گروه بانک و بیمه احسان شمشیری
رعایت نسبت توانگری مالی شرکتهای بیمه در شرایطی که قوانین بیمه در مجلس درحال تغییر و اصلاح است و فشار بر صنعت و شرکتهای بیمه و کارفرمایان برای بهبود وضعیت بیمه شخص ثالث، بیمه درمان و درمان تکمیلی ر وبه افزایش است به یکی از ضرورتهای روز اقتصاد تبدیل شده است.
به گزارش «تعادل» پایین بودن درجه نقدشوندگی داراییها و اموال فعالیتهای اقتصادی نه تنها در بانکها و صنایع مختلف وجود دارد بلکه در صنعت بیمه نیز مشکل ایجاد کرده و شرکتهای بیمه نیز در کنار ضرورت تقویت توانگری مالی خود با مشکلات کمبود دخایر بیمهیی، منابع مالی و نقد مواجه هستند و امکان تبدیل سریع اموال و داراییهای خود به منابع و پول نقد را ندارند.
کسری ذخایر بیمهای
روز گذشته قائم مقام بیمه مرکزی در کانال ارتباطی خود با خبرنگاران گفت: کسری ذخایر بیمهیی یکی از مشکلات مهم صنعت بیمه و یکی از دلایل اصلی ضعف در خدمترسانی مطلوب موسسات بیمهیی به بیمهگذاران و از موانع مهم توسعه مطلوب صنعت بیمه بهشمار میرود.
پرویز خسروشاهی افزود: اگر امروز برخی شرکتهای بیمه کمبود نقدینگی دارند و تخفیفهای عجیب و غریب میدهند و در پرداخت خسارت رضایتبخش عمل نمیکنند به دلیل انباشت کسری ذخایر بجا مانده از دوران وفور درآمدهای نفتی است. مکیدن منابع مالی بیمهها با مستمسکهای گوناکون از سوی بخشهای دیگر نیز بر فشار این مشکلات افزوده است.
وی تاکید کرد: کسری ذخایر بیمهیی بسیار با اهمیتتر از کمبود و پایین بودن توانگری مالی است و فوریت بیشتری دارد. کسری توانگری مالی مربوط به تعهدات غیرمنتظره و پیشبینی نشده است اما کسری ذخایر بیمهیی مربوط به تعهدات مورد انتظار پیشبینی شده و جاری است.
کیفیت پایین داراییها
قائم مقام بیمه مرکزی گفت: یکی از پارامترهایی که مساله کسری ذخایر صنعت بیمه را در شرایط فعلی تشدید میکند، کیفیت پایین داراییهای صنعت بیمه است. به عبارت سادهتر کسری ذخایر، اشاره به این نکته دارد که شرکت بیمه برای ایفای تعهدات جاریاش، مال و منابع کافی ندارد. اما ممکن است همان مال موجود هم به دلیل کیفیت پایین، نقدشوندگی نداشته باشد که در این صورت مشکل کسری ذخایر تشدید میشود.
خسروشاهی اضافه کرد: بیمه مرکزی در دو سال گذشته این مساله را با جدیت دنبال کرده و در چارچوب مقررات موجود آن را کنترل کرده است. در نتیجه نسبت کسری ذخایر نگهداری به حق بیمه نگهداری صنعت بیمه از ارقام 3.5 تا 4درصد سالهای قبل به رقم 0.6درصد برای سال مالی 93 کاهش پیدا کرد.
قائم مقام بیمه مرکزی تاکید کرد: با توجه به اهمیت موضوع و با عنایت به اینکه سامانه سنهاب امکان راستیآزمایی ارقام اعلامی از سوی شرکتهای بیمه به خصوص در ارتباط با ذخیره خسارتهای پرداخت نشده را فراهم کرده است لذا کنترل ذخایر بیمهیی شرکتها در سال 95 بدون اغماض و با دقت و عزم جدیتری از سوی بیمه مرکزی انجام خواهد شد.
