گروه تجارت| مناطق آزاد ایران بر این اساس ایجاد شده‌اند که به سرمایه‌گذاران برای فعالیت اقتصادی فرصت داده شود تا بتوانند براساس اولویت‌های درنظر گرفته شده از سوی شورای عالی مناطق آزاد، در فعالیت‌های تولید صنعتی برای پردازش و بسته‌بندی کالا، در حوزه کشاورزی در بخش‌هایی همچون پرورش و تکثیر آبزیان و سایر منابع دریایی، همچنین در فعالیت‌های مربوط به صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع بالادستی و پایین دستی، فعالیت‌های بازرگانی برای صادرات، صادرات مجدد، واردات، واردات مجدد، ترانزیت و حمل مجدد اقدام کنند. در همین حال نیز، این مناطق تاسیس شده‌اند تا سرمایه‌گذاران، برای ارائه خدمات بازرگانی در جهت تاسیس آژانس‌های مختلف حمل و نقل هوایی، زمینی و دریایی کالا و مسافر، فعالیت‌های مربوط به بانکداری برون مرزی و ارائه خدماتی مختلف بیمه گری، تاسیس موسسات حمل و نقل هوایی، زمینی، و دریایی برای کالا و مسافر، سرمایه‌گذاری در زمینه‌های فناوری اطلاعات و تکنولوژی‌های سطح بالا (High-Tech) و ایجاد نمایشگاه‌های دایمی عرضه و توزیع کالاهای صنعتی و مصرفی فعالیت کنند.
از سوی دیگر، در مناطق آزاد امکان مشارکت در ساخت و تکمیل امکانات زیربنایی و خدمات عمومی وجود دارد تا بر این اساس، ساخت یا تکمیل فرودگاه، بندرگاه، تاسیسات بندری مربوط به آن و سایر ترمینال‌های حمل‌ونقل مسافر و کالا، ساخت نیروگاه‌های برق، تاسیس کارخانجات آب شیرین کن و توسعه سیستم‌های آبرسانی، ایجاد انبارهای عمومی، سردخانه و سایر موسسات بازرگانی و ایجاد و تکمیل امکانات مخابرات و ارتباطات راه دور پیگیری شود.
از سویی نیز، براساس مصوبه شورای عالی مناطق آزاد، مشوق‌های سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد تجاری صنعتی بر این مبنا است که به مدت 20سال از تاریخ بهره‌برداری، برای کلیه فعالیت‌های اقتصادی، معافیت مالیاتی اعطا می‌شود. در عین حال، امکان سرمایه‌گذاری خارجی به هر میزان و به عبارتی تا صددرصد میزان سرمایه‌گذاری اعطا می‌شود؛ در حالی که ورود و خروج سرمایه و سود حاصل از آن آزاد است. حمایت و ضمانت سرمایه‌های خارجی در این مناطق نیز قابل پیگیری است. در همین حال، روادید لغو می‌شود و مجوز ورود اقامت خارجیان به سهولت صادر می‌شود. در این میان، امکان انتقال بخشی از کالای تولید شده به سرزمین اصلی نیز بدون پرداخت حقوق گمرکی اعطا می‌شود. در مورد واردات کالا از خارج به داخل منطقه و از منطقه به خارج کشور هم، حقوق گمرکی لغو می‌شود و امکان بهره‌گیری از نیروی انسانی آموزش دیده و ماهر در تمام سطوح مهارت و حرفه‌های متفاوت داده شده است. همچنین امکان بهره‌گیری از مواد اولیه نفت و گاز به عنوان مواد اولیه و سوخت موردنیاز تمام فعالیت‌های صنعتی در این مناطق وجود دارد.
ازسوی دیگر، مشوق‌های سرمایه‌گذاری در مناطق ویژه اقتصادی وجود دارد. چنانچه ورود کالا از مناطق مذکور جهت مصرف داخلی، تابع مقررات صادرات و واردات خواهد بود و صدور کالا از این مناطق بدون هیچگونه تشریفاتی انجام خواهد شد. در عین حال، ورود کالا از خارج از کشور یا مناطق آزاد تجاری- صنعتی به منطقه، با کمترین تشریفات گمرکی انجام و ترانزیت داخلی کالای وارد شده به منطقه، براساس مقررات مربوطه انجام خواهد شد. همینطور، ورود کالای موضوع این ماده به مناطق واقع در مبادی ورودی کشور بدون هرگونه تشریفات گمرکی انجام خواهد شد. در همین حال نیز، کالاهایی که از خارج یا از مناطق آزاد تجاری صنعتی یا مناطق دیگر به منطقه وارد می‌شوند، می‌توانند بدون هرگونه تشریفات از کشور خارج شوند. البته مدیریت منطقه می‌تواند پس از طبقه‌بندی و ارزش‌گذاری منطقه، حق استفاده از قسمت‌های آن را به اشخاص حقیقی یا حقوقی واجد شرایط واگذار کند و صاحبان کالاهای وارد شده به منطقه می‌توانند تمام یا قسمتی از کالای خود را برای ورود موقت به داخل کشور به گمرک اظهار و با انجام مقررات مربوطه ترخیص کنند. اما در صورتی که، پردازش کالاهای وارد شده به منطقه به میزانی باشد
که موجب تغییر تعرفه گمرکی کالاهای مذکور شود، میزان سود بازرگانی مربوط به کالاهای فوق برای ورود به سایر نقاط کشور تنها معادل سود بازرگانی مواد اولیه و قطعات وارداتی به‌کار رفته در آن، محاسبه و دریافت خواهد شد.
افزون بر این، وارد‌کنندگان کالا به مناطق می‌توانند تمام یا قسمتی از کالای خود را در مقابل قبض انبار تفکیکی قابل معامله که توسط مدیریت منطقه صادر خواهد شد، به دیگران واگذار نمایند؛ در این صورت دارنده قبض انبار تفکیکی، صاحب کالا محسوب خواهد شد. مدیریت هر منطقه مجاز است حسب درخواست متقاضی نسبت به صدور گواهی مبدا برای کالاهایی که از منطقه خارج می‌شوند، با تایید گمرک ایران اقدام کنند و کلیه کالاهایی که برای تولید یا ارائه خدمات مورد نیاز منطقه وارد می‌شوند، از شمول مقررات عمومی صادرات واردات مستثنی هستند. واردات کالاهای مذکور به سایر نقاط کشور تابع مقررات صادرات و واردات خواهد بود. واردات درصدی از کالاهای تولید شده در مناطق نیز معادل نسبتی از مجموع ارزش افزوده و مواد و قطعات داخلی به کار رفته به قیمت کل کالای تولیدی، بدون هرگونه محدودیتی مجاز است و علاوه بر به ثبت سفارش و گشایش اعتبار نیاز ندارند. به هر حال، کالاهای تولید شده در مناطق ویژه اقتصادی، همچنین مواد اولیه و قطعات منفصله وارد شده از منطقه یاد شده به داخل کشور، به دلیل عدم استفاده از منابع و سهمیه ارزی کشور، مشمول ضوابط قیمت‌گذاری نیستند. همه این موارد بیانگر این است که مناطق آزاد کشور، فرصتی فراهم می‌کنند تا تجارت در کشور تسهیل شود؛ البته اگر از این فرصت‌ها، به درستی بهره‌برداری شود.
