گروه بورس علی رمضانیان
طی سالیان اخیر، بازار سرمایه به عنوان یک نهاد مالی تاثیرگذار جایگاه خود را در اقتصاد ایران تثبیت کرده و اجرای برنامههای کلان اقتصادی بدون در نظر گرفتن این نهاد امری محال شده است. به همین روی، فعالان بازار سرمایه برای بررسی چالشها، راهکارها و توصیههای مطرح شده در خصوص اجرای شعار اقتصاد مقاومتی به عنوان مهمترین برنامه اقتصادی سال 95، به میزبانی کانون نهادهای سرمایهگذاری، روز گذشته گرد هم آمدند.
در ابتدای این نشست دبیرکل کانون نهادهای سرمایهگذاری، به عنوان میزبان، با اشاره به نامگذاری سال 1395 به نام اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل سخن خود را با این پرسش آغاز کرد که به چه دلیل برخی کارشناسان نگرانیهای جدیای در خصوص بایدها و نبایدهای اقتصاد مقاومتی دارند؟ آیا نتیجه اقتصاد مقاومتی تبدیل ایران به جایی مثل کره شمالی است یا تدبیری است که باعث میشود، اقتصاد ما در مقابل شوکها آسیب کمتری ببیند؟
بهروز خدارحمی در ادامه عنوان کرد: متاسفانه رویکردی که بعضی دوستان از اقتصاد مقاومتی تعبیر میکنند، ادامه پدافند غیرعامل است که اگر اینطور بود، موضوع اقتصاد مقاومتی به آن سازمان واگذار میشد، اما باید بگویم نگاه اقتصاد مقاومتی بازتر از این موضوع است. دبیرکل کانون نهادهای سرمایهگذاری با بیان اینکه اتکای صرف به خامفروشی درست نیست، اظهار کرد: بهتر است از این به بعد به جای واژه جنگ از عبارت رویارویی و کشاکش اقتصادی استفاده کنیم.
عزم جدی برای تحقق اقتصاد مقاومتی
در ادامه این نشست عضو هیات رییسه کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه بورس، شفافترین بازار مالی در اقتصاد کشور است، افزود: برای اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی و تاثیر آن بر اقتصاد کشور باید راهکارهای عملی پیشنهاد و اقدام شود. اسماعیل فوادیان با تقسیم اثرات اقتصاد مقاومتی بر دو مقوله درون و برونزا افزود: در زمینه اقدامات درونزا باید با اتکا بر بازار سرمایه کاری بکنیم که در داخل کشور افزایش تولید و خدمات را داشته باشیم و در بخش برونزا هم با تعامل با دیگر کشورها از تجربیات آنها استفاده و الگوبرداری کنیم و در این راستا نباید به کلیگویی اکتفا کنیم. این فعال بازار سرمایه ادامه داد: ما باید اقداماتی در بورس انجام دهیم تا مردم با درآمد متوسط سهم بیشتری در بورس داشته باشند. شهری مثل اصفهان که یک قطب صنعتی است ولی مردم تهران از موضوع صنعتی بودن آن بیشتر نفی میبرند در مقابل مردم کاشان که جزو استان اصفهان نیز هستند. ما برای این موضوعات باید اقدام و عمل داشته باشیم. این کارگزار بازار سرمایه اضافه کرد: بهطور مثال اگر دولت قرار است به صادرات محصولات ایرانی همچون پسته، زیره، زعفران و فرش کمک کند باید این
کمک طوری باشد که فقط صادرکننده نفی نبیند و سود آن به کشاورز و فرشباف نیز برسد. وی با بیان اینکه در اقتصاد ایران بورس شفافترین مکان است، گفت: البته باید بگویم که بورس بهطور نسبی شفافترین جاست نه 100درصد. ما باید سعی کنیم که شرکتهای بیشتری را به بورس بیاوریم. فوادیان با اشاره به شعار اقتصاد مقاومتی افزود: ما باید در اقتصاد هم درونزا و هم برونگرا باشیم این یعنی به دنیا هم نگاه کنیم. مثلا ببینیم که زعفران ما در اسپانیا بستهبندی میشود و به فروش میرسد.
