گروه بنگاهها شهاب الدین غیداری|
«160هزار میلیارد ریال تسهیلات برای گرهگشایی از مشکلات واحدهای صنایع کوچک و متوسط کشور که فعالیت آنها در سالهای گذشته متوقف شده است، اختصاص مییابد.» این جملات بخشی از اظهاراتی است که روز گذشته از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره استراتژی اجرایی دولت برای تامین مالی بنگاههای کوچک و متوسط بیان شده است. راهکاری که به نظر میرسد قرار است یکی از مهمترین چالشهای پیش روی رونق تولید، اشتغالزایی و افزایش صادرات را برطرف کند. بارها در گفتوگوهای تفضیلی و گزارشهای میدانی «تعادل» با فعالان اقتصادی روی این موضوع تاکید شد که «تامین مالی بنگاهها» نخستین قدم از مسیری است که دولت برای توسعه کسبوکار خرد، باید به آن بپردازد. براساس صحبتهای نعمتزاده که در نخستین گردهمایی سراسری مدیران عالی و استانی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح شده است مقدمات اداری این پرداختهای اعتباری از طریق سازمان مدیریت و برنامهریزی انجام شده و پیشبینیها حاکی از این است که فعالان کسبوکار کوچک و متوسط میتوانند از فروردین ماه در لیست دریافتکنندگان این تسهیلات مالی قرار بگیرند. باتوجه به این واقعیت که همواره طرحهای اقتصادی مربوط به بنگاههای اقتصادی در ایران با حواشی و چالشهای فراوانی روبهرو بوده، سراغ مدیران بخش خصوصی و اهالی بهارستان رفتیم تا درباره راهکارهایی که از طریق آن میتوان جهتگیری کلی این 160هزار میلیارد تومان را در جهت رونق واقعی این نوع کسبوکار هدایت و از ظهور بازارهای دلالی در این باره جلوگیری کرد، گفتوگو کنیم. ماحصل این گفتوگوها گزارشی است که در اختیارتان قرار میگیرد.
رونق تولید؛ دغدغه دولت
مهرداد لاهوتی عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه در زمان حاضر بنگاههای اقتصادی و کارخانهها و صنایع تنها از 20 تا 30درصد ظرفیت خود استفاده میکنند و به همان اندازه هم بهرهوری دارند، میگوید: «امروز، تمام دغدغه دولت و مجلس این است که از طریق افزایش سرمایه و پرداخت تسهیلات، بهرهوری صنایع را به حداکثر برساند و با رفع موانع، تولید را رونق دهد. تزریق 160هزار میلیارد تومان اخیر دولت هم درراستای همین اهمیت است.»
لاهوتی بااشاره به راهبرد دولت در این خصوص میگوید: «دولت در این شرایط باید از تمام شرایط موجود بهطور بهینه استفاده کرده و بهرهوری را اول از خودش شروع کند. در زمان حاضر چیزی حدود 600 الی 700هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور وجود دارد که دولت میتواند این نقدینگی موجود را به سمت سرمایهگذاری در کسبوکار کوچک هدایت کند.
اگر دولت توانست از نقدینگی موجود به نفع تولید استفاده کند، در طرحهای خود درباره بنگاههای کوچک اقتصادی موفق خواهد بود اما اگر دولت در اجرای این سیاست موفق نباشد، این نقدینگی به سمت دلالی و بازار ارز و طلا میرود.»
عضو کمیسیون عمران مجلس بااشاره به سیاستها و راهکارهای دیگر در افزایش تولید، ادامه میدهد: «در زمان حاضر هیچ راهکاری مانند افزایش سرمایه در گردش نمیتواند برای بنگاههای کوچک اقتصادی ثمربخش باشد، بنابراین برنامهریزیهایی که این معضل را پوشش دهد، قطعا در توسعه کسبوکار کوچک موثر است.»
