گروه اقتصاد اجتماعی مهدی کریمیان
توافقنامه پاریس در آبان ماه سال قبل با حضور 196 کشور جهان و در چارچوب کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد با هدف جلوگیری از افزایش دمای زمین بیش از دو درجه سانتیگراد در قرن 21 و تلاش جهت محدود کردن افزایش دما به زیر 1.5 درجه سانتیگراد نسبت به سطح آن پیش از صنعتی شدن تهیه و تدوین شد. این توافقنامه از آن جهت تاریخی است که رکورد بیشترین امضای یک توافقنامه توسط کشورها در یک روز را از آن خود کرد. هدف بلندمدت توافق پاریس این است که دمای کره زمین تا پایان قرن به جای دو درجه، 1.5 درجه سانتیگراد افزایش یابد. دانشمندان محیط زیست پیش‌تر پیش‌بینی کرده بودند که اگر کشورهای صنعتی تولید گازهای گلخانه‌یی را که مهم‌ترین محصول صنایع و علت اصلی گرم شدن زمین است، کاهش ندهند دمای کره زمین تا پایان قرن 2 درجه گرم‌تر خواهد شد که منجر به نابودی ذخایر یخ در قطب‌ها، ایجاد سیلاب‌ها و تغییرات آب و هوایی شدید، توفان‌های مرگبار و حوادث زیست محیطی بسیاری خواهد شد که سرانجام آن مهاجرت میلیون‌ها نفر از مناطق نا امن جهان از نظر زیست محیطی است که مشکلات زیاد اجتماعی، اقتصادی و حتی جنگ‌های احتمالی را بر کشورها تحمیل خواهد کرد. این
توافقنامه در اوایل ماه جاری در مراسمی نمادین در امریکا توسط سران اکثر کشورهای جهان امضا شد.
فاجعه‌ای در کمین زمین
جیم یونگ کیم رییس بانک جهانی در هشداری بی‌سابقه گفت که کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا قصد دارند تا در بیست سال آینده صدها نیروگاه با سوخت زغال‌سنگ به نیروگاه‌های خود اضافه کنند که این امر مخالف توافق پاریس مبنی بر عدم انتشار گازهای گلخانه‌یی و استفاده از انرژی‌های پاک است. در امریکا، استفاده از زغال‌سنگ در نیروگاه‌ها کاهش شدیدی پیدا کرده است و بزرگ‌ترین کارخانه‌های مربوط به نیروگاه‌های زغال‌سنگ کشور در حال ورشکستگی هستند. با این حال هنوز شاهد استفاده بیش از حد از زغال‌سنگ در جنوب و جنوب شرقی آسیا هستیم یعنی جایی که هنوز ده‌ها میلیون نفر دسترسی به برق ندارند. چین، هند، اندونزی و ویتنام به تنهایی سه‌چهارم کل نیروگاه‌هایی که در پنج سال آینده در جهان ساخته می‌شود را به نام خود ثبت کرده‌اند. این در حالی است که فقط در هند سیصد میلیون نفر از نعمت برق محروم هستند. کیم در گردهمایی دو روزه سران کشورها و شرکت‌های بزرگ در واشنگتن اظهار کرد: اگر ویتنام به برنامه‌اش برای تولید چهل گیگاوات برق از زغال‌سنگ ادامه دهد و اگر کل منطقه به ساخت این نیروگاه‌ها ادامه دهند و به توافقنامه پاریس پایبند نمانند ما در خطر بزرگی قرار
خواهیم گرفت که می‌توان از آن به عنوان فاجعه‌یی برای کل زمین نام برد. اهداف این گردهمایی دو روزه شامل موارد زیر می‌شود، از تلاش برای به حالت تعلیق درآوردن دایم استفاده از زغال‌سنگ و یافتن راهکارهایی برای به صرفه و عملی کردن جایگزینی انرژی‌های پاک مثل انرژی خورشیدی به‌جای استفاده از سوخت‌های فسیلی بود. رییس بانک جهانی افزود: در ماه گذشته 28 درصد از مخارج این بانک صرف پروژه‌های تغییر آب و هوایی شده است. این گردهمایی که فقط دو هفته بعد از مراسم نمادین امضای توافقنامه پاریس در امریکا برگزار شد، جزو برنامه‌هایی است که در تقویم رویدادهای آب و هوایی پیش‌بینی شده است. تعداد زیادی گردهمایی از این دست در ماه‌های باقیمانده تا گردهمایی سالانه تغییرات آب و هوایی که در آذر ماه سال جاری در مراکش برگزار می‌شود، در نظر گرفته شده است تا به تدوین برنامه‌های عملی برای تحقق اهداف توافق پاریس بپردازد.
ترس بان‌کی‌مون از روی کار آمدن ترامپ
دبیرکل سازمان ملل، بان کی مون، دولت‌های سرتا سر دنیا را تحت فشار گذاشته است تا این توافقنامه را قبل از اینکه اوباما در ژانویه 2017 کاخ سفید را ترک کند، امضا کنند. این کار می‌تواند این توافقنامه را از گزند هر گونه تغییر یا لغو آن توسط نامزدهای بعدی انتخابات امریکا حفظ کند. دونالد ترامپ نامزد جمهوری‌خواه در نطق‌های انتخاباتی خود تغییرات آب و هوایی و خطرات آن برای کره زمین را زیر سوال برده و با توافقنامه‌هایی از این دست مخالفت کرده است. تجار و روسای کارخانه‌ها از دولت‌ها درخواست کردند تا هرچه سریع‌تر نسبت به از بین بردن موانع بر سر راه سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک، خصوصا در کشورهای در حال توسعه اقداماتی موثر انجام دهند. با این حال دولت‌ها و کارخانجات بزرگی که در توافق بزرگ پاریس برای جلوگیری از گرم شدن زمین سهیم هستند با وجود تلاش‌های زیاد تا به حال نتوانسته‌اند، برنامه‌های مناسبی برای از بین بردن بی‌میلی کشورها و تشویق آنها به استفاده از انرژی‌های پاک پیدا کنند. بر اساس آمار و نمودارهای سایت پلاتس چین برنامه دارد تا سال 2020، نیروگاه‌های با سوخت زغال‌سنگ با توان تولید 150 گیگاوات برق بسازد. از طرفی هند با
وجود ابراز تمایل جهت گسترش نیروگاه‌های خورشیدی، میزان تولید برق از زغال‌سنگ را به 125 گیگاوات افزایش داده است. اندونزی برای دو برابر کردن میزان نیروگاه‌های زغال‌سنگی خود برنامه دارد تا 25 گیگاوات برق تولید کند. بنا به گفته جان روم، مقام ارشد تغییرات آب و هوایی در بانک جهانی، اگر برنامه‌های کشورهای جنوب شرقی آسیا عملی شوند عملا تلاش‌های جهانی برای رسیدن به اهداف توافقنامه پاریس بی‌اثر خواهد شد.
او ادامه داد: نیروگاه‌های در حال ساخت در آسیا در صورتی که به بهره‌برداری برسند سهم بسیار بزرگی - تقریبا کل- از انتشار کربن را به خود اختصاص می‌دهند و رسیدن به عدد 1.5 گرمایش تا آخر قرن حاضر برای همه کشورها تبدیل به یک رویا خواهد شد.
