رنگ تبعیض پولی بر سیمای استانی

جابه‌‌جایی 1033 هزار میلیارد تومان با 10 میلیارد تراکنش در یک سال

گروه بانک و بیمه|محسن شمشیری|

در پایان سال 94 تعداد کارت‌های برداشت در کشور معادل 233میلیون و 469هزار عدد اعلام شده که بیش از 58.5 میلیون آن در تهران و 174.9میلیون آن در استان‌ها فعال بوده است. به عبارت دیگر معادل 25درصد کارت‌های برداشت تنها متعلق به تهران بوده است.

به گزارش «تعادل» بر این اساس می‌توان دریافت که هر ایرانی 3 کارت برداشت متعلق به سه بانک مختلف را در جیب خود دارد و هر ایرانی برای انجام کسب وکار و مبادلات خود مجبور به باز کردن حساب در 3 بانک شده است.

تعداد کارت‌های اعتباری در کشور نیز معادل یک میلیون و 645 هزار عدد اعلام شده که 480هزار عدد آن در تهران و یک ‌میلیون و 164عدد آن متعلق به استان‌ها بوده است. در نتیجه معادل 29درصد کارت‌های اعتباری در تهران فعال بوده است.

تعداد کارت خرید و هدیه نیز در کشور نزدیک به 120میلیون عدد بوده که 55 میلیون آن در تهران و 65 میلیون دیگر در استان‌ها عرضه شده و سهم تهران از کارت‌های هدیه و خرید معادل 46درصد کل کارت‌های هدیه و خرید کشور بوده است.

کارت‌های پول الکترونیک نیز که تعداد اندکی دارند و تازه وارد شبکه بانکی و پرداخت‌های کشور شده است معادل یک ‌میلیون و 960هزار عدد بوده که 371هزار عدد آن در تهران فعال بوده و سهم تهران 19درصد کل کارت‌های پول الکترونیک بوده است. یک‌ میلیون و 588 هزار عدد کارت‌های پول الکترونیک نیز متعلق به استان‌ها بوده است.

جابه‌جایی 1033 هزار میلیارد تومان

بررسی مبلغ تراکنش‌های بانکی و شبکه شاپرک در سال 94 نشان می‌دهد که بیش از 1033هزار میلیارد تومان جابه‌جایی پول از طریق بیش از 9میلیارد و 980میلیون تراکنش انجام شده است. بر این اساس با هر تراکنش شاپرک یا شبکه بانکی به طور متوسط معادل 103هزار تومان جابه‌جا شده است.

یک سوم جابه‌جایی پول متعلق به تهران

سهم استان‌های کشور از مبلغ تراکنش‌ها 681 هزار میلیارد تومان معادل 66 درصد بوده و سهم تهران با رقم 351هزار میلیارد تومان 34درصد بوده است. یعنی تهران به تنهایی یک سوم مبلغ جابه‌جایی پول در کشور را به خود اختصاص داده است. پایانه‌های فروش با رقم 945هزار و 932میلیارد تومان برای خرید، 17هزار و 530 میلیارد تومان برای قبض و شارژ بیشترین سهم را در مبلغ تراکنش‌ها داشته‌اند و 963هزار و 462میلیارد تومان جابه‌جایی پول انجام داده‌اند که سهم آن از کل مبلغ تراکنش‌ها معادل 93درصد بوده و 7درصد مابقی سهم اینترنت و موبایل بانک بوده است.

به عبارت دیگر هنوز سهم اینترنت و تلفن همراه در جابه‌جایی پول افزایش نیافته و این دو ابزار هنوز با اقبال مردم مواجه نشده‌اند و مردم همچنان برای پرداخت‌ها و مانده‌گیری به پایانه‌های فروش اتکا دارند. همچنین از طریق پایانه‌های اینترنت نیز برای خرید 60 هزار و 527 میلیارد تومان و برای پرداخت قبض و خرید شارژ نیز 3515میلیارد تومان پرداخت شده است. از طریق تلفن همراه و همراه بانک‌ها نیز برای خرید 33میلیارد تومان و برای پرداخت قبض و خرید شارژ نیز 5245 میلیارد تومان پرداخت شده است. این ارقام نشان می‌دهد که پایانه‌های فروش همچنان سهم اصلی را در پرداخت‌ها دارند و پس از آنها پایانه‌های اینترنت در رتبه دوم هستند و سهم اینترنت به تدریج رو به افزایش است.

