کمیسیون اقتصادی مجلس دوباره به رای گذاشته شود و چون این هفته به پایان رسید و هفته آینده نیز فرصت کمی وجود دارد و هفته آخر مجلس کنونی است، لذا تصمیم گرفته شد که کل بررسی طرح اصلاح نظام بانکی به مجلس دهم موکول شود.
ولی‌اله سیف در دیدار با جمعی از اعضای کمیسیون اقتصادی و کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس نهم که در ساختمان بانک مرکزی برگزار شد از حمایت‌های اعضای کمیسیون اقتصادی و برنامه و بودجه و محاسبات این مجلس به ویژه آقایان فتحی‌پور و تاجگردون، تشکر و قدردانی کرد.
رییس‌کل بانک مرکزی در این جلسه با بیان اینکه نظام بانکی ما شرایط ویژه‌یی را پشت سر می‌گذارد و انباشتی از مشکلات دهه‌های گذشته در نظام بانکی کشور وجود دارد، گفت: بهره‌وری نظام بانکی به چند دلیل کاهش یافته است؛ مطالبات غیرجاری در شبکه بانکی یکی از مشکلات است که خوشبختانه از 15درصد کل تسهیلات نظام بانکی به 12.5درصد کاهش پیدا کرده است. 18درصد از منابع بانکی نیز مطالبات از دولت است و 15درصد نیز به دارایی‌های غیرعملیاتی برمی‌گردد و مجموع آن حدود 45 تا 50درصد کل تسهیلات بانکی است که دارایی منجمد و غیرقابل استفاده است.
سیف درخصوص رقابت مخرب بین بانک‌ها برای جذب سپرده و افزایش نرخ سود بانکی، تصریح کرد: بانک‌ها به دلیل عطش زیاد به نقدینگی و پاسخگویی به سپرده‌گذاران خود با هم رقابت می‌کنند تا نرخ‌های سود را افزایش دهند و از این طریق سپرده جذب کنند. در همین فضا موسسات غیرمجاز نیز به فعالیت خود ادامه می‌دادند که پس از تلاش‌های بانک مرکزی این فشار تاحدودی فروکش کرده است.
وی با اشاره به حضور بانک مرکزی در بازار بین بانکی با ارائه منابع محدود که توانست نرخ سود بین بانکی را از 29 به 17درصد کاهش دهد، افزود: نرخ تورم درحال حاضر 11.2درصد است و برنامه بانک مرکزی کاهش مستمر آن تا رسیدن به تورم تک‌رقمی است. همچنین بانک مرکزی درصدد است نرخ سود بانکی را متناسب با نرخ تورم کاهش دهد.
رییس شورای پول و اعتبار با تاکید بر ضرورت تحرک در تولید و رشد اقتصادی با توجه به نامگذاری سال جاری به عنوان «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل»، خاطرنشان کرد: فرمایشات مقام معظم رهبری تکلیف ویژه‌یی برای نظام بانکی در سال جاری ایجاد کرده لذا اقدامات جدی در ماه‌های گذشته انجام دادیم و نشست‌های مشترکی با وزارت صنعت، معدن و تجارت در این خصوص داشتیم.
رییس کل بانک مرکزی، جهت‌گیری سال جاری را علاوه بر تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی، تمرکز ویژه به بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط عنوان کرد و گفت: بانک مرکزی تمام تلاش خود را برای تخصیص بهینه منابع محدود انجام می‌دهد. در این خصوص بنگاه‌های کوچک و متوسط در اولویت امسال است. به گفته سیف، هرچند سهم این واحدها در اقتصاد کم است اما نقش مهمی در اشتغال جوانان ایفا می‌کنند.
سیف یکسان‌سازی نرخ ارز را از دیگر برنامه‌های بانک مرکزی در سال 1395 دانست و گفت: بازار دو نرخی ارز فسادآور است و بانک مرکزی امیدوار است در طول سال 95 موضوع یکسان‌سازی نرخ ارز را عملیاتی کند.
وی افزود: برای ساماندهی بازار نرخ ارز واحد نیازمند ارتباطات بین‌المللی بانکی کافی هستیم تا سرعت عمل لازم در جابه‌جایی و استفاده از منابع ارزی داشته باشیم.