نرخ سود و ارز 2عامل موثر
مدیرعامل هلدینگ سیمان غدیر هم با اشاره به اینکه در اقتصاد مقاومتی دو اصل مهم نرخ سود و نرخ ارز تاثیرگذار هستند، اذعان داشت: تا زمانی که سیاست دولت در این زمینه مشخص نشود، نمیتوان به اقدام و عمل به شعار امسال امیدوار بود. علی محمد بُد با بیان اینکه نرخ بهره بانکی بر نرخ ارز تاثیرگذار است، افزود: تا زمانی که نرخ بهره در کشور بالا باشد، نمیتوان اصل رقابت و کاهش قیمت تمام شده محصولات را در اقتصاد شاهد بود و بر این اساس در بازار سرمایه و بازار پول به دلیل بالا بودن نرخ بهره تحول خاصی صورت نخواهد گرفت. وی گفت: زمانی که سود فعالیتهای تولیدی در دنیا حدود 15درصد است، چگونه میتوان با نرخ بهره بالای بانکی در کشور شاهد افزایش سودآوری بنگاهها بود. بُد در ادامه افزود: تا زمانی که ما مشخص نکنیم که سیاست دولت برای نرخ بهره چگونه است، مگر میتوانیم کالایی که میخواهیم، تولید کنیم، وام با 25درصد بگیریم. مگر میشود که نرخ ارز را ثابت کرد و پوشاک ترکیه وارد مملکت نشود. از طرفی اگر تعرفه بگذاریم، قاچاق وارد مملکت میشود در نتیجه باید اصل را درست کرد. مگر میشود که بازار سرمایه را درست کرد و بهره بالا باشد.
اقتصاد دانشبنیان محور اقتصاد مقاومتی
عضو هیاتمدیره سازمان بورس هم در این نشست با بیان اینکه اقتصاد کشور باید بهگونهیی مقاوم شود که در برابر تحریمها مقاومت داشته باشد، تصریح کرد: وابستگی زیاد اقتصاد به نفت موجب میشود، اعمال تحریمها برای کشور مشکلاتی را به وجود آورد. قاسم محسنی با اشاره به اینکه باید تلاش کنیم تا وابستگی خود را به محصولی واحد کم و در مقابل تنوع محصولات داشته باشیم، اضافه کرد: وظیفه بازار سرمایه تامین مالی به کمترین هزینه است که در این راستا باید در حوزههای مختلف کسب و کار، شاهد رشد و سودآوری باشیم تا بازار سرمایه انگیزه لازم برای تامین منابع مالی برای آن حوزه را داشته باشد.
وی گفت: وظیفه بازار سرمایه این نیست که تامین مالی یک بخش یا حوزه و صنعت خاص را با وجود نداشتن بازده کافی فراهم کند. محسنی با بیان اینکه اقتصادی در برابر تحریمها مقاوم است که به تکنولوژی روز مسلح باشد، اذعان داشت: تنوع تامین مالی میتواند به تحقق شعار اقتصاد مقاومتی کمک کند و از تامین مالی خارجی هم میتوان برای رسیدن به این مقصود استفاده کرد. عضو هیاتمدیره سازمان بورس گفت: اتکا به تامین مالی بر اساس انتشار اوراق بهادار میتواند، اقتصاد کشور را در برابر تحریمها مقاوم کند و با استفاده از سرمایههای خرد میتوان ریسک تحریمها را کاهش داد.
نقش خصوصیسازی
در تسریع اقتصاد مقاومتی
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در ادامه این نشست گفت: اقتصاد مقاومتی موضوع جدیدی در اقتصاد کشور نیست و در ادامه سیاستهای کلی نظام است. عباس هشی افزود: باید تلاش کنیم از اقتصاد دانشبنیان در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی استفاده کنیم؛ چرا که در کشورهایی چون آلمان، هلند و دانمارک که منابع طبیعی ندارند با استفاده از این پتانسیل به صادرات تکنولوژی و بهبود اقتصادی اقدام کردهاند. بر این اساس ما نیز باید با بهرهگیری از منابع خدادادی چون نفت در راستای تولید فکر و تکنولوژی استفاده کنیم. وی همچنین با اشاره به بند یک سیاستهای اقتصاد مقاومتی تاکید کرد: تسریع در امر واگذاریها و کاهش تصدیگریهای دولت میتواند در عملی شدن اقتصاد مقاومتی موثر باشد.