تراکنش‌های بانکی به روایت آمار

در حال حاضر تعداد پایانه‌های همراه بانک به 1700دستگاه در بهمن94 رسیده و تعداد پایانه‌های اینترنت به 16هزار و 767عدد افزایش یافته است. اما پایانه‌های فروش همچنان سهم اصلی را در نظام پرداخت‌ها دارند و معادل 4میلیون و 433هزار و 666 پایانه فروش در بهمن94 فعال بوده است. در تهران بیش از 992هزار و 748 پایانه فروش وجود دارد که معادل 22.3درصد کل پایانه‌های فروش کشور است. همچنین معادل 3میلیون و 440هزار و 918پایانه فروش در استان‌های کشور در بهمن94 فعال بوده‌اند.

در تهران4762 میلیارد تومان از طریق موبایل، 309 هزار و 164میلیارد تومان از طریق پایانه فروش و 37 هزار و 345میلیارد تومان از طریق اینترنت جابه‌جا شده است.

عملکرد شبکه شاپرک نیز نشان می‌دهد که تعداد کل تراکنش‌های سال 94 به 9میلیارد و 980میلیون تراکنش رسیده که 5 میلیارد و 805 میلیون آن در استان‌های کشور انجام شده است.

به عبارت دیگر با توجه به جمعیت 78میلیونی کشور هر ایرانی 128تراکنش در طول سال داشته و هر سه روز یک‌ بار یک تراکنش بابت خرید، قبض و شارژ مانده‌گیری داشته است.

سهم تهران با 4میلیارد و 175میلیون تراکنش معادل 42.6درصد کل تعداد تراکنش‌های کشور بوده است

سهم 77 درصدی پایانه‌های فروش

تراکنش‌های پایانه‌های فروش همچنان سهم بالاتری از کل تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده‌اند و با 7میلیارد و 672 میلیون تراکنش سهم 77درصدی از کل تراکنش‌ها داشته‌اند.

تراکنش‌های پایانه‌های فروش نشان می‌دهد که 6 میلیارد و 102میلیون برای خرید، 834میلیون تراکنش برای پرداخت قبض و خرید شارژ و 736میلیون تراکنش برای مانده‌گیری از طریق پایانه‌های فروش انجام شده است.

همچنین در استان تهران بیش از 251میلیون تراکنش برای قبض و شارژ، 144میلیون برای مانده‌گیری و 1527میلیون برای خرید از طریق پایانه‌های فروش انجام شده است. به عبارت دیگر سهم استان تهران از تراکنش‌های پایانه فروش معادل 25درصد بوده است.

غریبی تکنولوژی در استان‌ها

تراکنش‌های اینترنتی نیز شامل 472میلیون برای قبض و شارژ و 191میلیون برای خرید بوده است. نکته جالب این است که 99.8درصد تراکنش‌های پرداخت قبض و خرید شارژ از طریق اینترنت در تهران انجام شده و تنها 600 هزار تراکنش قبض و شارژ اینترنتی مربوط به استان‌ها بوده است. همچنین 141میلیون تراکنش خرید اینترنتی معادل 74درصد آن در تهران انجام شده است. به عبارت دیگر پدیده تراکنش‌های اینترنتی هنوز در استان‌ها به کار گرفته نشده و به دلیل نبود اطلاع‌رسانی یا تبلیغات بانک‌ها، مردم تمایلی به پرداخت و خرید از طریق اینترنت نشان نداده‌اند و هنوز به پایانه‌های فروش تمایل دارند.

در بخش همراه بانک و تلفن همراه نیز تراکنش‌های پرداخت قبض و خرید شارژ بیش از 1300میلیون بوده که 1296میلیون یعنی بیش از 99.7درصد آن در تهران انجام شده و تنها 4میلیون تراکنش در استان‌ها انجام شده است. برای مانده‌گیری نیز 287میلیون تراکنش انجام شده که تماما مرتبط با تهران بوده است. از 4.2میلیون تراکنش خرید نیز تهران با 3.66میلیون سهم معادل 87درصدی داشته و استان‌ها نیز 520 هزار تراکنش داشته‌اند. بنابراین باید بررسی شود که چرا سهم موبایل و اینترنت در استان‌ها بسیار کم بوده و تنها تهران در استفاده از این دو ابزار الکترونیکی رشد کرده است. تعداد پایانه موبایل یا همراه بانک فعال در اسفند 94 معادل 1355 و تعداد پایانه اینترنت فعال 17013 بوده است.

