گروه انرژی| نادی صبوری|
نوازندگان ارکستر نفتی امروز در دوحه به روی صحنه می‌روند. «مهم‌ترین نشست نفتی طی 3 دهه گذشته»، «نخستین اقدام مشترک اوپک و غیر اوپک در 15سال گذشته» این واژه‌های پرطمطراقی است که در روزهای گذشته رسانه‌های بین‌المللی برای توصیف این نشست از آنها استفاده کردند. اما پیش‌بینی‌ها برای خروجی این نشست، هیچ رنگ و بویی از این کلمات به ارث نبرده‌اند. عدم حضور بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در این نشست نیز سبب شده است، تحلیلگران بدبین‌ترین مواضع را نسبت به ماحصل دیدار تولید‌کنندگان بزرگ نفتی در قطر برای مذاکره درباره طرح فریز نفتی اتخاذ کنند. شاید بهترین پیش‌بینی را یکی از معامله‌گران نفتی کرده باشد که «همه‌اش دود است و از کباب خبری نیست». گزارش «تعادل» درباره دیدگاه‌های مختلف طرح شده درباره تاثیر نشست کشورهای اوپک و غیر اوپک که امروز در دوحه انجام خواهد شد را در ادامه می‌خوانید.
وبگاه خبری بیزینس اینسایدر که در پرخواننده بودن با وال‌استریت ژورنال قابل مقایسه است در گزارشی با این عنوان که «نشانه‌یی شوم بر فراز نشست دوحه دیده می‌شود» چشم‌اندازها برای این نشست را ترسیم کرده است.
تولید‌کنندگان نفتی امروز در دوحه گردهم می‌آیند، تا درباره طرح فریز نفتی گفت‌وگو کنند. گردهمایی‌ای که برخی تحلیلگران آن را «مهم‌ترین نشست نفتی طی 3 دهه گذشته» عنوان کرده‌اند. البته ایران از قاعده تولید‌کنندگان نفتی در این نشست مستثنی شده است.
وزارت نفت ایران روز جمعه اعلام کرد که بیژن زنگنه وزیر نفت این کشور در نشست دوحه شرکت نخواهد کرد و به جای او نماینده ایران در هیات عامل اوپک عازم این نشست خواهد شد.
ایران پیش از این اعلام کرده بود که تا پیش از بازگشت تولید و صادرات نفت خام این کشور به سطوح پیش از تحریم‌ها نمی‌تواند به برنامه تثبیت تولید نفت بپیوندد، اما جمهوری اسلامی ایران از هر گونه تلاش کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای بازگرداندن ثبات به بازار و قیمت‌های جهانی نفت خام حمایت می‌کند. غیبت بیژن زنگنه و اصرار ایران بر این مساله که نمی‌تواند به طرح فریز نفتی بپیوندد، می‌تواند نشانه دیگری بر این باشد که نشست دوحه تغییراتی اساسی را شامل نخواهد شد، به ویژه اینکه عربستان سعودی پیش از این اعلام کرده است تنها در حالتی به این طرح خواهد پیوست که ایران نیز درباره آن موافقت کرده باشد. نکته قابل توجه این است که تحلیلگران بازار نفت اکنون چندان نسبت به سرنوشت نشست دوحه خوشبین نیستند.
تردید در حصول توافق
یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی ویکاس دویودی تحلیلگر بازار نفت، در متنی که روز چهارشنبه در اختیار مشتریان خود قرار داده چنین استدلال می‌کند «ما هر گونه انتظار برای تاثیر معنا‌دار نشست روز یک‌شنبه بر بازار نفت را خاموش کرده‌‌ایم. عملا اجرایی شدن هر گونه توافق که در این نشست به دست بیاید، بسیار سخت خواهد بود. ما هر اتفاقی جز رشد اقتصادی پر سر و صدا در سال 2016 را برای تاثیرگذاری بر بازار نفت، زیاده از حد خوش‌بینانه می‌دانیم.»
محققان موسسه RBC کاپیتال به رهبری هلیما کرافت دیگر تحلیلگر ارشد بازار نفت نیز با صدایی شبیه به شک و تردید درباره نشست دوحه اظهارنظر کرده‌اند. کرافت در متنی خطاب به مشتریان خود نوشته است «در حال حاضر، محتمل‌ترین نتیجه از نشست 17 آوریل میان تولید‌کنندگان نفتی شکست آنها درباره بستن یک قرارداد و اعلام طرح فریز نفتی است. آنها در مقابل برای مذاکرات بیشتر متعهد می‌شوند و حتی ممکن است نشست اوپک/ غیر اوپکی دیگری را در تقویم برای سال پیش رو مشخص کنند.»