تعطیلی ۱۰ هزار واحد تولیدی
در خوشبینانهترین حالت
یکی از مهمترین معادلاتی که بر سر تامین مالی بنگاههای کوچک و متوسط و مشاغل آنلاین به چشم میخورد، استفاده کاربردی از منابعی است که از سوی دولت یازدهم برای رونق این نوع کسبوکار تخصیص داده میشود.
تجربیات ناموفق گذشته باعث شده تا تحلیلگران و کارشناسان نسبت به توزیع مناسب این اعتبارات مالی به دولت توصیه کنند که با پردازش درست آمارهای اطلاعاتی بنگاهها، جهتگیری این اعتبارات را به سمت رونق تولید و افزایش محصولات صادراتی سوق دهند.
یک عضو هیاتمدیره خانه صنعت و معدن ایران با بیان اینکه ۵۰درصد واحدهای مستقر در شهرکهای صنعتی با ۲۵درصد ظرفیت خود فعالیت میکنند، میگوید: «امروز حدود ۱۰هزار واحد تولیدی آن هم در خوشبینانهترین حالت تعطیل هستند.»
آرمان خالقی بااشاره به اینکه اگر تعداد واحدهای تولیدی کشور را 67هزار واحد بدانیم با رکود فعلی حدود 30درصد راکد هستند، اظهار میکند: «با این محاسبه میتوان نتیجه گرفت که حدود 10هزار واحد تولیدی آن هم در خوشبینانهترین حالت تعطیل هستند.»
وی با بیان اینکه فقط 50درصد از واحدهای مستقر در شهرکهای صنعتی با 25درصد ظرفیت خود فعالیت میکنند، میگوید: «این موضوع نشان میدهد رکود شدیدی در سطح واحدهای تولیدی قرار دارد که این موضوع نیازمند تصمیم سریع دولت است.»
این عضو هیاتمدیره خانه صنعت و معدن ایران بااشاره به صحبتهای اخیر دولتمردان مبنی بر ارائه تسهیلات ارزان به واحدهای تولیدی گفت: «اگر این تسهیلات درست میان واحدهای متقاضی توزیع شود شاید بخشی از مشکلات آن هم در کوتاهمدت برطرف شود، اما باید به این نکته توجه کنیم که دولت به تنهایی نمیتواند این تخصیص تسهیلات را انجام دهد و باید در این رابطه تمام بخشها حضور جدی داشته باشند تا شناسایی واحدهای نیازمند این تسهیلات بهخوبی انجام شود.»
خالقی اضافه کرد: «مشکلات امروز بخش تولید منحصر به یک دستگاه نیست و تمام بخشها باید با همکاری یکدیگر اقدامات لازم را برای توسعه فعالیت واحدهای تولیدی انجام دهند.»بحث حمایت از کسبوکار کوچک و متوسط ازجمله موضوعاتی است که همواره در فضای اقتصادی کشورمان در دوران معاصر مطرح بوده و دولتهای مستقر هر کدام تلاش میکردند تا زمینه رونق این نوع بنگاهها را فراهم کنند، اما سوءمدیریتهای گذشته باعث شد بسیاری از بنگاههای کوچک و متوسط اقتصادی نتوانند شرایط بحران اقتصادی ایجاد شده در سالهای90 و 91 را که بهدنبال نوسانات شدید ارزی به وجود آمد، تحمل کنند و هنوز هم خسارتهای آن سالهای بد اقتصادی کشور را میپردازند.
در شرایطی که دولت تدبیر و امید برنامهریزی برای توسعه بنگاههای کوچک را در دستور کار قرار داده، نکته بسیار مهم این است که چه بنگاهی در اولویت باید قرار بگیرد و اساسا چه تولیدی را کشورمان نیاز دارد و بازار هدف بهدنبال چه کالا و خدماتی است و چه بنگاههایی با چه حجم از تولید باید از مشوقهای دولتی بهرهمند شوند.