گروه جهان
55 رای مثبت در مقابل 22رای منفی، آینده دیلما روسف به عنوان رییسجمهور تعلیق شده برزیل را وارد مرحله پیچیده و حساسی کرد. روز پنجشنبه سنای برزیل پس از دو روز کشمکش تصمیم گرفت، دیلما روسف را به طور موقت برکنار کند تا به اتهامات اقتصادی او رسیدگی شود. در این مدت «میشل تمر» سیاستمدار 75ساله برزیلی و معاون روسف به مدت 180روز رییس موقت بزرگترین دولت امریکای جنوبی خواهد شد.
براساس گزارش رسانههای برزیل برخورد تمر با شرایط حاکی از آن است که او از بازنگشتن روسف به قدرت اطمینان دارد و درحال حاضر برای شرایط بلندمدت در کشورش برنامهریزی میکند. روسف که تا پیش از این روند استیضاحش را کودتای سیاسی خوانده بود، تمر را نیز به دست داشتن در این کودتا متهم کرده است.
به گزارش نیویورکتایمز، دیلما روسف در نخستین واکنش نسبت به رای سنا در یک سخنرانی که در واقع آخرین سخنرانی او بود، گفت:«استیضاح بدون اثبات جرم یعنی کودتا، مساله این است.» او با رد این استیضاح در جمع هوادارانش گفت که «تاریخ نشان خواهد داد که من بیشتر از آنکه یک زن باشم، یک برزیلی و جنگجویم.» با این وجود روسف در انتهای سخنرانی خود سعی داشت تا شرایط بحرانی برزیل را بغرنجتر نکند. او در این باره گفت: «من از همه برزیلیها صرف نظر از هر حزبی که حمایت میکنند، میخواهم همچنان به همبستگی، وحدت و زندگی مسالمتآمیز ادامه دهند. آنچه در خطر است احترام به صندوقهای رای، اراده مطلق برزیلیها و قانون اساسی است.» روسف در ادامه گفت: «شاید اشتباه کرده باشم اما هرگز جرمی مرتکب نشدهام. هرگز فکر نمیکردم لازم باشد یک بار دیگر علیه کودتا در این کشور به نبرد بپردازم.» اشاره او به دوره زمامداری دیکتاتورهای برزیلی است و زمانی که خود روسف در جوانی چریکی چپگرا بود. تعلیق روسف مصونیت او را از بین برده در نتیجه اکنون اتهامهای مربوط به نقض قوانین بودجه و دستکاری در حسابهای دولتی میتواند او را پای میز محاکمه بکشاند.
یک کابینه محبوب
میشل تمر، لبنانیالاصل سومین معاون رییسجمهوری در 30سال گذشته برزیل است که پس از رای سنا در جایگاه ریاستجمهوری نشسته است. او پس از اعلام رای مجلس سنای برزیل گفت: «به من اعتماد کنید... به ارزشهای مردم ما و توانایی ما در بهبود اقتصادی اعتماد کنید. ضروری است که آرامش در برزیل برقرار شود و کشور را متحد کنیم. بهتر این است که احزاب سیاسی، رهبران، سازمانها و مردم برزیل برای نجات کشور از بحران شدید همکاری کنند.»
او همچنین گفت که برزیل هنوز کشوری فقیر است و او نه فقط از برنامههای تامین اجتماعی حفاظت خواهد کرد بلکه آنها را گسترش خواهد داد. مهمترین وعده رییس دولت موقت برزیل مبارزه با بحران اقتصادی پتروبراس، بزرگترین شرکت نفتی دولتی است. تمر گفت:«بیایید درباره این بحران دیگر صحبت کنیم و به جای آن مشغول به کار شویم.» تمر برای 6 ماه آینده کابینهیی تشکیل داده که هدفش همکاری با بخش کسبوکار برزیل تلقی میشود. این کابینه ازجمله شامل «انریکه میرلس»، رییس سابق بانک مرکزی است که شخصیتی محبوب در میان برزیلیهاست. میرلس این بار در کابینه تمر به عنوان وزیر دارایی عهدهدار مبارزه با شرایط اقتصادی برزیل شده است.