کرافت در ادامه می‌نویسد «به نظر نمی‌رسد که ایران و عربستان سعودی دارای فصول مشترک کافی برای دستیابی به یک طرح جامع فریز نفتی باشند. برای یک پیشرفت غیر منتظره و شگفت‌انگیز ما لازم داریم که یا عربستان از اصرار خود برای همراهی ایران با طرح فریز نفتی گامی فراتر بردارد یا ایران حاضر به مذاکره درباره فروش نفتی کمتر از خواسته 4 میلیون بشکه‌یی خود باشد.» البته کرافت اضافه کرده است که با توجه به اینکه اکثر تولید‌کنندگان نفت خام از جمله روسیه و کشورهای نسبتا مرفه شورای همکاری خلیج‌فارس، خواهان یک مذاکره هستند، او و تیم تحقیقاتی‌اش نمی‌توانند هر احتمالی را به‌طور کامل رد کنند.»
نکته جالب توجه دیگر در کنار تمام این مسائل این نکته است که به نظر می‌رسد، تولید جهانی نفت خام بالاخره رو به آرام‌شدن حرکت می‌کند.
اد وستلیک و جان استوارت دو تحلیلگر نفتی روز چهارشنبه، نموداری را منتشر کردند که نشان می‌داد تولید جهانی نفت خام در سال 2016 حدودی کاهش را تجربه کرده و از 84میلیون بشکه در نیمه اول سال 2015 به 83 میلیون بشکه کاهش یافته است.
اما از سوی دیگر تازه‌ترین داده‌های منتشر شده از سوی اداره اطلاعات انرژی امریکا نشان می‌داد، تولید جهانی نفت خام در سال 2016 به 96میلیون و 270 هزار بشکه رسیده است که نسبت به تولید 95 میلیون و 760هزار بشکه‌یی در سال 2015 بالاتر قرار می‌گیرد.
در هر حال تحلیلگران نفتی چشم و گوش خود را برای شنیدن و دیدن هر گونه آهنگ موزون از نشست دوحه باز گذاشته‌اند.
خبری نبود از کباب
به گزارش «تعادل» رویترز نیز در گزارشی درباره تاثیر نشست دوحه بر بازار نفت نوشت: «روز جمعه 15 آوریل قیمت نفت کاهش یافت. این اتفاق به این واسطه رخ داد که تحلیلگران و آنالیزوران بازار نفت انتظار کمی نسبت به هر گونه خروجی مثبت از نشست دوحه که به بازار نفت کمک کند، دارند.»
رویترز ادامه می‌دهد: «این نخستین اقدام مشترک اوپک و غیر اوپک برای کنترل بازار نفت طی 15 سال گذشته محسوب می‌شود. اقدامی که به رهبری دو تولید‌کننده بزرگ یعنی روسیه و عربستان سعودی صورت گرفته است.»
یک معامله‌گر بازار نفت می‌گوید: «مگر اینکه اتفاق شگفت‌انگیزی رخ دهد، در غیر این صورت دودی که از نشست اوپک و غیر اوپکی‌ها برخاسته با خبری از کباب همراه نخواهد بود. من ترجیح می‌دهم همین امروز نفت بفروشم.»
نشست‌های مهم در تاریخ نفت
شاید بتوان یکی از مهم‌ترین دیدارهای نفتی در طول تاریخ را مربوط به سال 1973 دانست. نشست مشترک اوپک در سال 1973 که به شوک اول بازار نفت شهرت دارد، یکی از مهم‌ترین نشست‌های تاریخ بازار این محصول است. از این نشست تحت عنوان‌های پاسخ اوپک به دخالت امریکا در جنگ یوم کیپور (جنگ بین اعراب و اسراییل) نیز یاد می‌شود، بحران نفت در اکتبر ۱۹۷۳، زمانی شروع شد که اوپک غربی OAPEC شامل اعضای عربی opec به اضافه کشورهای سوریه و مصر، ممنوعیت و تحریم نفت را اعلام کردند. با پایان یافتن تحریم‌ها در ماه مارس سال ۱۹۷۴، قیمت نفت از بشکه‌یی ۳ دلار به حدود ۱۲ دلار افزایش پیدا کرد. بحران اقتصادی جهان در سال 2008 نیز یکی دیگر از نشست‌های مهم نفتی را رقم زد. به تعبیر پایگاه اویل پرایس نشست مشترک اوپک در نوامبر 2008 مهم‌ترین نشست در طول تاریخ اوپک تا قبل از سال 2008 بوده است که به دلیل بحران مالی این سال و سقوط قیمت نفت (بیش از 30درصد) صورت گرفت. طی این دیدار اعضا تصمیم گرفتند تا تولیدشان را کاهش دهند، در نتیجه این نشست اوپک تولید خود را برای دو سال در محدوده 28 میلیون بشکه نگه داشت (تولید اوپک کمتر از 30 میلیون بشکه شد.)
