پس از خبر خودکشی جوانی در محدوده رسالت و سوالهای بسیاری که در رابطه با آن به میان آمد، مساله خودکشی و آمار آن بیش از قبل مورد توجه قرار گرفت تا جایی که برخی سایتهای خبری در گزارشهایی به مساله لزوم ارائه آمار در این حوزه پرداختند. با این حال، خودکشی نیز مانند دیگر مسائل در حوزه آسیبهای اجتماعی با فقر آماری روبهرو است.
در این میان، تنها اظهارنظرهای جسته و گریخته از مقامات دولتی میتواند سرنخی برای رسیدن به کلاف سردرگم خودکشی ارائه دهد. هرچند به نظر میرسد اینبار گزارشهای سازمان بهداشت جهانی در این رابطه به موقع بوده است، چرا که نگاهی به تازهترین آمار این مرکز نشان از جایگاه ایران در میان دیگر کشورها در شاخص خودکشی دارد. برخلاف چیزی که تصور میشود، ایران نه تنها جزو کشورهای اول در حوزه خودکشی نیست بلکه جایگاه دورتری نسبت به دیگر کشورها هم دارد.
با این حال به نظر میرسد رشد خودکشیهایی که در ملأعام صورت میگیرد، حساسیت نسبت به این مساله را بیشتر از قبل کرده است. شاید برهمین اساس هم باشد که در مدت اخیر نیاز به آمار خودکشی بیشتر از قبل احساس شده است تا مشخص شود ایران در نقطه خطر قرار دارد یا خیر. آنطور که گزارشها نشان میدهد، در هفتههای گذشته 4مورد خودکشی در ملأعام اتفاق افتاده است؛ یعنی به صورت متوسط یک خودکشی در هفته. از مردی که از پل عابری در خیابان میرداماد خود را حلقآویز کرد و مرد دیگری که در بیمارستان میلاد خودکشی کرد تا خودکشی دختر ۱۳ ساله در اتوبان نیایش و پسر ۲۸ سالهیی که در میدان رسالت خودکشی نافرجامی داشت. در همین مدت اخیر نیز وزیر بهداشت هشدارهایی به اپیدمی شدن خودکشی بیان کرده بود که سبب جدی شدن نگرانیها و نیاز به آمار شد. اما آمارها چه میگویند؟ آمارها کمی از تلخی اتفاقهای اخیر کاسته و روی دیگری از آسیب خودکشی در ایران را به میان میآورد. آنطور که سازمان بهداشت اعلام کرده است، هر 40ثانیه یک نفر به علت خودکشی کشته میشود، این یعنی سالی حدود 800هزار نفر. از این آمار 4هزار و 69 نفر ایرانی هستند.
ایران کجای جدول است؟
با این حال، ایران در 100کشور اول قرار ندارد و رتبه 120 را از آن خود کرده است. همین گزارش نشان میدهد که روزانه حدود 11نفر در ایران خودکشی میکنند. 10کشوری که در صدر آمار خودکشی قرار دارند، گویان، کره جنوبی، سری لانکا، لیتوانی، سورینام، موزامبیک، تانزانیا و نپال -به صورت مشترک در رتبه هشتم- قزاقستان و بروندی است.
با این حال، هر هفته حدود 77نفر در ایران خودکشی میکنند که شاید نشان دهد خودکشی ۴نفر در هفتههای اخیر آمار نگرانکنندهیی نباشد. البته آخرین آماری که پزشکی قانونی درباره آمار خودکشی در ایران ارائه کرده، کاهش 1.8درصدی را در این حوزه نشان میدهد. در مجموع 4هزار و 20نفر در سال گذشته خود را به کام مرگ کشاندهاند. دلایل خودکشی به اذعان بسیاری از جامعهشناسان و آسیبشناسان اجتماعی متفاوت است، اما نگاهی به 10کشوری که بالاترین میزان خودکشی را شاهد هستند نشان از آن دارد که مشکلات اجتماعی میتواند در صدر دلایلی باشد که فرد را خودخواسته به سمت مرگ میکشاند. آنطور که آمار نشان میدهد، گویان در رتبه اول خودکشی قرار دارد. بر این اساس، آمار خودکشی در این کشور در سال 2012 از هر 100هزار نفر 44.2نفر است. برخلاف گویان، ویتنام جزو کمترین ثبتکنندگان خودکشی است. آمار خودکشی در سال 2012 در این کشور، از هر 100هزار نفر، تنها 5نفر بوده است. آنچه از گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی میتوان دریافت، عجیب نبودن آمار یک ماه گذشته خودکشی در ایران است، چراکه رتبه ایران حتی به کشوری مانند اسپانیا که امید به زندگی بالایی دارد، نزدیک است. بعد از ایران، اسپانیا، ویتنام و گامبیا قرار دارند که کمترین میزان خودکشی را نسبت به دیگر کشورها شاهد هستند. هرچند بالا رفتن آمار خودکشیهایی که در ملأعام صورت میگیرد، هنوز هم نیاز به یک آسیبشناسی دقیق دارد تا در آینده رتبه ایران به صدر جدول صعود نکند!