گروه اقتصاد اجتماعی|
فراوانی برگزاری برنامه‌های مرتبط با حوزه سلامت درهفته‌یی که پشت سر گذاشتیم گواه توجه جهانیان به امر سلامت است. موضوعی که تحت عنوان هفته جهانی سلامت مسوولان و شهروندان دغدغه‌مند را به سوی سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های منسجم‌تر و قابل اجرا‌تر سوق می‌دهد. در این میان سازمان بهزیستی به عنوان نهادی که متخصص در امر اجتماعی است اما تولی‌گری مباحث مربوط به این حوزه را تمام و کمال در اختیار ندارد، همایشی ترتیب داد تا ضمن گردهمایی صاحب‌نظران در حوزه‌های اجتماعی و سلامت وجوه دیگری از پدیده‌های بهداشت، درمان و سلامت را به بحث بگذارد. «سلامت اجتماعی» عنوان همایشی است که صبح دیروز به میزبانی سازمان بهزیستی برگزار شد. آنچه در زیر می‌خوانید گزارش خبرنگار تعادل از این همایش است.
افول ساختارهای فرهنگی با بی‌توجهی به سلامت اجتماعی
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در همایش بهزیستی و سلامت اجتماعی گفت: «موضوع سلامت اجتماعی ازجمله مسائل مهجوری است که شاید پیرامون آن گفت‌وگو‌های بسیاری صورت گرفته باشد اما قطعا عمیق به آن پرداخته نشده است. به عنوان نخستین گام در تحقق اهداف اجتماعی و سیاست‌گذاری‌های این حوزه باید علاوه بر رصد دقیق و جامعی که از مسائل اجتماعی صورت می‌گیرد، فهم و ادراک صحیحی نیز از سلامت اجتماعی به وجود آید بنابراین لازم است تا موضوعاتی که مقوم یا تهدید‌کننده سلامت اجتماعی است در سطوح و ابعاد مختلف بررسی شود. در شرایط کنونی مسائل اجتماعی به صورت تک علتی و در یک چارچوب و قالب بررسی می‌شود. در واقع می‌توان گفت ما همچنان در پارادایم دهه 50 به سر می‌بریم.»
به گفته ربیعی شاید پدیده‌ها همان پدیده‌های سال‌های گذشته باشند اما بدون تردید ماهیت مسائل اجتماعی تغییر کرده است. امروز متاسفانه مسائل اجتماعی جنبه‌های مختلفی پیدا کرده‌اند که باید در زوایای خاص به آنها نگاه کرد. بی‌تردید ماهیت مسائل اجتماعی تغییر پیدا کرده است و در راستای آن بازیگران نیز دیگر بازیگران قدیمی نیستند، برهمین اساس باید برای آنها فکر و چاره‌اندیشی جدیدی کرد.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: با توجه به تغییر ماهیت مسائل اجتماعی چه در بحث اورژانس اجتماعی و چه مطالعات در زمینه مسائل اجتماعی باید این تغییر ماهیت‌ها را در نظر بگیریم. بار اصلی مسائل اجتماعی امروز بر عهده سازمان بهزیستی است که کمتر دیده شد اما سازمانی پر دانش است. ربیعی خطاب به پرسنل سازمان بهزیستی افزود: امروز سازمان بهزیستی باید خود را برای مسائلی چون همسرآزاری و مشاوره‌های طلاق و بسیاری آسیب‌های اجتماعی دیگر آماده کند. اگر امروز به سلامت اجتماعی جامعه توجه نکنیم، در آینده شاهد افول زیرساخت‌های فرهنگی جامعه خواهیم بود. وی با اشاره به آغاز هفته سلامت تاکید کرد: در هفته سلامت باید برای سلامت اجتماعی پایگاه ویژه‌یی مدنظر قرار دهیم.
متاسفانه نتوانسته‌ایم کارکردهای سازمان بهزیستی را به جامعه معرفی کنیم. در حالی که می‌توان بخش اعظمی از جامعه را به مددکاران اجتماعی تبدیل کنیم. باید زمینه حرکت افراد برای تبدیل به مددکار اجتماعی را فراهم کنیم و با تحریک جامعه و ایجاد ظرفیت‌ها، افراد را در مددکاری اجتماعی فعال کنیم. همچنین واجب است تا شعار هر ایرانی یک مددکار اجتماعی را باید مد نظر قرار داد. از سوی دیگر همگان می‌دانند که زنان بیش از مردان در خیر جمعی مشارکت می‌کنند می‌توان با سرمایه‌گذاری بر این پتانسیل فکری و احساسی زنان بهره‌های فراوانی برد.