آمار تراکنش در تهران نشان می‌دهد که طی سال 94 و در استان تهران بیش از 1641میلیون تراکنش از طریق موبایل، 1922میلیون از طریق پایانه فروش و 612 میلیون تراکنش از طریق اینترنت انجام شده است. یعنی در مجموع 4175میلیون تراکنش در تهران انجام شده است.

این نکته در مقایسه با تراکنش موبایل و اینترنت در استان‌ها نشان می‌دهد که با وجود امکان تراکنش موبایل و اینترنت در شهرستان‌ها، این پدیده عمدتا متعلق به تهران بوده و در تهران به دلیل شلوغی و ترافیک مردم راحت‌تر هستند که از طریق اینترنت و موبایل تراکنش انجام دهند اما در شهرستان‌ها به دلیل جمعیت و خلوتی خیابان‌ها مردم با پایانه فروش راحت هستند و از طریق دستگاه‌های بانک‌ها، مغازه‌ها و... تراکنش انجام می‌دهند.

هر ایرانی 4 تا 5کارت در کیف خود دارد

تعداد کارت‌های شبکه پرداخت و بانکی کشور در پایان94 به بیش از 355میلیون عدد رسید که براین اساس به ازای هر ایرانی به‌طور متوسط 4.55عدد کارت وجود دارد که شامل کارت برداشت، کارت اعتباری، کارت خرید و هدیه و پول الکترونیک می‌شود. به عبارت دیگر، هر ایرانی در جیب خود بین 4 تا 5کارت برداشت و متصل به حساب بانکی، کارت هدیه، کارت اعتباری یا پول الکترونیک دارد و صنعت پرداخت و ابزارهای الکترونیکی به‌شدت رشد کرده و جایگزین پول نقد، چک و حواله شده است.

جابه‌جایی 116هزار میلیارد از طریق خودپرداز

تعداد خودپرداز بانک‌ها و موسسات اعتباری و فروشگاه‌ها به 43712دستگاه رسیده و این تعداد خودپرداز در بهمن 94 بیش از 424میلیون تراکنش به مبلغ 115هزار و 973میلیارد تومان داشته‌اند.

تهران با 149میلیون تراکنش سهم 35درصدی از کل تعداد تراکنش‌ها داشته و مبلغ تراکنش خودپردازها در تهران نیز 48هزار و 100میلیارد تومان معادل 41.5درصد کل مبلغ تراکنش خودپردازهای کشور بوده است.

تعداد تراکنش‌های استان‌ها نیز 275میلیون با سهم 65درصدی بوده و استان‌های کشور نیز با رقم 67 هزار و 872 میلیارد تومان سهم 58.5 درصدی از کل مبلغ تراکنش خودپردازهای کشور داشته‌اند.

براین اساس، متوسط هر تراکنش از دستگاه خودپرداز معادل 273هزار تومان بوده است و نشان می‌دهد که اکثر برداشت‌های نقدی معادل 200هزار تومان بوده و بخشی از تراکنش‌ها نیز بابت انتقال وجه، قبض، خرید شارژ و... بوده است.

وزن پولی تراکنش‌ها

تعداد پایانه‌های شعب نیز به 71302 دستگاه رسیده که بیش از 24میلیون تراکنش به مبلغ 49هزار و 841 میلیارد تومان داشته است. براین اساس متوسط هر تراکنش از طریق پایانه شعب معادل 2میلیون و 77 هزار تومان بوده است.

از این میزان تهران با رقم 19186میلیارد تومان معادل 38.5درصد کل مبلغ تراکنش‌های پایانه شعب کشور را به خود اختصاص داده است. سهم تهران با رقم 8.8میلیون معادل 36.6درصد تعداد تراکنش پایانه شعب کشور بوده است.

استان‌ها نیز با رقم 30654هزار میلیارد تومان سهم 61.5درصدی از مبلغ تراکنش پایانه‌های شعب داشته‌اند و با رقم 15.15میلیون تراکنش سهم 63.4 درصدی از کل تعداد تراکنش پایانه شعب را به خود اختصاص داده‌اند.