رییس شورای پول و اعتبار با اشاره به دستاوردهای بانک مرکزی درخصوص نرخ ارز در طول دو سال گذشته، اظهار کرد: در طول دولت یازدهم نرخ ارز روند مطلوبی داشت و از نوسانات شدید دور بود. درواقع بانک مرکزی نمی‌خواهد نرخ ارز را ثابت نگه دارد، بلکه آرامش در اقتصاد و استمرار ثبات نیازمند این است که نرخ ارز با واقعیت‌های اقتصاد مستمرا تعدیل شود. به همین منظور ما از تجربیات گذشته استفاده کردیم تا روشی انتخاب کنیم که کمترین هزینه و بیشترین اثربخشی را داشته باشیم به‌طوری‌که در سال اول دولت یازدهم، ما تنها 3درصد افزایش قیمت ارز داشتیم و در سال دوم نیز این عدد، 5.2درصد بود که حتی کمتر از تورم است.
رییس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: در طول سال گذشته با وجود کاهش شدید قیمت نفت و چندبرابر شدن نرخ ارز در برخی کشورهای نفتی و کاهش ارزش پول ملی آنها، کشور ایران از این شرایط دور ماند و شوک ارزی نداشتیم. وی در بخش دیگری از سخنان خود به دستاوردهای برجام و آثار مثبت آن اشاره کرد و گفت: شرایط پس از برجام با شرایط قبل قابل مقایسه نیست و گشایش‌های فراوانی صورت گرفته است. در حال حاضر بانک مرکزی امکان مانور و اشراف بر تمام منابع خود را پیدا کرده و حساب‌های جدید با بانک‌های مختلف در کشورهای مختلف ایجاد شده است. بعضی از کشورهای اروپایی مانند ایتالیا نسبت به دیگران جلوتر حرکت کردند و بانک مرکزی ایتالیا و یونی کریدیت، روابط بانکی مطلوبی با ما دارند و ارائه خدمات، امکان پذیر شده است. البته لازم به اشاره است هنوز تا تحقق تمام تعهدات طرف‌های غربی فاصله داریم و باید آنها نسبت به انجام تعهدات‌شان به‌صورت کامل تسریع کنند.
این مقام مسوول بانک مرکزی افزود: پس از برجام، سریع‌ترین عکس‌العمل را سوییفت داشت. شبکه سوییفت، فرآیند سه ماهه اتصال مجدد را در دو هفته برای بانک‌های ما فراهم کرد اما موضوع این بود که برخی بانک‌های ما مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در درون خود داشتند و به همین خاطر اتصال مجدد آنها به شبکه سوییفت، زمانبر شد و پس از حدود یک‌ماه تمام بانک‌های ما که قبلا به دلیل تحریم سوییفت آنها قطع شده بود به این شبکه سوییفت متصل شدند.
شتابزدگی منطقی نیست
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، کنترل و مهار تورم، اصلاح رابطه مالی دولت و بانک مرکزی، بازگرداندن آرامش به بازار ارز و برقراری انضباط در بازار پول را ازجمله موفقیت‌های بانک مرکزی دانست که با تفکر علمی، رفتار عقلایی و برنامه‌ریزی عملیاتی در طول دولت یازدهم به دست آمد.
ارسلان فتحی پور، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نهم اقدامات بانک مرکزی در طول سال‌های گذشته را قابل تقدیر دانست و اذعان کرد: بانک مرکزی در طول چند سال گذشته به علت تحریم‌های تحمیل شده به ایران در سخت‌ترین و حساس‌ترین شرایط به‌سر می‌برد که با سکانداری آقای سیف و همکاران ایشان در راس نظام پولی و بانکی کشور، ثباتی که امروز شاهد آن هستیم حاصل شده است. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: کنترل و مهار تورم، ممانعت از بدهکاری دولت و شرکت‌های دولتی، اصلاح رابطه مالی بانک مرکزی و دولت، بازگرداندن آرامش به بازار ارز و ممانعت از دخالت در این بازار و برقراری انضباط در بازار پول ازجمله موفقیت‌هایی هستند که بانک مرکزی توانسته است در زمانی اندک با تفکر علمی، رفتار عقلایی و برنامه‌ریزی عملیاتی به انجام رساند.
نماینده شهرستان کلیبر، خدآفرین و بخش هوراند استان آذربایجان شرقی با ذکر مصوبه مجلس درخصوص ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی، خاطرنشان کرد: این مصوبه با ابلاغ مجلس در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته است و بانک مرکزی نیز باید با نهایت جدیت با متخلفان نظام بانکی برخورد کند.