شفافیت لازمه شکوفایی تولید
رییس کل سابق سازمان امور مالیاتی کشور نیز در ادامه این نشست با اشاره به ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی توسط رهبر معظم انقلاب گفت: از وظایف بازار سرمایه، تکامل مالی و متنوعسازی در روشهای تامین مالی است. علی عسکری افزود: در صورت ایجاد نشدن تنوع مالی در اقتصاد، امکان جذب منابع مالی جدید وجود نخواهد داشت. وی بر لزوم ترجیح بخش تولید به سایر بخشهای اقتصادی تاکید کرد و ادامه داد: بخش مصرف در کشور ما به حدی فربه است که بخش تولید را تحت تاثیر قرار داده است. این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه نظام بانکی کشور غیرشفاف عمل میکند، اضافه کرد: نظام عرضه و توزیع نیز در کشور ما شفاف نیست و سبب افزایش هزینههای تمام شده میشود. عسکری با بیان اینکه روشهای تامین مالی در کشور را باید گستردهتر کنیم، ادامه داد: باید هزینههای تامین مالی را کاهش دهیم؛ اگر بازار سرمایه نتواند با استفاده از ابزارهایی که دارد، هزینههای تامین مالی را کاهش دهد، وظیفه خود را انجام نداده است. رییس کل پیشین سازمان امور مالیاتی ادامه داد: خوداتکایی به معنی بستن درهای کشور نیست بلکه باید حلقههای ارزشآفرینی را در کشور ایجاد کنیم تا امنیت
اقتصادی شکل بگیرد.
اقتصاد مقاومتی یا اقتصاد ریاضتی
در ادامه نشست سخنرانان به تفاوت دیدگاهها در خصوص اقتصاد مقاومتی و نقش بازار سرمایه در این حوزه را بررسی کردند. صادقالحسینی، مشاور ارشد اتاق بازرگانی، نیز در قسمتی از صحبتهایش اظهار کرد: اقتصاد مقاومتی واژه جدیدی است. مشابه این واژه، واژگان دیگر مانند اقتصاد ریاضتی وجود داشته است، ولی منظور از اقتصاد مقاومتی، اقتصاد ریاضتی نیست، اما مخالفان دولت و برجام آنقدر از این واژه استفاده سیاسی و بیربط کردهاند که مفهوم واژه عوض شده است. پس از آن غلامحسین دوانی، عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران در قسمتی از صحبتهایش گفت: چرا باید نرخ سود بانکی را پایین بیاوریم وقتی بازار ما بانکمحور است. ما اقتصاد دانشمحور نیستیم، چرا که تنها 10کشور در جهان دانشمحور هستند. در امریکا سالی 87 هزار اختراع، در چین 21 هزار اختراع ثبت میشود. وی با اشاره به صحبتهای رییس دولت نهم و دهم در مورد ماجرای انرژی هستهیی و اختراع بیان کرد: منظور من از اختراع، اختراع به معنی واقعی کلمه است نه اینکه بگوییم دختری در ایران در زیرزمین انرژی هستهیی تولید کرده است. دوانی افزود: من بازار سرمایه را مقصر نمیدانم، بلکه بسترها را مشکلدار
میدانم. در عراق تعرفه سیمان ایران را 25 درصد بالا بردهاند ما هم باید چنین کاری انجام دهیم و جنسهای بنجل چینی را داخل کشور نیاوریم. باید اقتصادی فراهم شود که بانک در جایگاه خود باشد و به عنوان بنگاهدار عمل نکند. ما تا میتوانیم باید بر طبل تولید داخلی بکوبیم.