استرس‌های اجتماعی منشأ بیماری‌های فردی و اجتماعی
محمدرضا واعظ‌مهدوی معاون توسعه امور علمی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به عنوان یکی از سخنرانان این همایش گفت: اکنون استرس‌های اجتماعی به مثابه ویروس جدیدی، جوامع را فراگرفته‌اند و مسبب اختلال در بسیاری از ارگانیسم‌های بدن می‌شوند. تغییر الگوی مرگ و میرهای ناشی از بیماری در میان ایرانیان می‌تواند پیامد غلبه استرس‌های اجتماعی بر شهروندان باشد.
وی ادامه داد: اگر فردی به‌طور مثال 15سال مداوم در معرض این استرس‌های اجتماعی باشد، سیستم ایمنی او تضعیف شده و دچار بیماری‌هایی مانند سرطان می‌شود. معاون توسعه امور علمی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور اضافه کرد: اشخاص در معرض استرس‌های اجتماعی، زود عصبانی می‌شوند، کم حافظه شده و دچار افت تحصیلی می‌شوند و به‌طورکلی بیولوژی بدن را مختل می‌کند.
مسوولان به انتظارات بیهوده دامن نزنند
معاون توسعه امور علمی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور گفت: برای کم کردن استرس‌های اجتماعی باید نسبت انتظارات به امکانات، در نامعادله‌یی کوچک‌تر یا مساوی نگه‌داشت. در غیر این‌صورت احساس محرومیت و ناکارآمدی به وجود آمده در فرد استرس‌های اجتماعی را قوت می‌بخشد. از سوی دیگر مسوولان در سخنرانی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها و همین‌طور مطبوعات در اجرای رسالتشان از دامن زدن به انتظارات بیهوده، پرهیز کنند. وی تصریح کرد: در صورتی که با توسعه امکانات منجر به با بالا بردن تولید و توسعه کار شویم. نابرابری توزیع نیز از جمله مواردی است که در صورت کاهش می‌تواند، سلامت جامعه را ارتقا دهد.
راه‌اندازی سامانه سنجش سلامت اجتماعی
انوشیروان محسنی‌بندپی رییس سازمان بهزیستی در همایش بهزیستی و سلامت اجتماعی گفت: دبیرخانه سامانه سنجش سلامت اجتماعی در بهزیستی مستقر خواهد بود و از این سامانه برای رصد آسیب‌های اجتماعی استفاده خواهیم کرد. وی افزود: اگر نگاهی به آمار و ارقام آسیب‌های اجتماعی مانند طلاق، اعتیاد و حاشیه‌نشینی در 5تا 10سال گذشته بیندازیم تفاوت معناداری در رشد این آمار مشاهده می‌شود که نشان از روند رو به رشد آسیب‌های اجتماعی دارد. وی شناسایی گلوگاه‌های انحرافی را از اولویت‌های سازمان بهزیستی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی در کشور برشمرد.
سیاست مشخصی در حوزه اجتماعی نداریم
به گفته محسنی مشکلات اجتماعی دارای عوامل مختلف فردی، اجتماعی و محیطی‌اند که برای هر یک از این مشکلات باید مداخله علمی و تخصصی داشته باشیم. سازمان بهزیستی به عنوان نهادی متشکل از متخصصان اجتماعی این مسوولیت را بر عهده دارد. محسنی‌بندپی در عین حال خاطرنشان کرد: سیاست‌های روشن و مشخصی در سلامت اجتماعی طی قوانین برنامه‌های اول تا پنجم توسعه نداشته‌ایم. محسنی‌بندپی در ادامه افزود: نبود نگاه کلان‌نگر و فرآیند محور، مشکلات آسیب‌های اجتماعی در کشور را عمیق کرده است و امروز با این واقعیت‌های تلخ روبه‌رو هستیم. وی ادامه داد: سازمان بهزیستی به عنوان تخصصی‌ترین نهاد حاکمیتی در آسیب‌های اجتماعی در دولت تدبیر و امید، نسبت به اقدامات در دست اجرای خود و نیازهای آینده در حوزه آسیب‌های اجتماعی، بازنگری و ارزیابی‌هایی را به عمل آورده است.رییس سازمان بهزیستی تصریح کرد: اگر سیاست‌گذاری مسائل اجتماعی را به عهده ما بگذارند می‌توانند از ما مطالبه‌گری داشته باشند؛ اما هر دستگاهی، هر جا کم بیاورد مشکل را در بهزیستی می‌بیند درحالی که این سازمان یک سازمان اجرایی و اقدام‌کننده است.
محسنی‌بندپی افزود: در برنامه ششم توسعه، پیشنهاد داده‌ایم که تولی‌گری سیاست‌گذاری مسائل اجتماعی را به ما واگذار کنند. وی یادآور شد: سازمان بهزیستی با داشتن 24 هزار نیروی متخصص، آماده برخورد با آسیب‌های اجتماعی است اما برای تحقق آن باید برنامه عملی داشته باشیم.