فتحی‌پور، کاهش نرخ سود را از اهم اقدامات بانک مرکزی در سال‌های اخیر دانست و تصریح کرد: نرخ سود نباید بیشتر از نرخ تورم باشد تا انگیزه کار و سرمایه‌گذاری از مردم گرفته نشود، همچنین نباید خیلی پایین باشد تا میل به پس‌انداز در مردم از بین برود. بانک مرکزی توانسته است با تعیین نرخ سود بانکی هدفمند و بهینه، نظام بانکی را در مسیر درست هدایت کند.
وی به مصوبه اخیر مجلس درخصوص استفاده از پیمان‌های پولی چندجانبه توسط بانک مرکزی اشاره و ابراز امیدواری کرد بانک مرکزی بتواند اقدامات لازم را در این حوزه که از راهکار‌های مقاوم‌سازی اقتصاد است، انجام دهد.
عثمان احمدی، نماینده مهاباد در مجلس با اشاره به عدم تصویب طرح جدید بانکداری بدون ربا در مجلس نهم، تصریح کرد: منطقی نیست بخواهیم 205بند از قانون را که نیاز به ماه‌ها بررسی دارد، در طول سه جلسه تجزیه و تحلیل کنیم، درنتیجه مواضع دولت و بانک مرکزی کاملا مورد تایید است. هادی قوامی، نماینده اسفراین نیز در این جلسه ضمن تقدیر از فعالیت‌های بانک مرکزی در طول دو و نیم سال گذشته، خاطرنشان کرد: با کاهش نرخ سود در بازار بین بانکی از 29درصد به 17درصد، گام مهمی در ارتقای وضعیت اقتصاد کشور برداشته شده است و امیدوارم با هدایت نقدینگی به سمت تولید، دیگر اهداف اقتصادی نیز دنبال شود.
وی به برداشت از دارایی‌های ارزی بانک مرکزی توسط امریکا اشاره کرد و گفت: بانک مرکزی نهادی مستقل به‌شمار می‌آید و نباید نگاه دولتی به آن داشت. امیدوارم با اقدامات بانک مرکزی در راستای صیانت و دفاع از دارایی‌های ملی جلو دست‌اندازی‌های آتی امریکا گرفته شود.
تایید تعویق طرح
محمدرضا پورابراهیمی عضو شورای پول و اعتبار و نماینده مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: در این هفته قرار بود که اصل 85 شدن کمیسیون اقتصادی مجلس دوباره به رای گذاشته شود و چون این هفته به پایان رسید و هفته آینده نیز فرصت کمی وجود دارد و هفته آخر مجلس کنونی است. لذا تصمیم گرفته شد که کل بررسی طرح اصلاح نظام بانکی به مجلس دهم موکول شود. وی افزود: چون این طرح 205 ماده دارد و برای بررسی آن زمان کافی وجود ندارد و در فرصت کوتاه امکان بررسی آن فراهم نیست، لذا نمایندگان به این نتیجه رسیدند که بررسی این طرح در مجلس دهم انجام شود.
همچنین ابراهیم نکو گفت: مسلما نمی‌توان انتظار داشت قوانین مهم با عجله تصویب شوند زیرا نتایج نامطلوبی به دنبال خواهد داشت.
نایب‌رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایلنا در پاسخ به این پرسش که آیا در مجلس نهم برای بررسی طرح اصلاح نظام بانکی فرصت هست؟ اظهار کرد: این طرح در مجلس نهم منتفی است زیرا فرصت رسیدگی لازم وجود ندارد.
وی افزود: به موجب اصل 85 قانون اساسی این طرح می‌توانست در مجلس نهم بررسی شود اما با توجه به اینکه این طرح از قوام و استحکام لازم برخوردار نبود و در یک جلسه باقی مانده از عمر مجلس نهم (که دوشنبه هفته آینده برگزار می‌شود) عملا بررسی آن امکان‌‌پذیر نبود، رسیدگی طرح به مجلس دهم موکول شد.
نکو در پاسخ به این پرسش که این طرح از سوی کدام نمایندگان مطرح شده بود؟ افزود: آقایان مصباحی مقدم و بحرینی و جمعی دیگر از نمایندگان بر این طرح تاکید داشتند.
وی گفت: مسلما نمی‌توان انتظار داشت قوانین مهم با عجله تصویب شوند زیرا نتایج نامطلوبی به دنبال خواهد داشت.
هشت نفر از اعضای کمیسیون اقتصادی در روز یک‌شنبه و دوشنبه در جلسه این کمیسیون شرکت نکردند و این جلسه به حد نصاب نرسید و با تشکیل نشدن جلسه کمیسیون اقتصادی، طرح بانکداری بدون ربا در مجلس دهم بررسی خواهد شد.
