گروه جهان
جو بایدن، معاون رییسجمهوری امریکا، پنجشنبه بهطور غیرمنتظره به بغداد، پایتخت عراق سفر و با مقامهای این کشور گفتوگو کرد. همزمان کاخ سفید اعلام کرده از تلاش حیدر العبادی، نخست وزیر عراق، برای تشکیل یک کابینه فراگیر و تکنوکرات و نیز مبارزه با گروه داعش حمایت میکند.
به نوشته نیویورکتایمز، جو بایدن پس از ورود به عراق علاوه بر حیدر العبادی با سلیم جبوری، رییس پارلمان و مسعود بارزانی، رییس اقلیم کردستان نیز دیدار کرده است. دفتر ریاست اقلیم کردستان عراق در بیانیهیی اعلام کرده، دو طرف در مورد مسائل نظامی و سیاسی در عراق و سوریه و مرحله پس از نابودی داعش و پیامدهای این مرحله گفتوگو کردهاند.
بایدن در این سفر با فواد معصوم، رییسجمهوری عراق، فقط تلفنی گفتوگو کرده است. در بیانیه دفتر ریاستجمهوری عراق آمده است: «این تماس تلفنی بعد از آن صورت گرفت که هواپیمای حامل بایدن نتوانست در زمان مقرر شده برای برگزاری نشست دوجانبه با معصوم خود را به بغداد برساند. قرار بود در این نشست تحولات اوضاع سیاسی و امنیتی و اقتصادی منطقه و روابط دو کشور امریکا و عراق مورد بررسی قرار گیرد. »
از زمان خروج نیروهای امریکایی از عراق، این نخستینبار است که جو بایدن به این کشور سفر میکند، او پس از جان کری وزیر خارجه و اشتون کارتر وزیر دفاع، سومین مسوول بلندپایه امریکایی است که در ماه آوریل به عراق رفته است. محور مذاکرات جو بایدن و حیدر العبادی، بررسی پیشرفتهای امنیتی و سیاسی در عراق عنوان شده است. ناظران سیاسی، سفر بایدن که به «طراح نقشه تجزیه عراق» شهرت دارد را اعلام حمایت واشنگتن از دولت العبادی به شمار میآورند که در میانه تنش ناشی از بحران سیاسی، با گروه داعش در جنگ است.
بنابر این گزارش، داعش از حدود دو سال پیش، مناطق وسیعی از سوریه و عراق را تصرف و در آنجا داعش اعلام کرده و این در حالی است که عراق از چند هفته پیش، در بحرانی سیاسی به سر میبرد. این بحران سیاسی از اختلاف فراکسیونهای پارلمانی بر سر اصلاحاتی ناشی شده که حیدر العبادی خواستار اجرای آن است.
گفته میشود، عمده اختلافها بر سر کابینه تکنوکرات مستقلی است که العبادی در پی تشکیل آن است. در حالی که معترضان در خیابانها، به ویژه پیروان مقتدی صدر رهبر شیعه عراقی، بر تشکیل چنین دولتی اصرار دارند، اما فراکسیونهای بزرگ وابسته به احزاب سیاسی، با این اقدام مخالف هستند. آنها بیم آن دارند که تشکیل دولت تکنوکرات، باعث کاهش نفوذ آنها در قدرت شود.
هدف واشنگتن؛ آزادسازی موصل
بایدن در شرایطی به عراق رفته که رسانههای خارجی و برخی رسانههای عراقی اخیرا به پیشنویس طرحی در کنگره امریکا اشاره کرده بودند که پیشنهاد حمایت مالی از نیروهای پیشمرگ منطقه کردستان عراق و اهل سنت این کشور را به صورت جداگانه و بدون ایفای نقش برای دولت عراق و ارائه مستقیم تسلیحات به آنها مطرح کرده بود که این طرح، علاوه بر ایجاد جنجال در محافل رسانهیی، واکنش صریح دولتمردان و علمای عراق و مخالفت قاطع آنها با چنین طرح مداخلهجویانه و تجزیهطلبانهیی را به دنبال داشت، به طوری که حیدرالعبادی 29 مارس ضمن رد چنین طرحی خواستار توقف اجرای آن شده و هشدار داد چنین طرحی به شکافهای بیشتری در منطقه منجر خواهد شد.
نیویورک تایمز مینویسد، با سفر غیرمنتظره بایدن، کسی که در سال 2006 طرح تجزیه عراق به سه بخش سنی، شیعه و کردها را مطرح کرد، آن هم در شرایطی که این کشور دستخوش ناآرامی است، این پرسش مطرح میشود که آیا عراق هرگز خواهد توانست بهصورت مسالمتآمیز دولتی کارآمد تشکیل دهد؟
نیویورک تایمز همچنین در گزارش دیگری نوشته که هدف بایدن از سفر به عراق ترغیب رهبران و طیفهای مختلف سیاسی به حمایت از دولت حیدر العبادی برای مبارزه با داعش جهت بیرون راندن اعضای این گروه تروریستی از موصل است.
گفته میشود، مقامات پنتاگون تمایل دارند تلاشها جهت مشاوره و آموزش نیروهای امنیتی عراق را برای حمله پیشبینی شده به موصل، دومین شهر بزرگ عراق و پایگاه اصلی داعش در این کشور افزایش دهند. مقامات مذکور معتقدند، این برنامه به انتقال مربیان موجود در عراق به پایگاههایی نزدیکتر به موصل نیاز دارد. مقامات پنتاگون همچنین تمایل دارند تا هلیکوپترهای جنگی آپاچی را که در حال حاضر در عراق هستند اما تنها برای حفاظت از پرسنل امریکایی استفاده شدهاند، مستقر کرده و به آنها دستور دهند تا در مبارزات برای آزادسازی موصل شرکت کنند.
اما دولت حیدر العبادی عراق در حال دست و پنجه نرم کردن با ناآرامیهای سیاسی داخلی است. چالشهای او شامل مخالفان سیاسی، فساد شایع و اقتصادی است که با کاهش بهای نفت ضعیف و کساد شده است. این گزینههای نظامی تحت بررسی که ممکن است ظرف چند روز آتی اعلام شوند، از سوی پنج مقام نظامی و وزارت دفاع تشریح شدهاند که خواستند نامشان فاش نشود، چرا که تصمیمات نهایی در واشنگتن و بغداد همچنان نامعلوم است.