همه ساله چند ماه قبل از 29مهر روز ملی صادرات، وزارتخانههای اقتصادی، اتاقهای بازرگانی، تشکلها و تولیدکنندگان در تکاپوی شناسایی و ارایه راهکارهای مناسب برای رفع موانع تولید و صادرات هستند تا در جلسه شورای عالی صادرات مطرح و تصویب شود و رییسجمهور یا سایر مقامهای عالی دولتی در روز ملی صادرات اعلام کنند. امسال گویا همه نیروها زمان خود را صرف این موضوع کردهاند که از وضع عوارض صادرات جلوگیری کنند و کسی از سیاستهای غلط دولت قبل عبرت نمیگیرد. طرح موضوع عوارض صادرات موافقان و مخالفان خود را دارد ولی جملگی تولیدکنندگان طی ماههای گذشته، به عناوین مختلف اعتراض خود را اعلام داشته و در جلسات کارشناسی براساس آمارهای موجود این تصمیم را مغایر با اهداف دولت تدبیر و امید دانسته و خاطرنشان میکنند که در برخی کشورها کالای صادراتی از کارخانههای تولیدی تا محل بندر مجانی حمل میشود و هنوز جوایز صادراتی به صادرکننده تعلق میگیرد.
متاسفانه ما به بهانه اینکه سنگآهن صادرات مواد خام است بازار تولید سنگآهن را دچار التهاب کردهایم. موافقان عوارض صادراتی میگویند چرا سرمایهگذاری نمیکنید تا تبدیل به کنسانتره یا گندله شود؟ در همین زمان صادرات خاک سرب و روی عوارض ندارد، به کنسانتره و شمش عوارض صادراتی اعمال میکنند! آیا تنبیه تولیدکنندگان و اخذ عوارض برخلاف قانون که میگوید صادرات از هرگونه عوارض و مالیات معاف است، قابل توجیه است؟ وضع عوارض صادرات، قطعا به کاهش تولید و درآمد تولیدکنندگان خواهد انجامید. در تمام کشورهای در حال توسعه، هدف ایجاد فضای رقابتی است؛ چرا یک عده تولیدکننده باید هزینه تنبلی و ناکارآمدی واحدهایی را بدهند که نمیتوانند در فضای رقابتی تولید کنند. تا چه زمانی باید با وضع عوارض و تعرفه به کاهش درآمد ارزی کشور تن داد؟ مگر در زمان دولت قبلی چنین نشده و پس از 6 ماه دوباره لغو عوارض نشد؟ نهایتا تعدادی از کارخانجات تعطیل شده بازارهای صادراتی به قیمت مجانی دراختیار رقبا قرار گرفت.
آیا تعداد واحدهایی که از وضع عوارض صادراتی لطمه میبینند و تعداد کارگران آنها بیکار میشوند مورد ارزیابی قرار گرفته است؟ آیا میشود تولید را تنبیه کرد تا شاگردان تنبل بتوانند به کار خود ادامه دهند؟ آیا سیاست تکنرخی ارز را با کاهش درآمد ارزی میتوان انجام داد؟ یک بخشنامه ساده چنان بازار را دچار التهاب میکند که شاید تحریمهای غریبهها نتواند بهسادگی این کار را انجام دهد. مگر غرب با تمام توان دنبال کاهش درآمد ارزی ما نیست؟ مگر دشمن با تحریمهای آلومینیوم، مس و پتروشیمی نمیخواهد تولید صادراتی ما را دچار آسیب کند؟ آیا کاهش تولید سنگآهن ایران میزان تولید فولاد در چین یا جهان را کاهش خواهد داد یا از بازارهای دیگری مانند برزیل، استرالیا و... کاهش واردات سنگآهن از ایران جبران خواهد شد. این تصمیمات آیا به مفهوم خودزنی نیست؟ قراردادن سهم اندک صادرات دراختیار رقبای خارجی با کدام منطق سازگار است؟ عوارض صادراتی در برنامه اعلامی دولت که برای عبور از رکود حاکم بر بازار و تولید منتشر شده، کجا به وضع عوارض جدید اشاره شده است؟ لطفا بدون تحقیق و کارشناسی حجم اندک صادرات را غیرمنصفانه کاهش ندهیم. بهعنوان مثال در حوزه شمش روی، ایران توان تولید بیش از 450هزار تن و در شمش سرب نزدیک به 400هزار تن است. بیش از دو میلیون تن ظرفیت تولید کنسانتره سرب و روی داریم. مصرف داخلی حدود 3/1 تولید است. با مازاد تولید جز صادرات کار دیگری میتوان کرد؟ آیا وضع عوارض صادراتی قدرت رقابتی ما را در بازارهای جهانی کاهش نمیدهد؟ مگر سوددهی صنعت به چه میزان است که میخواهید با عوارض صادراتی آن را هم از بین ببریم؟ آیا تولیدکنندگان که با محور صادراتی تولید میکنند گناهکارند که باید تنبیه شوند؟ لطفا در ماه مهر و روز ملی صادرات به جای تنبیه، تصمیم به تشویق صادرکنندگان بگیریم و تولید رقابتی را ارج نهیم.