جرم یا اشتباه؟
با توجه به رای سنای برزیل حزب کارگر پس از 13سال رهبری در عرصه این کشور با بحران قدرت مواجه شده است. روسف در ماههای اخیر با بزرگترین رسوایی مالی در زمینه تامین هزینه کارزار انتخاباتی 2014میلادی و اتهام دست بردن در بودجه سال گذشته این کشور روبهرو شده بود و همین موضوع بعد از انتصاب داسیلوا به سمت رییس دفتر روسف تشدید و به محل مناقشه و اختلاف نمایندگان مجلس و ریاستجمهوری تبدیل شد. مجلس نمایندگان، دیلما روسف را متهم کرده که پیش از برگزاری انتخابات دومین دوره ریاستجمهوری در سال ۲۰۱۴ با برداشت از بودجه شرکتهای دولتی درصدد برآمد کمبودهای بودجه دولت را تامین کند تا به این ترتیب تصویر بهتری از خود در معرض قضاوت رایدهندگان قرار گیرد. برداشت دولت از بودجه شرکتهای دولتی در برزیل از سوی خانم روسف زمانی صورت گرفت که قانون ممنوعیت آن اجرایی شده بود. موفقیت مخالفان دیلما روسف در به تصویب رساندن طرح محاکمه او ناشی از خروج احزاب تشکیل دهنده ائتلاف اکثریت در پارلمان از این ائتلاف بوده است. به خصوص خارج شدن حزب دموکراتیک از این ائتلاف به موقعیت رییسجمهوری ضربه شدیدی زد. احزاب عضو ائتلاف عملکرد ضعیف اقتصادی و تردید
در مورد گستردگی فساد دولتی را از عوامل ایجاد نارضایتی از رییسجمهوری و کاهش حمایت مردم از دولت عنوان کرده بودند.
همچنین این نظر نیز وجود دارد که گرایش مجلس به برکناری دیلما روسف به فساد مالی در دولت او نیز ارتباط دارد که باعث رویگردانی مردم از رییسجمهوری شده است. روسف چندی پیش لولا داسیلوا، رییسجمهوری سابق را به سمت رییس دفتر خود منصوب کرد درحالی که یک پرونده فساد علیه وی در دادگاهی در برزیل به جریان افتاده بود. انتصاب به این سمت پیگیری پرونده را در یک دادگاه عادی غیرممکن ساخت و باعث مصونیت داسیلوا از تعقیب قضایی شد. در اواخر سال 2014 نیز شماری از سیاستمداران برزیلی، که اکثرا از حزب کارگر بودند، متهم شدند که در دوره ریاستجمهوری داسیلوا از شرکت نیمه دولتی پتروبراس رشوه گرفتهاند. روسف تا قبل از انتخاب به ریاستجمهوری در سال ۲۰۱۰ برای چند سال از مدیران ناظر این شرکت بود اما اتهام فساد مالی علیه او مطرح نشده است.
خدمت یا خیانت؟
نشریه نیویورکتایمز در گزارشی واکنش برزیلیها نسبت به این مساله را منتشر کرده است. «ویکتوریا فرناندز» 23ساله در این باره گفت: «برزیل تغییر نخواهد کرد. مشکل اصلی کشور ما شخص رییسجمهور نیست بلکه کسانی هستند که وارد قدرت میشوند تا دزدی کنند و کشور را ملک شخصی خوشان تلقی کنند. من از طرفداران روسف نیستم اما میدانم کسی بعد از او بیاید به مرابت بدتر از چیزی است که تاکنون داشتیم. امیدوارم در یک انتخابات زود هنگام رییسجمهور بعدی مشخص شود چون قطعا کسی به تمر رای نخواهد داد. تمر و افرادش کارنامهیی به مراتب بدتر از روسف دارند.» در مقابل «مائورو انتاریو» 31ساله گفت: «رفتن روسف به این معناست که برزیل میتواند برای آینده بهتری برنامهریزی کند. مشکلات ما هنوز حل نشده اما میتواند آغاز راه مبارزه با مسوولان فاسدی باشد که زمام قدرت را در کشوری ثروتمند همچون برزیل به دست گرفتهاند.» نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا تنها رهبر چپگرای امریکای جنوبی است که از روسف حمایت کرد. او در یک سخنرانی تلویزیونی رخدادهای برزیل را «توطئه» امریکا توصیف کرد و گفت: «در این وقایع، دست رسانههای وابسته به اولیگارشی و قدرتهای امپریالیستی را میتوان به وضوح دید.» در حال حاضر ونزوئلا خود با بحران اقتصادی روبهرو است که میتواند جایگاه رییسجمهور را متزلزل کند.