گروه جهان
رجب طیب اردوغان، نخستوزیر ترکیه گفته است در صورتی که تلآویو با حل بحران برق و آب در نوار غزه موافق کند، آنکارا توافق عادیسازی روابط را بهزودی امضا خواهد کرد. احمد داوود اوغلو با اشاره به دیدار مجدد مقامهای ترکیهیی و رژیمصهیونیستی در اواسط ماه مه، گفته که گفتوگوهای عادیسازی روابط پیشرفتهای چشمگیری داشته و تنها چند مورد جزیی باقی مانده است.
به نوشته روزنامه هاآرتص، احمد داوود اوغلو در شرایطی از نزدیک شدن آنکارا به عادیسازی روابط با رژیمصهیونیستی صحبت میکند که در جریان سفر اخیر خود به قطر با خالد مشعل، رییس شاخه سیاسی حماس، دیدار کرده است. با این حال مشخص نیست که آیا در این دیدار به روند عادیسازی روابط آنکارا ـ تلآویو اشاره شده است یا خیر.
رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، نیز پیشتر گفته بود که نمایندگانش در آخرین تلاش خود برای رسیدن به توافق با رژیم صهیونیستی، ماه مه با فرستادگان این رژیم دیدار خواهند کرد. به گفته وی، هیاتهای ترک و صهیونیست پیشنهادهایی را که در مورد اجرای طرحهای بشردوستانه در نوار غزه وجود دارد، بررسی خواهند کرد؛ از جمله اینکه پیشنهادی در مورد تامین برق نوار غزه توسط یک نیروگاه شناور در آبهای سرزمینهای اشغالی وجود دارد که بررسی خواهد شد. پیش از این یووال اشتاینیتز، وزیر انرژی رژیم صهیونیستی، گفته بود بیشتر مسائل مربوط به آشتی با ترکیه حل شدهاند و امیدوار است توافق به زودی انجام شود.
بنا بر این گزارش، چهارشنبه گذشته در لندن مذاکرات هیاتهای اعزامی ترکیه و رژیم صهیونیستی در مورد عادیسازی روابط سیاسی برگزار شد که به گفته یک منبع در بیتالمقدس این مذاکرات چند ساعت ادامه داشت. در مورد اینکه آیا در این مذاکرات نتایجی حاصل شده یا خیر، اطلاعی منتشر نشده است.
جوزف تسیخانوور، فرستاده ویژه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیمصهیونیستی و یعقوب ناگل، مشاور امنیت ملی این رژیم به نمایندگی از تلآویو و فریدون سینیرلیاوغلو، معاون وزیر خارجه ترکیه، به نمایندگی از این کشور در مذاکرات شرکت داشتهاند.
روابط آنکارا و تلآویو در ژانویه سال ۲۰۰۹ و حملات گسترده رژیمصهیونیستی به نوار غزه به اندازه قابل ملاحظهیی به وخامت گرایید. پس از حادثه حمله به کشتی ترکیه در سواحل غزه در ماه مه سال ۲۰۱۰ میلادی روابط دو جانبه بهشدت وخیم شد و سطح روابط دیپلماتیک به پایینترین حد رسید؛ سفیر رژیمصهیونیستی از آنکارا فرا خوانده شد و نماینده ترکیه، تلآویو را ترک کرد. آریی گوت، کارشناس امور خاورمیانه در این باره میگوید: «از یک سو به نظر میرسد که در ترکیه میخواهند روابط با تلآویو هر چه زودتر گرم شود و از طرف دیگر در رژیم صهیونیستی (سرزمینهای اشغالی) دیگر درک میکنند که این یک بازی بزرگ دیپلماتیک است و اردوغان میتواند همین فردا موضع خود را به سمت کاملا مخالف تغییر دهد.»
اصرار ترکیه و اما و اگر صهیونیستها
به نظر میرسد که دیپلماتهای صهیونیستی نیز بعید نمیدانند که اقدام ماههای اخیر اردوغان برای عادیسازی با رژیمصهیونیستی یک بازی باشد.
چرا که از نظر بسیاری، شرایط تلآویو در برابر آنکارا هنوز هم تغییر نکرده است. صهیونیستها پیشتر هم وقتی که رییسجمهوری ترکیه رسما اعلام کرد، آماده است تا مذاکرات را از سر بگیرد، سه شرط را اعلام کردند، شروطی که هنوز به قوت خود باقی است.
شرط اول، تعطیلی فوری مرکز فرماندهی جنبش مقاومت اسلامی (حماس) در قلمرو ترکیه است. به باور صهیونیستها فعالان فلسطینی که در کناره باختری رود اردن زندگی میکنند از همین مرکز فرماندهی دستور میگیرند. گزارش میشود که مقامات ترکیه برای پذیرش این درخواست آماده نیستند و این امر مانع رسیدن به توافق میشود.
شرط دوم، تصویب قانون منع شکایت شهروندان ترکیه به دادگاههای بینالمللی علیه سربازان صهیونیستی ، توسط پارلمان ترکیه است. این سربازان ماه مه ۲۰۱۰ کشتی ترکیه را هدف حمله قرار داده بودند. به گمان غالب این موضوع در روزهای نزدیک میتواند، حل شود. به این دلیل که طرف صهیونیستی بابت کشته شدن 10 شهروند ترکیه عذرخواهی کرده و حتی موافقت کرده ۲۰ میلیون دلار غرامت بپردازد.
شرط سوم، پایان فوری تبلیغات ضدصهیونیستی و اجتناب از مطرح کردن شرایطی مربوط به عملکرد این رژیم در نوار غزه است.
با وجود این شروط، طرف صهیونیستی اما و اگرهای دیگری نیز دارد. بهطور مثال، آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه پیشین این رژیم، معتقد است که بهبودی روابط با ترکیه به هیچوجه نباید به قیمت آسیب دیدن روابط با شرکای منطقهیی تلآویو صورت بگیرد. این مقام رژیم صهیونیستی در جایی گفته است: «ما روابط عالی با مصر، قبرس، یونان و روسیه داریم که اردوغان توانسته در کوتاهترین مدت با آنها جنجال به پا کند. از سرگیری روابط با ترکیه بدون شک میتواند به دیپلماسی ما صدمه جدی وارد کند. پرسش این است که به خاطر چه؟»
لیبرمن مطمئن است که اگر هدف از برقراری روابط فقط موضوع صدور گاز سرزمینهای اشغالی به ترکیه است به خاطر آن هرگز نیازی نیست خود را به آغوش ترکیه انداخت. این سیاستمدار صهیونیستی میافزاید: «به نظر میرسد که رهبری ترکیه وضعیتی که در آن قرار گرفته را درک نمیکند. حالا ترکیه در موقعیتی نیست که برای تلآویو شرایط مطرح کند.»