مجموع تعداد تراکنش‌های کل کشور در بهمن ماه 94 بالغ بر 873.5میلیون تراکنش برآورد شده است که از این میزان، 123میلیون تراکنش مربوط به ابزار موبایل، بالغ بر 717میلیون تراکنش توسط پایانه‌های فروشگاهی و بیش از 33میلیون تراکنش توسط پایانه‌های اینترنتی صورت گرفته است. از 123میلیون تراکنش موبایلی، تمام تراکنش‌ها مربوط به بخش پرداخت قبض و خرید شارژ بوده و در بخش‌های خرید و مانده‌گیری، هیچ تراکنشی ثبت نشده است. این میزان نسبت به ماه قبل (دی ماه 94) با بیش از 7میلیون تراکنش افزایش، حدود 6 درصد رشد را نشان می‌دهد.

از مجموع 717میلیون تراکنش ثبت شده توسط پایانه‌های فروشگاهی، 574.2میلیون تراکنش در بخش خرید، تعداد 65.7میلیون تراکنش در بخش مانده‌گیری و 77میلیون تراکنش در بخش پرداخت قبض و شارژ موبایل بوده است. مجموع تراکنش‌های پایانه‌های فروشگاهی در دی‌ماه 94 بالغ بر 662 میلیون تراکنش بوده که این میزان در بهمن 94 با رشد 5.6درصدی همراه بوده است.

از مجموع 33میلیون تراکنش صورت گرفته توسط پایانه‌های اینترنتی، بالغ بر 20میلیون تراکنش در بخش خرید و 13میلیون تراکنش در بخش قبض و شارژ انجام شده است. در بهمن ماه 94 عملیات مانده‌گیری توسط پایانه‌های اینترنتی صورت نگرفته است. تعداد تراکنش‌های پایانه‌های اینترنتی در بهمن ماه 94 نسبت به دی 94 کاهش 8درصدی داشته است.

تعداد کل تراکنش‌های کشور در 11ماهه سال 94 رقمی بالغ بر 8.945میلیون تراکنش برآورده شده است. این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته که 6.568میلیون تراکنش بوده، با 2.377میلیون افزایش، رشد 36 درصدی را ثبت کرده است. گفتنی است، در سال 1393 مجموعا بالغ بر 7.376 میلیارد تراکنش در شبکه شاپرک صورت گرفته است.

از سوی دیگر مجموع تعداد تراکنش‌های صورت گرفته در بهمن 94 در مقایسه با تراکنش‌های بهمن 93 حدود 165میلیون تراکنش بوده رشد 23 درصدی را ثبت کرده است.

اما از لحاظ مبلغی، مجموع تراکنش‌های بهمن ماه 94 حدود 943هزار میلیارد ریال بوده است. این میزان در دی ماه 94 بالغ بر 873هزار میلیارد ریال ثبت شده که مقایسه این دو رقم، حدود 11درصد رشد را در پایان بهمن نشان می‌دهد.

همچنین مجموع مبلغ تراکنش‌های بهمن 94 با 52 هزار میلیارد افزایش نسبت به مدت مشابه در سال 93 رشد 0.5 درصدی را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است، مجموع مبلغ تراکنش‌های 11 ماهه سال 1394 حدود 913هزار میلیارد تومان برآورد شده است. این در حالی است که مجموع مبلغ تراکنش‌های کل سال 1393 نزدیک به 930هزار میلیارد تومان ثبت شده است.

عملکرد 12 ماهه

از نظر مبلغ تراکنش نیز در بهمن94 معادل 94هزار و 293میلیارد تومان پرداخت انجام شده و تهران با 33هزار و 190میلیارد تومان سهم 35.2درصدی از مبلغ تراکنش‌های بهمن ماه داشته است. مبلغ سال 94 تراکنش‌های کشور نیز معادل 914هزار و 404میلیارد تومان بوده که تهران با 310هزار و 468میلیارد تومان سهم 34درصدی از مبلغ تراکنش‌های 11ماهه94 داشته است. استان‌ها نیز معادل 603هزار و 935میلیارد تومان در طول سال 94 مبلغ تراکنش داشته‌اند.

مشاهده صفحات روزنامه