گروه راه و شهرسازی نیره خادمی
وزیر راهوشهرسازی بااشاره به افزایش 100درصدی تسهیلات مسکن طی یک سال گذشته، پیشبینی کرده که امسال «خروج غیرتورمی مسکن از رکود» تحقق یابد. اتفاقی که به اعتقاد برخی کارشناسان اقتصاد مسکن در شرایط موجود امکانپذیر نیست چون در شرایط فعلی درآمد خانوار به مردم اجازه پرکردن پسانداز تا سقف 40میلیون تومان را نمیدهد.
دولت یازدهم از ابتدای شروع فعالیت سعی کرد با افزایش تسهیلات مسکن از 30میلیون به 60 و 80میلیون تومان به دو هدف افزایش قدرت خرید مردم و خروج بخش مسکن از رکود برسد. اخباری که در اردیبهشت سال گذشته این تصور را به وجود آورد که در نیمههای دوم سال95 مسکن از رکود خارج خواهد شد. اکنون که سال95 دومین ماه را نیز سپری میکند عباس آخوندی در جمع خبرنگاران از امیدواری و انتظارات خود اینگونه سخن گفته است: در حوزه مسکن از همان ابتدای دولت یازدهم ما بهدنبال خروج غیرتورمی مسکن از رکود بودیم، بنابراین اینکه بانک مرکزی هزارها میلیارد تومان پول پرقدرت به بخش مسکن تزریق کند چندان نمیتواند کمکحال این بخش باشد. او با بیان اینکه روش پسانداز یکی از راههای مناسب در بخش مسکن است، افزود: همین الان نرخ تورم مسکن نسبت به نرخ تورم پایینتر بوده و حتی کاهش هم داشته است، پس با روش پساندازهایی که از ابتدای دولت یازدهم بر آن اجرا شده، میتوان بهراحتی مردم را صاحب مسکن کرد.
وزیر راهوشهرسازی با اعلام اینکه طبق آمارهای اعلام شده ازسوی بانک مسکن در ۱۵فروردین امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۱۰۰درصدی اعطای تسهیلات را شاهد بودهایم، افزود: بهطور قطع با این روند شاهد خروج تدریجی مسکن از رکود خواهیم بود، البته معتقد هستم مسکن موتور محرکه اقتصاد کشور است اما نباید این بخش موجب اغتشاش در سایر بخشها شود. در حال حاضر یکمیلیون واحد مسکن مهر نیمه تمام در کشور داریم که در دو سال گذشته بخش زیادی از آنها به بهرهبرداری رسیده است. یک میلیون و ۸۵۰هزار واحد مسکن مهر تاکنون تحویل متقاضیان شده است و در حال حاضر کارگاههای پروژههای مسکن مهر در حال جمع شدن هستند.
او ادامه داد: بااشاره به اینکه معتقدم امسال شاهد خروج مسکن از رکود به شکل غیرتورمی خواهیم بود، در چند ماه گذشته شاهد افزایش خرید و فروش مسکن نیز بودهایم. در حال حاضر ۴۲هزار متقاضی مسکن با ارزش ۸۰۰میلیارد تومان در بانک مسکن سپردهگذاری و پسانداز کردهاند بنابراین امیدواریم از ابتدای امسال شاهد افزایش اعطای تسهیلات بانکی باشیم.
خروج از رکود بعید است
با وجود این، فرهاد بیضایی کارشناس اقتصاد مسکن نظرات تازه عباس آخوندی درباره خروج مسکن از رکود را تایید نمیکند. او در گفتوگو با «تعادل» خروج از رکود را بعید دانسته و میگوید: در صحبتهای تازه وزیر راهوشهرسازی چندین نکته وجود داشت و بررسی دقیقتر آنها نتایج مهمی را پیش روی ما قرار میدهد. درست است که گفته شده رشد تسهیلات و سپردهگذاریها نسبت به سال قبل 100درصد رشد داشته اما مساله این است که اساسا دولت روش دیگری برای تامین مسکن مردم متصور نیست، بههمین دلیل تمام برنامهریزیها را به سمت وام خرید سوق داده و طبیعی است که در این شرایط مردم و بازار رفتار خود را در حوزه مسکن تغییر میدهند و منابع هم به این سمت سوق پیدا میکند.
این کارشناس اقتصاد مسکن درباره تحلیل آمارهایی که وزیر راهوشهرسازی از میزان سپردهگذاریها داده است، توضیح میدهد: در صحبتهای وزیر آمده است که برای 42هزار فقره سپردهگذاری وام مسکن 800میلیارد تومان منابع جذب شده است و درحالی که حداقل سپردهگذاری برای دریافت تسهیلات خرید مسکن باید حدود 40 تا 50میلیون تومان باشد اما بررسیها نشان میدهد که به ازای هر فقره سپردهگذاری بهطور متوسط کمتر از 20میلیون تومان پسانداز شده است و این یعنی مکانیسم پساندازی که مدنظر دولت بوده، تحقق پیدا نکرده است، بنابراین دولت نمیتواند انتظار داشته باشد که مردم با این مکانیسم پسانداز صاحبخانه شوند. او میافزاید: برنامهریزیهایی دولت برای پرداخت تسهیلات مسکن اینگونه بوده است که حداقل 40 تا 50میلیون تومان سرمایهگذاری و پسانداز انجام شود اما نتیجه این بود که رقم پسانداز شده کمتر از 20میلیون تومان بود بنابراین دولت باید توجه داشته باشد که در شرایط فعلی درآمد خانوار بهگونهیی نیست که توان پسانداز 40 تا 50میلیونی را داشته باشد تا به بازار مسکن ورود کند.
3 راهکار خروج از رکود
این کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است که در شرایط فعلی ارائه تسهیلات وام مسکن به تنهایی توان تاثیر بر بازار مسکن را ندارد؛ گفتهیی که این سوال را به دنبال خود دارد که پس برای خروج از رکود چه باید کرد؟ بهرام بیضایی چنین پاسخ میگوید: دولت میتواند از ابزارهای دیگری ازجمله حمایت از تولید، تخصیص زمین، سیاستگذاری برای تسهیلات ساخت بافتهای فرسوده برای خروج از رکود استفاده کند. چون این موارد متناسب با آن چیزی که پیش از این برنامهریزی شده بود، اتفاق نیفتاده است. به عنوان مثال قرار بر این بود که برای 300هزار مورد بافت فرسوده در سال تسهیلات بدهند اما تنها کمتر از 30هزار مورد آن تحقق یافته است؛ موضوعی که نشان میدهد دولت بخشهای مختلف مسکن را بهطور متوسط و همپای یکدیگر رشد نمیدهد.