منبع: یوروستات ترجمه: زهرا فریدزادگان
در بیشتر کشورهای اروپا، موضوع تعیین حداقل دستمزد به عنوان ابزارهای بنیادی تنظیم بازار کار قلمداد میشود که موجب تثبیت درآمد قشر کم درآمد و جلوگیری از اثرات منفی ناپایدار بودن درآمد بر مشاغل است. بر اساس اطلاعات به دست آمده از آمار، میزان دستمزد کارگران در اروپا که در ژانویه سال جاری میلادی از سوی «یوروستات» منتشر شد، نشان میدهد که حداقل دستمزد کارگران در سراسر اتحادیه اروپا در مقایسه با ایالات متحده امریکا بسیار کم است. بهطور کلی حداقل دستمزد به عنوان نرخ دستمزد ماهانه درآمد ناخالص ملی است که قبل از کسر مالیات بر درآمد و سهم تامین اجتماعی قابل پرداخت از سوی کارکنان محاسبه میشود و البته این کسورات از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.
در حالی که متوسط دستمزد متوسط کارگران در اتحادیه اروپا، 1631 دلار معادل 1470 یورورست اما با این وجود، پرداخت این دستمزد در همه کشورها یکسان نیست. به عنوان مثال بیشترین حقوق متوسط یک کارگر کارخانه در لوکزامبورگ معادل3149 یورو به ثبت رسیده است در حالی که در بلغارستان کمترین میزان دستمزد همان کارگر در شرایط برابر 356 یورو تعیین شده است.
بر اساس دادههای موجود بزرگترین رشد حقوق بهطور متوسط در مجارستان مثبت 77/21 درصد، یونان 52/18 درصد و در جمهوری چک 36/8 درصد در سال 2015 بوده است. البته لازم به ذکر است که این میزان افزایش در کشورهای مجارستان و جمهوری چک و کشورهای مشابه به عنوان یک رشد قلمداد میشود اما برای کشوری مانند یونان که با بحران اقتصادی و سیاسی روبرو بوده است متوسط دستمزد به جای 12 ماه بر اساس 14 ماه محاسبه شده است.
در حالی که در ۱۸کشور از ۲۵کشور اتحادیه اروپا و همین طور در کشورهای بلغارستان، رومانی، ترکیه، امریکا و برخی کشورهای دیگر چند سالی است که میزان حداقل دستمزد تصویب شده است، اما هنوز بین دو ائتلاف بزرگ آلمان، اتحادیه آلمان و حزب سوسیال دموکرات آلمان، بر سر این مساله کشمکش و درگیری وجود دارد.
کشورها بر اساس میزان پرداخت دستمزد در اروپا به سه گروه تقسیم میشوند؛ گروه اول شامل کشورهایی که حداقل دستمزد کمتر از 500 یورو در ماه بوده است، این گروه شامل چهار کشور نامزد اتحادیه اروپا از جمله آلبانی، مونتهنگرو، جمهوری سابق یوگسلاوی مقدونیه و صربستان و 10 کشور از کشورهای عضو اتحادیه اروپا شامل بلغارستان، رومانی، لیتوانی، مجارستان، جمهوری چک، لتونی، اسلواکی، کرواسی، استونی و لهستان است.
گروه دوم شامل5 کشور عضو اتحادیه اروپا از جمله پرتغال، یونان، مالت، اسپانیا و اسلوونی بوده که حداقل دستمزد پرداختی به کارگران در این کشورها علاوه بر پرداخت 500 یورو به برخی کارگران، قشر دیگری از کارگران کمتر از 800 یورو در ماه حقوق دریافت میکنند.
البته در پرداخت میزان حقوق و دستمزد کارگران در اروپا نباید از موضوع مهاجران و بالارفتن نرخ بیکاری در اروپا غافل شد. بسیاری از کشورهای اروپایی که در سالهای اخیر با معضلات اقتصادی مواجه بودهاند یا به دلیل افزایش میزان مهاجرت مهاجران به این کشورها با جمعیت فراوان بیکاران مواجه شدهاند نیز در کاهش میزان دستمزدها تاثیرگذار بوده است.
در واقع ترکیب ناهمگون جمعیت مهاجر و بهطور خاص، کارگران مهاجر که از نظر وضعیت حقوقی، مدارک و مهارتها، توانایی زبان، یکپارچهسازی بازار کار و سابقه کار با کارگران ثابت متفاوت هستند موجب این افزایش و کاهش نرخ بیکاری و دستمزدها شده است.
علاوه بر این قشر دیگری در اروپا با عنوان کارگران مهاجر هستند. این افراد شهروندان اتحادیه اروپا و غیر اتحادیه اروپا هستند که از کشوری به کشور دیگر در اروپا مهاجرت میکنند و در مطالعات انجام شده در زمره بیکاران کشور مبدا قرار میگیرند. شامل هر دو شهروندان اتحادیه اروپا و غیر اتحادیه اروپا شهروندان در حال حرکت از کشور خود را از مبدا به یکی از کشورهای تحت پوشش این مطالعه است.
تعیین و انطباق منظم سطح حداقل دستمزد با تورم در تمام کشورهای اروپایی با جلسات علنی و غیرعلنی جامعه کارفرمایان و اتحادیههای صنفی انجام میشود. از این رو در بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا هیاتهای مشاوره وجود دارند که به دولت در این امر کمک میکننند. البته در برخی از کشورها نیز تعیین حداقل دستمزد بطور مستقیم توسط طرفین قرارداد یعنی توسط کارفرمایان و اتحادیههای صنفی انجام میشود. به نظر میرسد الگوبرداری از قانون کار و تعیین میان دستمزد و حقوق کارگران در کشورهای موفق در این زمینه، به ویژه در بخش برگزاری جلسات سه جانبه میان قشر کارگر و کارفرما و دولت، نه تنها مسیر حرکت به سوی رضایمندی هر دوقشر جامعه را فراهم میکند، چه بسا دولت را از اتهام بیتوجهی به کارگران و کارفرمایان مبرا میکند.