پایین بودن توانگری مالی
همانطور که دولت و مقامات ناظر در کشورهای جهان به خصوص کشورهای توسعه یافته به بازار بیمه توجه دارند و به محض کاهش نسبت توانگری به زیر عدد100 و ذخیره خسارتهای پرداختنی به زیر عدد مورد انتظار شاهد تذکر بیمههای مرکزی به شرکتهای بیمه هستیم در کشور ما نیز ضروری است که وضعیت شرکتهای بیمه از نظر نسبت توانگری مالی و ذخیره منابع خسارتها مورد توجه قرار گیرد.
از سوی دیگر، بسیاری از شرکتهای بزرگ دولتی و خصوصی که قراردادهای بزرگ با صنعت بیمه بستهاند هنوز حق بیمه خود را پرداخت نکردهاند و در نتیجه منابع شرکتهای بیمه برای پرداخت خسارت و تقویت شاخصهای بیمهیی در حد مورد انتظار نیست.
طبق اعلام بیمه مرکزی حدود 8 شرکت زیر عدد نسبت توانگری100قرار داشتهاند که باید به تدریج وضعیت مالی و کفایت سرمایه خود را بهبود دهند تا از خطرات بعدی مصون باشند.
بر این اساس، شرکت بیمه مرکزی به عموم هموطنان و بیمهگذاران توصیه میکند به سطح توانگری مالی شرکتهای بیمه که توسط بیمه مرکزی تایید و اطلاعرسانی شده به عنوان معیار اصلی انتخاب بیمهگر خود توجه کرده و در عین حال از توجه به سابقه فعالیت و گستره خدمات هر شرکت بیمه و نحوه رسیدگی و پرداخت خسارت در شرکتهای بیمه غفلت نکنند.
دقت در عملکرد شرکتهای بیمه همچنین توجه به توانگری آنها از یک سو باعث میشود که مردم و بیمهگذاران با خطر کمتر، پوشش بیمهیی مناسب و تامین سرمایه و دارایی خود مواجه باشند و از سوی دیگر شرکتهای بیمه را تشویق میکند که برای بهبود توانگری و کفایت سرمایه خود همچنین نفوذ در بازار بیمه و جلب رضایت مردم، برنامهریزی بهتری برای بهبود کفایت سرمایه، وضعیت مالی و تعهدات خود داشته باشند.
توانگری شرکتهای بیمه با سابقه بیشتر از سه سال در جدول ارائه شده و کمتر از آن به علت فعالیت بیمهیی محدود در جدول ارائه نشده است. شرکتهای بیمه «آرمان» و «ما» در سال۱۳۹۱ مشمول شرکتهای با سابقه سه سال و کمتر از آن بودهاند.
نتایج بررسیها نشان میدهد که تعداد 16شرکت بیمهیی با نسبت توانگری100 تا 1636 از وضعیت خوبی برخوردارند و در سطح یک توانگری محسوب میشوند و 4 شرکت نیز در سطح دو و نسبت توانگری بالای 70 و زیر 100 قرار دارند.
همچنین شرکت بیمه ایران به عنوان تنها شرکت دولتی و با تعهدات و سهم بالا از بازار بیمه به خاطر فشارهای بسیاری که برای انجام تعهدات و پرداخت هزینههای بسیار خود دارد با نسبت توانگری51 در سطح سه توانگری بوده است.
شرکتهای بیمه میهن، دی و توسعه نیز در سطح چهار توانگری قرار دارند و نسبت توانگری آنها زیر50 بوده و فعالیت شرکت بیمه توسعه نیز تعلیق شده است. در سالهای اخیر و از سال91 تا 94 وضعیت برخی شرکتها مانند بیمه معلم و پارسیان بهتر شده و وضعیت برخی شرکتها مانند بیمه توسعه با نسبت توانگری35 بدتر شده و سرانجام تعلیق شده است و نسبت توانگری بیمه دی نیز از 167 به 13 کاهش و وضعیت بیمه ایران نیز از 97 به 51 کاهش یافت.
