نورا بیگ
خشکسالی در ایران به دلیل تغییر اقلیم درحال وقوع است و همانقدر که زندگی شهری را تحت تاثیر قرار داده است، آثار آن همزمان با زندگی شهری و بی‌توجهی سیستم‌های حاکمیتی می‌تواند افزایش یا کاهش یابد. آن طور که گیتی اعتماد، جامعه‌شناس شهری می‌گوید: یکی از عوامل به هدر دادن آب در شهرهایی مانند تهران پوسیدگی لوله‌های آبرسانی است که گاه درصد زیادی از آب تصفیه شده را به هدر می‌دهد.
بحران آب و خشکسالی در سال‌های اخیر به قدری مهم بوده که بیشتر کارشناسان را نگران کرده است به طوری که حسین رفیع، یکی از فعالان محیط زیست سال گذشته همزمان با مطرح شدن بحث توافقات هسته‌یی پرداختن به این بحران را همتراز با موضوع توافق دانست. اکنون مدیرعامل مهندسان مشاور طرح و معماری و استاد شهرسازی درباره تاثیرات خشکسالی بر زندگی شهری به خبرنگار تعادل توضیح می‌دهد: حیات انسان چه در شهر و چه در روستا بستگی کامل به آب دارد. در تاریخ تمدن بشر نخستین تمدن‌های بشری در کنار رودهای بزرگ به وجود آمده‌اند.
مصر در کنار نیل، تمدن بین‌النهرین در کنار دجله و فرات، تمدن هند در کنار سند و گنگ و... بنابراین خشکسالی یعنی کاهش یا نبود آب مسلما نظام زندگی شهری را به هم می‌ریزد. حتی در کشورهای پیشرفته که امکانات تکنولوژی فراوان برای انتقال آب وجود دارد این مشکل بسیار موثر است و در شهر لندن که در کنار رود پرآب تایمز قرار گرفته در نبود باران آبیاری چمن‌ها و پارک‌ها غدغن می‌شود. در تهران نیز در پی خشکسالی‌های سال‌های اخیر مشابه قطع آب در ساعاتی در روز در محله‌های مختلف بوده‌ایم که مشکلات زیادی ازجمله به هدر دادن مقداری آب به خاطر ذخیره کردن نادرست آب‌ها در خانه‌ها را به دنبال داشته است.
شهرهایمان وابسته به لوله‌کشی است
شاید یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در حوزه آب مطرح می‌شود، سبک زندگی است که بارها درباره آن هشدارهایی داده شده اما همچنان مشکلاتی که مترتب بر سبک زندگی شهری بوده است بر قوت خود باقی است. گیتی اعتماد در این باره توضیح می‌دهد: ما اکنون در شهرهایمان همه کار را وابسته به آب لوله‌کشی کرده‌ایم، قنات‌ها اغلب از بین رفته‌اند از این رو مصرف سرانه آب از طریق آب لوله‌کشی که هم به مصرف فضای سبز و هم مصارف دیگر می‌رسد گاه از متوسط دنیا بالا رفته است و بعضی رفتارهای بسیار نادرست را در زندگی شهری شاهد هستیم. مانند شستن اتومبیل با شلنگ آب که بخش عمده آن هدر می‌رود، یا شستن خیابان‌ها با آب لوله‌کشی و... که باعث به هدر دادن این منبع حیات در شهرها و کمبود آن در موارد بسیار ضروری می‌شود.
استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز
آیا در الگوهای شهرسازی برای مقابله با کم آبی و خشکسالی وجود دارد؟ این سوالی است که این استاد دانشگاه در پاسخ به آن می‌گوید: مهم‌ترین توصیه شهرسازی و مطالعات محیط زیستی، جدا کردن آب شرب از آب برای آبیاری فضای سبز و استفاده از پساب برای این منظور، آموزش به مردم برای صرفه‌جویی در آب به این شکل که مثلا کاربرد آب شست‌وشوی سبزی و میوه برای آبیاری فضای سبز خانگی یا سیفون توالت‌ها و... است. او در ادامه توضیح می‌دهد: توصیه‌های فوق عواملی است که می‌تواند اثرات آن را کاهش دهد البته دستورالعمل‌های زیادی در این باره نمی‌گنجد.
جدایی آب شرب از سایر مصارف شهری
مساله دیگری که در مقابله با بحران خشکسالی به کار می‌آید، ساختار شهر است که باید به آن توجه کرد و اینکه اساسا چه تغییراتی می‌توان در این ساختار ایجاد کرد تا تاثیرات مترتب بر خشسکسالی کاهش یابد؛ موضوعی که گیتی اعتماد در پاسخ به آن مساله پوسیدگی لوله‌های انتقال آب را پیش می‌کشد و می‌گوید: یکی از عوامل به هدر دادن آب در شهرها (مانند تهران) پوسیدگی لوله‌های آبرسانی است که گاه درصد زیادی از آب تصفیه شده را به هدر می‌دهد بنابراین نوسازی این شبکه‌ها و نیز جدایی آب شرب از سایر مصارف شهری می‌تواند در این زمینه موثر باشد. به طور کلی کاهش مصرف در همه بخش‌های این زندگی مدرن اسرافی، کاهش صنایع آب‌بر و... می‌تواند اثر خشکسالی را در کلان‌شهرها کاهش دهد.
با تمام تلاشی که باید به صورت بومی برای حل بحران‌ها انجام داد اما توجه به راه‌حل‌های کلان‌شهرهای بزرگ دنیا در مقابله با کم آبی و خشکسالی در شهرها می‌تواند مسوولان را برای اصلاح روش‌های اداره شهرها کمک کند. مدیرعامل مهندسان مشاور طرح و معماری در این باره به چند کلان‌شهر دنیا اشاره می‌کند و می‌گوید: اغلب شهرهای بزرگ دنیا لندن، پاریس، نیویورک، قاهره و ... در کنار رودخانه‌های بزرگ ایحاد شده‌اند. این رودخانه‌ها منبع آب فراوان برای شهرهای ذکر شده، فراهم کرده است. اما در اغلب شهرهای پیشرفته از پساب برای مصارف غیرشرب استفاده می‌کند. دستورالعمل‌های صرفه‌جویی نیز در همه جا به کار می‌رود.
