گروه انرژی الچین یوسفی
حدود 3 هفته پیش بود که انتقاد بیژن زنگنه وزیر نفت نسبت به کم‌فروشی جایگاه‌های سوخت، به دعوایی در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دولتی 2 ایران تبدیل شد. در اوج داغ بودن این بحث اما طرح مساله چند نرخی شدن بنزین از سوی احمد توکلی نماینده مجلس شورای اسلامی سبب شد تا این ماجرا به حاشیه رانده شود. در همان روزها «تعادل» به میان مردم در چند جایگاه سوخت رفت تا دیدگاه آنها در این باره که آیا با سوختگیری مثلا20لیتر واقعا 20 لیتر بنزین در باک خود دارند یا خیر را جویا شود. نتیجه نشان می‌داد اغلب مردم نسبت به این مساله بدبین هستند، در این میان پای صحبت‌های یکی از عوامل سوخت‌رسانی به جایگاه‌های سوخت نیز نشستیم که توصیه‌هایی جالب توجه برای افراد مختلف داشت. گزارش «تعادل» در این باره را در ادامه می‌خوانید.
وارد جایگاه 121 می‌شوم و یکی از راننده‌ها را برای گفتوگو انتخاب می‌کنم.
اشکانی راننده خودرو پژو 405 می‌گوید: در بعضی از جایگاه‌های سوخت من تجربه سوختگیری بیش از ظرفیت باک خودرو خود را داشته‌ام، البته در اینکه جایگاه‌ها کم‌فروشی می‌کنند شکی نیست اما در بعضی از جایگاه‌ها کم‌فروشی شدت بیشتری دارد، اگر بخواهم کلی بگویم حدود 10درصد بنزینی که خریداری می‌کنم را هوا تشکیل داده است.
موسوی راننده خودرو پراید در پاسخ گفت: به علت اینکه کارمزد فروش جایگاه‌ها کم است، جایگاه‌ها به ناچار با دستکاری پمپ‌ها و به کاربردن ترفند‌هایی بنزین کمتری را تحویل می‌دهند، به نظر حدود 15 درصد از بنزینی که خریداری می‌کنم را هوا تشکیل می‌دهد.
رانند تاکسی داخل شهری نیز گفت: من ترجیح می‌دهم تا در هر جایگاهی سوختگیری نکنم و سراغ پمپ بنزین‌های مطمئن بروم.
راننده تاکسی دیگری نیز در پاسخ گفت: در جایگاه‌های عرضه‌کننده بیرون شهر تخلف صورت می‌گیرد، زیرا نظارت بر این نوع جایگاه‌ها کمتر است.
راننده خودرو آزرا نیز در پاسخ گفت: اختلافی در بین جایگاه‌های مشاهده نمی‌کنم، یا شاید دقت نکردام.
راننده خودرو سمند نیز در پاسخ گفت: بین جایگاه‌های سوخت اختلاف وجود دارد، البته این اختلاف در کمیت نیست، بلکه در کیفیت نیز اختلافاتی وجود دارد، به‌طوری که کیفیت بنزین بعضی از جایگاه‌ها خیلی پایین است.
راننده هیوندا سانتافه نیز در پاسخ گفت: اختلافی در بین جایگاه‌های وجود ندارد و همه‌چیز درست است. راننده تاکسی فرودگاه نیز در پاسخ گفت: در پمپ‌های جایگاه خیلی خطا وجود دارد و در حق ما رانندگان تاکسی اجحاف می‌شود.
یکی از مسائلی که باعث می‌شود همواره نظریه کم‌فروشی بنزین بر جای خود باقی باشد، این فرضیه است که کارگران جایگاه‌های سوخت حقوق ثابت ماهانه نداشته و به صورت کارمزدی حق‌الزحمه خود را پرداخت می‌کنند. چیزی که سبب می‌شود آنها در فرآیند سوخت‌رسانی خللی وارد کنند. وقتی از «معمار» مدیر جایگاه سوخت 121 ستارخان درباره نحوه پرداخت حقوق کارگران جایگاه پرسیدم، او با لحنی که انگار بارها به این پرسش پاسخ داده است، گفت: نه‌تنها در جایگاه ما بلکه در تمام جایگاه‌های عرضه بنزین، برای تمام کارگران حقوق ثابتی که برپایه حقوق وزارت کار است در نظر می‌گیرند. اگر حالتی غیر از این وجود داشت و قرار بر پرداخت حقوق به صورت درصدی بود، کارگران باید در خیابان دنبال ماشین می‌گشتند تا بتوانند پول بیشتری دریافت کنند، درصورتی که این‌گونه نیست و برای کارگر جایگاه فرقی نمی‌کند که ما 10هزار لیتر بنزین بفروشیم یا 10 لیتر.
در حالی که گفتوگو با مدیر جایگاه سوخت121 ستارخان بودم که ورود تانکر حامل بنزین به جایگاه نظرم را جلب کرد،
راننده تانکر که خود را علی محجوبی معرفی کرد از همان ابتدای گفتوگو استقبال خوبی از من داشت و با خوشرویی تمام پاسخگوی پرسش‌هایم بود، در ادامه مشروح این گفتوگو را می‌خوانید.