2شرکت بیمه اتکایی امین و ایرانیان بهخاطر اتکایی بودن و فعالیت در مناطق آزاد با نسبت توانگری 1636 و 870 از وضعیت خیلی خوبی برخوردار هستند. شرکت ایران معین نیز در رتبه سوم و با مجوز فعالیت در مناطق آزاد با نسبت توانگری577 از وضعیت خیلی خوبی برخوردار است. در رتبه چهارم بیمه ما با مجوز فعالیت در سرزمین اصلی و نقاط مختلف کشور، با نسبت توانگری339 از وضعیت خیلی خوبی برخوردار است. بیمه ملت نیز در رتبه پنجم با نسبت توانگری217 قرار دارد و پس از آن بیمه رازی با نسبت توانگری138 و بیمه سامان با نسبت توانگری132 و بیمه آرمان با نسبت توانگری130 در رتبههای بعدی قرار دارند. همچنین شرکتهای بیمه پاسارگاد، دانا، پارسیان، امید، البرز، حافظ، کارآفرین و آسیا با نسبت توانگری100 تا 115 در وضعیت قابلقبول و خوبی قرار دارند.
توانگری از اصول اساسی صنعت بیمه
سیدمحمد آسوده عضو انجمن حرفهیی صنعت بیمه و از پیشکسوتان این صنعت گفت: مدیران صنعت بیمه باید اندکی محافظهکار باشند. چون خودشان ریسکهای مردم را میپذیرند باید بهگونهیی رفتار کنند که توان پرداخت خسارتها را داشته باشند و نباید سیاستهایی اتخاذ کنند که شرکت را به ورشکستگی بکشاند.
وی افزود: توانگری در ایران بحثی جدید و تخصصی است. هماکنون توانگری مالی که نسبت سرمایه موجود به سرمایه موردنیاز است و اگر شرکتی سرمایه موجودش 100میلیارد تومان و سرمایه مورد نیازش 110میلیارد تومان باشد این نسبت در توانگری پایین است و سرمایه موردنیاز هم با درنظر گرفتن کل ریسکهای پذیرفته شده توسط شرکتهای بیمه مشخص میشود و اگر این نسبت زیر100 باشد نشاندهنده خطر است درحالی که در ایران خیلی به این موضوع توجه نمیشود و عدد100 کف استاندارد است و زیر آن نشاندهنده بیماری شرکت است و باید به آن توجه شود. درحالی که در ایران آییننامه بهگونهیی نوشته شده که اگر به زیر50 برسد، شرکت در خطر است و ضرورت دارد که مبنای این عدد بالای100 درنظر گرفته شود چون همیشه باید سرمایه شرکت معادل 150درصد ریسکهایی باشد که توسط شرکتهای بیمه پذیرفته میشود زیرا حوادث متغیرند و قابل پیشبینی نیستند.
وی گفت: نسبت باید بالای 100باشد و 99 اگر شد، نشاندهنده کسری شرکت است و ضرورت دارد ضریبها به گونهیی در نظر گرفته شود تا مسائل توانگری رعایت شود البته نسبت توانگری در آغاز کار یک شرکت بیمه خیلی اهمیت ندارد چون ریسکهای پذیرفته شده آن اندک است.
آسوده تصریح کرد: میزان توانگری شرکتها به ریسکهای پذیرفته شده و سرمایهگذاریهای انجام شده بستگی دارد چون از ترکیب سرمایهگذاریها و نوع بیمهگریها در شرکتها استخراج میشود و اگر سرمایهگذاریها نقدشوندگیهای بالاتری داشته باشد، توانگری افزایش مییابد و خرید سهام ریسک بالاتری دارد یا سرمایهگذاری در بانک به صورت سپردهگذاری از ریسک کمتری برخوردار است. در تقسیمبندی ریسکهای عملیاتی و بیمهگری مورد توجه است و اگر شرکتی از تکنولوژی بالا استفاده کند، ریسک کمتری هم متحمل میشود و اگر شرکتی در فرآیند فعالیتش امکان تقلب وجود داشته باشد، ریسک شرکت بالا میرود.
