در روز ٢٦ آوریل سال ١٩٨٦ در رآکتور شماره ٤ نیروگاه هستهیی چرنوبیل، واقع در شمال اوکراین که در آن زمان یکی از جمهوریهای اتحاد شوروی سابق بود، انفجاری روی داد؛ انفجاری که تا 10روز بعد همچنان مشتعل بود و زبانه میکشید. با وجود گذشت 30سال از این واقعه، هنوز در مورد خطرات بیش از 200میلیون تن اورانیوم موجود زیر ویرانههای این نیروگاه نگرانی وجود دارد و کهنه شدن لایه بتونی روی این ویرانهها و خطر نشت مواد رادیو اکتیو، جامعه جهانی را بر آن داشته تا برای مقابله با این خطر دست به کار شوند. به مناسبت سالگرد این واقعه، شماری از کشورها و نهادهای بینالمللی روز دوشنبه مبلغ ٩٩میلیون دلار را به طرحی برای ایمنسازی محل انفجار و جلوگیری از نشت احتمالی مواد رادیو اکتیو اختصاص دادند.
اتحاد جماهیر شوروی و سه کشور بلاروس، روسیه و اوکراین پس از وقوع حادثه چرنوبیل، هزینه هنگفتی را متحمل شدند. با وجود اینکه این حادثه مهیب و دلخراش و متعاقبا پخش شدن مواد رادیواکتیو بیشترین ضربه را به این سه کشور وارد کرد، کشورهای دیگری مانند کشورهای اسکاندیناوی نیز از نظر اقتصادی ضرر کردند. شدت تورم و بیثباتی قیمت ارز که پیامد تحولات پس از فروپاشی جماهیر شوروی در سال 1991 و همچنین شرایط غیر بازاری زمان وقوع این فاجعه بود، محاسبه دقیق هزینههای چرنوبیل را به امری بسیار دشوار بدل کرده است. با این حال برای پی بردن به عمق زیان اقتصادی این فاجعه تخمینهای متعددی توسط دولت صورت گرفته که هزینه این حادثه را طی 2 دهه، صدها میلیارد دلار میداند. این هزینهها علاوه بر مسدود کردن رآکتور، جلوگیری از انتشار تشعشات، مخارج ایجاد زیرساختها و مسکن، مخارج حفاظت و درمان افرادی که در معرض مواد رادیواکتیو قرار گرفته بودند را نیز در بر میگرفت.
کنار آمدن با عواقب این حادثه بار سنگینی بر دوش بودجه دولت گذاشت. در اوکراین هر سال 5 تا 7درصد هزینه دولت هنوز به برنامههای حمایتی برای افراد آسیبدیده از این حادثه اختصاص مییابد. دولت بلاروس 22.3درصد از بودجه خود را در سال 1991 صرف رویارویی با عواقب چرنوبیل کرد که این عدد تا سال 2002 به 6.1 درصد کاهش یافت. این کشور از سال 1991 تا 2003 میلادی، مبلغی بیش از 13 میلیارد دلار برای این فاجعه هزینه کرد. در سال ١٩٩٠، نظام شوروی از میان رفت و اوکراین، مانند سایر جمهوریهای تشکیلدهنده اتحاد شوروی استقلال خود را به دست آورد. دولت اوکراین گفته است که بدون کمک و همکاری بینالمللی، این کشور توانایی مالی و فنی ایمنسازی محل انفجار را نداشت.
30سال پیش، ٤٨ساعت پس از انفجار، نخستین گزارش از وقوع حادثه توسط مرکز تشعشعسنجی سوئد انتشار یافت که از افزایش قابل توجه در میزان تشعشات اتمی در محیط خبر میداد. با این همه، سانسور رایج در اتحاد شوروی مانع از اطلاعرسانی به شهروندان آن کشور میشد و تنها برخی مردم محلی از طریق گوش دادن به اخبار رادیوهای خارجی که به خاطر پارازیت به دشواری شنیده میشد، آگاهی جسته و گریختهیی از آن یافته بودند. از آنجا که حکومت شوروی نگران تاثیر تبلیغاتی منفی این انفجار بر وجهه جهانی خود بود، مقامات و رسانههای آن کشور برای چند هفته از انتشار خبر انفجار در چرنوبیل خودداری ورزیدند در حالی که آثار تشعشات ناشی از آن سهچهارم خاک اروپا را تحت تاثیر قرار داده بود. تنها در روز ١٤ مه بود که میخاییل گورباچف، دبیرکل وقت حزب کمونیست، رسما اعلام کرد که چنین انفجاری روی داده است. روز بعد از انفجار، مقامات دولتی دستور تخلیه بیش از 40 هزار نفر از ساکنان شهرک پیرپیات در نزدیکی نیروگاه را صادر کردند اما طی هفتههای بعد، ناگزیر شدند، یکصد و شانزده هزار نفر از کسانی را که تا شعاع 30کیلومتری محل انفجار زندگی میکردند به مکانهای دیگر منتقل
کنند.
در سال ٢٠٠٥، سازمان ملل تخمین زد که ممکن است تا چهار هزار نفر دیگر به دلیل آلودگی تشعشات هستهیی در کشورهای روسیه و بلاروس به تدریج جان خود را از دست بدهند. نگرانی از ناکافی بودن تمهیداتی که برای جلوگیری از انتشار مواد سمی صورت گرفته بود، باعث شد تا در سال ٢٠١٠، با مشارکت بیش از 40کشور جهان و بودجهیی معادل دو میلیارد و یکصد میلیون یورو، طرحی برای ساخت و قرار دادن یک حفاظ فولادی 25تنی ویژه بر محل انفجار راهاندازی شود. این طرح به پایان خود نزدیک شده و کارشناسان گفتهاند که سرانجام خطرات ناشی از این انفجار مرتفع شده است. انفجار چرنوبیل اعتماد نسبت به انرژی اتمی به عنوان منبع اصلی انرژی در آینده را دستخوش تردید کرد و منتقدان گفتند که هنوز فناوری کاربرد انرژی اتمی به حدی نرسیده که بتوان مانع از خطرات اینگونه تاسیسات برای محیط زیست شد.