آیا جایگاه‌های بنزین با یکدیگر تفاوت دارند؟ به‌طوری که بعضی‌ها استانداردتر باشند و ضریب خطای پمپ‌هایشان کمتر باشد؟
اینکه بگوییم جایگاه با جایگاه فرق می‌کند، اشتباه است. سازمان استاندارد با گشت‌هایی که به صورت غافلگیرانه انجام می‌دهد، از جایگاه‌ها بازدید می‌کند. ماموران این سازمان با ظرف‌های مخصوصی از تمام پمپ‌ها تست می‌گیرند و از این طریق صحت پمپ را بررسی می‌کنند. عده‌یی از مردم فکر کنند وقتی پمپی خراب شود، بنزین کمتری تحویل می‌دهد در صورتی که بارها مشاهده شده بعضی از پمپ‌ها، بنزین بیشتری به مشتری تحویل می‌دهند که در این‌صورت جایگاه متضرر می‌شود. علاوه بر این دوربین‌ها نیز به‌صورت شبانه‌روزی کار می‌کنند تا وقتی بازرسان استاندارد آمدند و فیلم‌ها را چک کردند، تخلفات صورت گرفته مثل دستکاری پمپ‌ها، باز کردن پلمپ پمپ‌ها و دستکاری در مخزن نگهداری را ثبت می‌کنند.
فرض را بر این بگذاریم که جایگاهی با دستکاری پمپ‌ها، بنزین کمتری به مشتری تحویل دهد، مردم چگونه می‌توانند به صورت تجربی متوجه این کم‌فروشی شوند؟
اگر شما می‌خواهید ببینید که جایگاهی متخلف است یا نه، در نیمه‌شب به جایگاه مورد نظر بروید، زیرا وقتی نیمه‌شب به پمپ بنزین‌ها می‌روید با دو حالت روبه‌رو می‌شوید، در حالت اول همه‌چیز باید نرمال باشد، یعنی تمام پمپ‌ها کار کنند و کارگران مشتری‌ها را به سمت پمپ‌های خاصی هدایت نکنند، این یعنی تمام پمپ‌ها سالم است و برای جایگاه فرقی نمی‌کند که شما با کدام پمپ بنزین بزنید، اما در حالت دوم، کارگران جایگاه تمام پمپ‌ها را قطع می‌کنند و فقط از یک یا دو پمپ استفاده می‌کنند و شما را ملزم به استفاده از این پمپ‌ها می‌کنند، این عمل حاکی از آن است که این دو پمپ خراب هستند و جایگاهدار می‌خواهد در طول شب که ماموری وجود ندارد یا به عبارتی شهر در خواب است از این پمپ‌های خراب استفاده کند و سود خوبی نیز از این راه نصیب خود کند. در واقع تعداد کارگران جایگاه ثابت است و این‌گونه نیست که در شیفت شب یک کارگر حضور داشته باشد و به خاطر کمبود نیرو، مشتری را به سمت تعداد محدودی از پمپ‌ها هدایت کند.
گشت‌و‌گذار هدفمند من در چند جایگاه سوخت حاکی از این بود که مشتریان بین جایگاه‌های سوخت در سطح شهر تفاوت قائل می‌شوند و حاضر نیستند در هر جایگاهی عمل سوختگیری را انجام دهند، در واقع مشتریان فکر می‌کنند تعدادی از پمپ بنزین‌ها متخلف هستند، آیا این موضوع صحت دارد؟
تعدادی از شهروندان می‌گویند در بعضی از جایگاه‌های سوخت تخلف صورت می‌گیرد و بنزین کمتری عرضه می‌شود، من در جواب این شهروندان می‌گویم از آنجایی که اشکالاتی که در جایگاه‌ها وجود دارد ناشی از فرسودگی جایگاه‌هاست، باید گفت که از کجا معلوم پمپ‌های خراب بنزین بیشتری را به مشتریان تحویل ندهند. البته حدس و گمان‌هایی وجود دارد، اما من به شخصه بین جایگاه‌های سوخت هیچ تفاوتی مشاهده نمی‌کنم و در نزدیک‌ترین جایگاه به منزل شخصی‌ام سوختگیری می‌کنم، از طرفی باید به شلوغی خیابان‌ها نیز توجه داشت، به‌طوری که برای همه مشخص است که در ترافیک، مصرف بنزین به علت گاز دادن‌های پی در پی و دور موتور بالا بیشتر می‌شود.
آیا احتمال دارد در بعضی از جایگاه‌های بنزین همراه با هوا به مشتریان فروخته شود؟
بگذارید این‌گونه به پرسش شما پاسخ دهم، من به عنوان کسی که سال‌ها راننده تانکر حمل بنزین بوده‌ام، وقتی برای تخلیه بار به جایگاهی مراجعه می‌کنم، انتظار دارم که جایگاه سریعا محموله بنزین را تخلیه کند، زیرا بعد از گذشت 30 دقیقه از ثابت ماندن بنزین در مخزن، بنزین در مخزن ته‌نشین می‌شود و اکسیژن بنزین به سمت بالا می‌آید، این عمل موجب می‌شود تا مخزن ظرفیت بنزین کمتری را نشان دهد و جایگاه مدعی شود که بنزین کمتری دریافت کرده، البته بماند که شرایط آب و هوایی نیز مشکلاتی را برای ما (رانندگان تانکر) و جایگاهداران به وجود آورده است، مثلا اگر بنزین در دمای 25 درجه بارگیری شود، جایگاهداران نمی‌پذیرند که در دمای پایین‌تر بنزین را تخلیه کنند، توصیه من به رانندگان این است که در حال تخلیه بنزین توسط تانکر‌ها، سوختگیری نکنند، در این ساعت، بنزین در مخزن جایگاه با هوا ترکیب شده و کیفیت آن کاهش می‌یابد.