وی در پاسخ به این پرسش که دلیل پایین بودن رتبه برخی شرکتها در سطح توانگری چیست، گفت: برخی شرکتها نسبت به افزایش سرمایه خود اقدام نکرده و سرمایه شرکت را متناسب با ریسکهای پذیرفته شده یا سرمایهگذاریهای صورت گرفته شده، بالا نبردهاند.
همچنین ممکن است شرکتی با ارزانفروشی و نرخشکنی در بازار، بیمهنامه فروخته باشد که بالاتر از سطح توانگری شرکت باشد و در زمان خسارت توان پرداخت شرکت وجود نداشته است لذا شرکتها باید افزایش سرمایه را مورد توجه قرار داده و از نرخشکنی و پذیرفتن ریسکهای بالا جلوگیری کنند.
18 شرکت در سطح یک و خوب
در سال 94، تعداد ۱۸شرکت بیمه در سطح یک توانگری و وضعیت مطلوب قرار داشتهاند و نسبت توانگری آنها سطح یک برابر۱۰۰درصد و بیشتر از 100درصد است.
این شرکتها برای ایفای تعهدات خود در مقابل بیمهگذاران و صاحبان حقوق آنها از توانایی کافی برخوردارند.
5 شرکت در سطح 2
تعداد ۵ شرکت بیمه در سطح دو توانگری قرار دارند. نسبت توانگری مالی سطح دو بیش از ۷۰درصد و کمتر از ۱۰۰درصد است. مطابق شاخصهای تعریف شده سطح دو توانگری به این معناست که شرکتهای بیمه توانایی ایفای تعهدات خود را دارند ولی باید برای رسیدن به شرایط مطلوب، وضعیت مالی خود را ترمیم و تقویت کنند. برابر برنامهریزی صورت گرفته، بیمه مرکزی از شرکتهای مذکور درخواست ارائه برنامه ترمیم وضعیت مالی سهساله و حسب مورد برنامه افزایش سرمایه کرده که پس از بررسی و تایید برای اجرا به شرکتهای مشمول ابلاغ میشود. شرکت بیمه تعاون به علت عدم فعالیت بیشتر از سه سال در جدول درج نشده است.
یک شرکت در سطح 3
یک شرکت بیمه در سطح سه توانگری (بین ۵۰ تا ۷۰درصد) قرار دارد. برابر مقررات موجود، شرکتهای بیمهیی که در سطح سه قرار میگیرند، موظفند علاوه بر اعلام برنامه ترمیم وضعیت مالی دو ساله به تفکیک هر سال، برنامه افزایش سرمایه برای ۲ سال آتی را نیز ارائه کنند.
2 شرکت در سطح 4
تعداد دو شرکت بیمه در سطح چهار قرار گرفتهاند که نسبت توانگری مالی آنها بیش از ۱۰درصد و کمتر از ۵۰درصد است. بیمه مرکزی به استناد ماده ۱۲ آییننامه توانگری، شرکتهای بیمه مشمول را ملزم به انجام برخی اقدامات فوری ازجمله کاهش صدور بیمهنامه، عدم ارائه پاداش به مدیران و خودداری از سرمایهگذاری در بخشهای کم بازده کرده است. شایان ذکر است، محاسبات نسبت توانگری شرکت بیمه توسعه به دلیل توقف فعالیت آن شرکت و عدم ارائه صورتهای مالی حسابرسی شده سال ۱۳۹۳ امکانپذیر نیست.